Nima biz?

 

250 12:41. Shohid shu kunga yetib kelaolmaysan degan edi, mana xato ekin. “U” boshingga hammom tomi qulaydi dedi tunov kuni, hech narsa bo’lmadi, mana yana bitta yolg’on. Umuman o’zimga og’ir bo’lib, vasvasa ichidagi fikrlarimni qo’rquvga aylantirib, shu qo’ruquv va tasavvur ichra tuyg’ularimning o’z-o’zidan ishlab boraverishida hamkorlik qilib oxiri bitta holat bo’yicha ustimga, o’zimga qandaydir kasofat, falokat bo’lishini yomon niyat qilgan ichimdagilarning biron gaplari to’g’ri chiqmaydi. Bu – shunday shoshmashosharlik bilan kelajakka tuyg’ularimni yetaklab borayotganlari uchun bir payti kelib ichki suhbatlarimizda taranglik yuzaga chiqib qolganda xohlagan, to’g’ri kelgan gap bilan qo’rqizishga qilinadi. Endi nimayki yoshligimda tuyg’u va qo’zg’alish bilan bo’lib o’tgan bo’lsa, shu ishlarni ichimga g’ulg’ula solib faqat yaqinlarimning joylarida bo’lib qolgan ularning Adashlari qilishadi. Endi, agar, matematikada teng taqsimot qonuni nisbat deyilsa, fizikada bu – nisbiylik deb ataladi, kimyoda esa proporsiya deyiladi. Endi, kecha bir o’ylovimga kelib, ruchka va qog’oz bo’lmagani sababli oxirigacha boraolmagan ishim bu – kvadrat funksiyaning deskriminantini isbotlashni keltiraylik: ax^2+bx+c=0 => x^2+bx/a+c=0 => (x+b/a)^2-bx/a-(b/a)^2+c=0 => x=(bx/a+(b/a)^2-c)^1/2-b/a. Xullas, shu joylarida o’ylovimda ham nima qilishni bilmay qoluvdim. Umuman olganda Ibo’qim 6 yoshiga yetishi bilan matematikaning keragi bo’lmay qoladi va hamma mental arifmetika, nisbatlarga o’tib ketadilar. Ya’ni bu – sonlarning o’zidan misol-masalaning javobini topish degani. Endi 15:20. “U”ning kontrakt to’lovini MKBank da to’lab kelayapmiz. Umuman shu ishlada o’zimcha ma’lum bo’lgani shuki, o’zimni sal silab, ammo aynan asablarimga yo’naltirib qirganga o’xshagan tegib ketishlar va shu tekkanlarning ichimdagi aks-sado aralash ifodalariga qarasam: “shunday maza bunga tegish” qabilida fikr yuritib qo’yishlari bu – chaqaloq paytimdagi o’ylovimning, boshimning ishlashi bo’lsa kerak. Umuman o’zimning xarakterimga e’tibor bersam, kallamga kelgan fikr ketidan chopganman, chaqaloq yoshligimda birovlarga tegishni kallamda maqsad qilib, yo’naltirib, natijada ishim amalga oshganga o’xshagan kayfiyatga ega bo’lganimdan quvonganman. Mana hozirgi bo’lib o’tayotgan ishlar shunga yo’llayapti. Umuman kim bilan qanday aloqada bo’lmayin, bari o’zimning qo’zg’alishlarimning, gaplarimning va aqlimning impuls-inersiyasidan olingan boshqalarning xatti-harakatlari bo’lib, yoshligimdagi tuyg’ularimni eslatishga urinish bo’layapti xolos. Umuman olib qaraganda insonlardagi qaytar dunyo, qariyaligida ma’lum bo’ladigan taqdir charxpalagi o’zimda o’rta yoshdan boshlanib, ularning o’lim zahotiga mos, to’g’ri keladigan yoshlik va qarilik teskariligi o’zimning o’rta yoshim boshlanishiga mos tutiladi, tog’ri keladi. O’rta yoshim boshlanishidan o’tib borayotganimda qaytar Dunyo kuchi, ta’sirchanligi qariyalarning, umri oxirlaganlarning o’lim