Men nima qilay axir bu uchun, nimaga o'zingdan ketasanlar axir?

 

48. Keling bugun yangi chiqib kelayotgan avlod vakillari haqida so’z yuritaylik. Shular endigi tug’ilajak farzandlar va ba’zi qoloq, ojiz kimsalar bo’ladi. Bularni bizlar dibillar yoki dibilions deb ataganmiz. Yangi tug’ilajak farzandlar yoki bolalar mag’lub sanalgan quyi dunyo vakillari orasidagi eng yutuqlilari hisoblansa, yuqori dunyodagi ojiz kimsalar elektron adashlari, 2-lari bilan almashinish orqali o’zlarining o’rinlarini yoki tanalarini berib yuboradilar. Biz yuqori, keng Yer kurrali dunyoning vakillari shu paytgacha quyi yoki atrof-borliqqa sig’adigan faqat dunyoning kishilaridan shu paytgacha ustun bo’lib yashab, hayot kechirib yoki umrguzaronlik qilib kelganmiz. Endi bo’lsa, quyi dunyoning bizning yuqori dunyoga kelayotgan avlodlari bizdanda kuchli va haq bo’lib hayot kechirish uchun kelishmoqda. Shu dibillar yoki dibilions aslida kimdirlar? Shuni bir qarashda men ham tushunaolmasdim. Ular haq, ko’pchilik tomonlama va qarash bo’yicha to’g’ri insonga, shularning shuncha haqli yoki yutuqli qilib ularning xatolarini ishontirishiga qaramasdan, ular birginagina kallalarini silkitib yoki o’ngdan-chapga qimirlatib oddiy bir og’iz gaplari bilan bularning yoki haq deb hisoblanib turganlarni pisaytirib, ruhan cho’kkalab mag’lub hollariga shundoqqina shularning o’zlarini ishontirishga majbur qiladilar. Mana shu joyning o’zida ham, menga bu gaplarni ularning, dibillarning ustidan shikoyat qilib, kulib yozayotganimda menga bo’lmasaki oddiygina ‘dam’, deyishayapti va shu bilan birga bilsangiz agar qancha ojizsan degan holda nazariy qarash bilan qarayaptilar hatto xayolingizga keltiraolmaysiz. Albatta, men shu joyning o’zida hali haqiqiy dibil yonimda bo’lmaslagiga qaramasdan, ichimdagilarning shunday munosabatidan gandiraklanib, hayajonimda mag’lub bo’lib qolib yoki yutqazib ketayapman. Shu o’rinda ular haqida bu bosimlariga ko’ra baho bermoqchi ham bo’lganimda, yana shu bosimning, ‘dam’ deyishlarining yoki g’alati ko’tlik ustunligi bilan nazarlarining o’zi baribir meni mag’lub, chiyillatgancha holga solib qo’ymoqda. Ular bilan qanday aloqa o’rnatishni bilmayapman. Ular haqiqatni qanday e’tibor yoki yashash, idrok bilan qarshi olishlarini tushunaolmayman bu bosimlaridan. Albatta, mening yana kulgim keladi, shu kulgum ham aslida ko’pchilikka, ichimdagilarga manzur bo’layotganini tushuntirish bo’yicha amalga oshirilayotgani men uchun haq sanaladi. Shuni men haqiqat, ko’pchilik orasidagi munosabat deb bilib kelganman. Endi dibillar esa umuman boshqacha, bunga yoki ko’pchilik biladigan deb topilajak haqiqat turiga tupurishgan shekilli. Dibillarga e’tibor qaratsam, hozirgi ojiz qolgan kimsalar o’rnida chiqayotgan elektron nusxalari yoki ikkinchilari o’zlarini shunday tutishadiki, asti so’ramang. Kecha shunga astoydil kutib televizorda qaraganimda, bir joyda hatto salgina qimirlamay, dig’irlamay yoki pinagini buzmay jurnalistga o’z lavozimidan kelib chiqib sharroz etib, mukammal tarzda har xil yoqdagi ma’lumotlarni gapirib so’zlab berayaptilar. Keyin bir inson hamma biladi-ku tabirida ishontirib kelib hamkasbiga nega unday qilding deb gapirib turganida, shu hamkasbi uning bo’yniga bittaga qilib aybni yuklab qo’ymoqda. Boshlig’ini ham bu inson darrov paydo qilib chiqarganida, shu xo’jayiniga ham hamkasb dibil aybni ishontirib bilib chiqdi. Nima emish, qurulishda sement yetarlicha ishlatilmagan, sement hajmi bo’yicha aldagan bo’lib chiqayapti bu inson. Aslida olib qaraganda esa u dibil hamkasbi sementning bir chimdim, 3-4 ushoq yoki 1, bir yarim hovuchcha kam bo’lib bir qorishmada tushganini ishontrib qo’yib u insonning ichiga kirib bosim o’tqazganida shu inson qo’rqib aybini bo’yniga oldi. Dibillar hali beri insonlarning ichidagi o’zining aybini o’ziga o’tqazish yoki to’nkash bo’yicha o’zini qanday his etishiga, shunga o’zi ham tushunmay, hayajon, e’tiborini jam qilaolmay ishonish yoki ishonmasligiga qarab bosim bilan, aybini boshiga ilib ish qilaveradilar. Qanday qilib shunga