paytidan orqaga surilishiga xos namoyon etiladi. Shu o’rta yoshligim oldinga va qariyalarning orqaga vaqtga o’tishiga xos kollinearlik bo’yicha Qaytar Dunyoni bilib kelayapman. Endi, umuman olganda har bir avlodning, pokoleniya ning o’zining aloqa manbayi, bog’lanish qilish uchun vositasi bo’ladi. Bizlar erkaklarda bu – gapiriladigan til, nutq. Ota-onalarimizda esa bizlar bilan bog’liqliklaridan kelib chiqqan holda bilishimizcha bu – kayfiyat bo’lib, shu kayfiyat orqali gapirishdan ko’ra ko’proq masofani, bir uydagi boshqa-boshqa xonalardagi kezib yurganlarning, o’tirganlarning yoki yotganlarning xatti-harakatlarini bilishga qodir aloqa manbailari bor. Bizlarning farzandlarimiz, hozirgi yosh avlodda esa qandaydir ravishda raqamlar, mental arifmetika (abakusda ishlash) bilan bog’liq yanada kalta, qisqa ya’ni gapirib-eshittirishdanda oz masofadagi aloqa manbai shakllari mavjud. Umuman olib qaraganda ajdod ota-bobolarga, mana shu insoniyat tarixining milloddan avvalgi 10 000 chi yillarigacha qarasak ham insonlarning, odamlarning va ular o’rtasidagi aloqachi mafialarning tarix-o’tmish bo’ylab vaqtga orqaga kamayib borganliklari bu –aslida ularning aloqa manbailari kuchliligidan, baribir Dunyoviyligidan ya’ni har bir ota-bobo ajdodiga yanada kengroq masofa bog’liqlik aloqalarini uyushtirish uchun berilganligidan iborat bo’lganligini bilsak bo’ladi. Aytish joizki birinchi insonlar jamiyati bitta qabilachada yashagan deb hisobga olinsada, aslida ularning aloqalari, o’zaro bog’lanish manbalari butun Dunyoga tarqalgan. Shuning uchun tarixiy kino, multik yoki igralarda bir joydan ikkinchi joyga ko’chishga kam vaqt yoki kuch berilganga o’xshaydi. Shunday qilib siz biladigan yaqinlaringiz agar klounada bo’lishmasa ham, boshqacha turdanligi, aloqa qilish manbaidanligini bilsangiz yaxshi bo’ladi. Sizga esa o’zingiz bilgan aloqa turi, masalan gapirishni o’zingizning og’zingizdan birinchi martalari chiqqan yoki qo’llanilib sayqallanib kelgan so’z yoki bo’g’in, harf bo’laklarigacha aylantirib o’tmishdan, aytish joizki dolzarblik ashyolarini hisobga olib kompyuter yoki telefon qurilmalari orqali yozib olingan ovozlarni qayta birlashtirish, qorishtirish va adabiyot tarzida chiqarib berish bo’yicha havodan kelib qoladigan Klounada chiqarib beraveradi. Mana qayerga bormay, uydami yoki tashqaridami kimlar bilan to’qnashsam shunchalik turli xil hayot shakllariga, ko’rinish va gaplariga qaramasdan o’zimning o’tmishimning impuls va inersiyalarini har xil joylarda va vaqtlarda qaytarib turish chalkashligiga duch kelaman. Faqatgina shu voqealari, boshqalarning ishlashlari ya’ni bu – Klounadaki, shu ularning chiqishlari o’zimning o’tmishimdagi o’zim qilgan ishni, xatti-harakatni eslatsa, o’zim shunday yomonlik, injiqlik yoki aql-gap qo’zg’alishi qilibman deya, nimayki yomonlik qilgan bo’lsam ham, ko’nglim tinchlanadi, joyiga keladi. Mana hozir dadammi, kimdir narigi xonadan polni qarsillatib, ovozini chiqarib o’tib qaytdi, shuni ham o’zim qilganligimni eslatib o’zimga og’ir bottirib ketayapti. Bu ishlarida o’zimnikini, o’zimning bo’lib o’tgan qilgan amalimni chindan ham bo’ynimga eslab olaolmayotganim yoqimsiz, qiyin hisoblanadi. Zero baribir zamon va makon o’zgargan, ancha narsa, dolzarblik o’tmishdagi uzoq va yaqin vaqtlardagiga o’xshamaydi. Endi 20 min. Shuning uchun har bir avlod vakili o’zidan keyingisini, zurriyodini himoyalashga qarata aloqa manbaini qiladi. Masalan, men gaplarim orqali Ibo’qimni himoyalashim kerak. Dadam esa kayfiyatlarini doimo o’zimning turgan joyimga nisbatan bildirib, yurish-turishimni to’g’irlab turadi. O’zimning doiramda, o’zimning aloqamga atalgan izolyatsiyam uchun barcha boshqalarning gaplari o’zimniki, o’zimdan olingan va qorishtirib, kompyuter-sotkada qo’shib yasalgan sanaladi. (Boshqalardan) o’zimning o’zimga bo’lgan gaplarimni eshitib ba’zida jahlim chiqib ketadi, nahotki qobiq shuning o’zi bo’lsa faqat xolos deyman. Shuning uchun ichimdagilarning: “birovlarning gaplariga, savollariga javob ber, buyruqlarini bajar” deb talab etishlariga: “gap o’zimniki” deyverib rad etib charchab ketdim. Faqat bir xil shunday, boshqalardan chiqqan o’zimning gapimga talab, g’irt bema’nilikdir. Shu paytgacha gaplarga bo’lgan ahamiyatim unchalik katta emas edi, chalkashib ketib o’zim ham har yoqda gapirib tursam bo’laveradi derdim xolos. Mana hozir esa barcha gaplar o’zimniki, shular tugul boshqa aloqa manbailari har kimning o’z doirasi vakillari orasida ishlashini bilib hayotimdagi aloqalarni butkul boshqaraolishim mumkinligini tushunib yetdim. Chindan ham birov-birovga o’zini bildirishi uchun turgan-bitgani faqatgina gapdan foydalanishi kerak. Ortiqcha amallar kamdan-kam ishlatiladi. Hattoki o’zimning gaplarimdan foydalanib uydagi Klounadamni gapirayotganini bilgan ichimdagilar kelib-kelib qarangki, yana o’zimga, hayot uchun markazdagi shaxsga: “u ko’p gapirdi, ya’ni gapiraoldi, shuning uchun ko’proq ovqat yeyishi kerak, sen esa jinni bo’lib o’tirishing kerak” deb jinni, telba qilishadi. Holbuki uydagilarning gaplari tugul qachon va qayerda, qay ahvolda chiqishi ham o’zimdan, o’tmishimning bir-biriga ulangan qismlaridan olingan. Mana hozir ichimdagilar: “ular ya’ni uyingdagi Klounada bitta gapni aytib turaveradi va sen yangilangan esda har xil eshitib turganga o’xshaysan” deyishayapti. Demak, ko’p son ichidan hayotdan bitta dona, chiziq yoki qiltiq bo’yicha o’zimga eshittirish qilaverib, o’zimni xunob, qiltiq-tanoq qilishadi. Bu – agar olsakki, asosan ovqatlanish paytida bo’ladi desak, shu vaqtda o’zimning doimiy vaqtim o’tib borayotganida hayotiy qiltiq ustidagi sakrashlar kerak bo’lmasligi uchun. Endi 18:04. O’zim ikkim’tagi hayot tarzimda ko’pincha o’zimning harakatimning boshqalarda bo’lishi, so’ng o’zaro bo’m-bo’shlik orqali barchaning o’zaro tomoshasining guvohi bo’laman. Bu – gap bilan bog’liq aloqalardan tashqari eng ko’p ko’zga tashlanadigan holat, hodisa yoki voqealardir.