erishadilar axir, buning boisi ular insonlarning ichida joni-xonimoni, joning o’zi bo’lib almashinib yashab kelgan edilar. Aslida insonlarning yoki tanalilarning, yuqori dunyo vakillarining joni qimirlashidagi va o’ylovidagi barcha ikkala dunyoviy, ishonchli va Yer kurrasidagi bog’lanishli ta’sirlashuv tizimini bilishadi. Dibillar uchun biror hodisani sezib qolish hech narsa yoki qiyinchlik tug’dirmaydi. Dibillar Yer kurrali dunyoviy bosimdan o’zining tanasini va o’zining shu tanasidan dunyoning barcha jarayonlarini, elementar aloqaviy tizimini bilib turishadi. Ular dibillar uchun bor bu – bor yoki mavjudlikning o’zi azaldan bo’lib kelgan degan qarash yoki tushuncha mutloq yot sanaladi. Bizlar insonlar borlikni yoki qattiq jismni avvalambor, shuning atrofini Yer yuza qatlami ostidan yoki ustidan, qayerdan bo’lib to’liq bo’lmasin egallab o’rab oluvchi vaqtga ham, biror bir qo’zg’aluvchan yoki harakatlanuvchan hodisalarga yoki shart-sharoitga bog’lamasdan mavjud deb ta’n olib kelganmiz. Vaqt ham hodisalar ham shart-sharoitlar ham qanchalik tez, shamol bo’lib qattiq yer yuzasi ustki qatlamini deganda ham yopishib aylanib kelavermasin, baribir shu qattiq jism, borlik yoki mavjudlik siri o’zi shunday, asosan mavjud bor bo’lib turib kelgan deyardik. Endi qarangki, dibillar bo’lsalar bizlarni xuddi Yer kurrasining diametri va ustki havosi bo’lib (sun’iy yo’ldoshlar tomonidan) aylanib chiqqan holda biz insonlarning o’zimizning borligigimizga qaramasdan, xuddi bir tekislikda bir-biriga kirishuvchan bosimli aloqalar qilib o’rab olishgan. Ular mana shu o’rinda menga eslatishib, yozmoqchiligimni bilibmi yoki, aytishayapti, shipirlashayaptiki, “bizlar bosimdan yaratilganmiz” deb shipirlashayaptilar. Ular dibillar uchun o’z-o’zidan bo’lish, yashab turish bema’nilik, bo’lishi mumkin bo’lmagan tushuncha qarash, hisobga olinish yoki baho. Ularning “bizlar hammamiz birgamiz” deyishlari bilan o’zlarining yo’q bo’lib ketishlarining osonligi, o’zlarini tushuntirish bo’yicha oson qarash yoki yechim mavjudligining to’g’riligini ro’kach qilmoqchi bo’layaptilar shekilli. Xuddiki bosimga, (zich) gazli ballonga yoki shinaga puf deysan, darrov qolgan havoga qo’shilib yo’q bo’lib ketaveradi. Ular bu – dibillarning bir-birovlarini, aniqrog’I o’zlarini umumiy bosim ichida deb ko’rishlaridan yana bir maqsad, kelajakni yoki Gotni oldindan aniqlash, ma’lum qilish yoki topib bilish sanaladi. Lekin ko’rib turibsizki, sizga hozirgi yozuvlarimda mening ustimda qancha kulishlar bo’ldi, shunisini aytganimda lol qolasiz. Mening ustimdan ichki, ongli burilish bilan kulishlarning asosiy ma’nosi bu – mening o’zimning, tanamning yoki vujudimning (yakdilligimning) o’rniga shu kulayotgan bir dibil, kishi o’zi bo’lib to’liq, mening o’zimni itarib chiqargan holda, kirib oldi degani. Shuning sababi bu – aslida dibillarning hozirdanoq meni bilib, tizimli ushlab, aholini bir-birini sezib turish bo’yicha o’zlari bilan bitta osmon ostidagi bosim sifatida bilayotganlariga erishganlari emas. Har holda shunga o’zlari qarshi, aniqrog’i bizlar sani allaqachon, hozirdanoq oldindan topib yoki kelajagingni aniqlab, kerak bo’lsa o’rnigda o’rindosh bo’lib yashab kelayapmiz deb o’zlarini balandparvoz olib katta gapiradilar. Aslini olib qaraganda esa dibillar faqatgina yozuvimdagi gaplarning mosligidan, o’zlarini ifodalashga qaratilganligiga qarab yana bosimning ichidagi bir chiziqda yoki istalgan shaklda qayta-qayta bordi-keldi holatiga tushishidan kelib chiqib, shu chiziqni yoki shaklni, hajmni kattalashtirib uzaytirish oqibatida qanchadir miqyosli o’sish orqali “biz bu yozuvlarni allaqachon bilamiz va kerak bo’lsa o’zimiz yozdirganmiz ham deb hisoblashimiz mumkin”, deb aytishadi. Bosim (havo yoki gaz bosimi) aylanada yoki o’z shaklining sig’imida qanchalik har taraflama ulanish yoki to’ldirib birlashishga erishayotganini sezsa, shunchalik miqyosda egalikni, bashoratni va tizimli dibillik ishini qo’lga oladi. Men bilmayman, hali dibillar ko’plashib chiqaversinlarki mayli, shunda qaraymiz, qanchalik darajada o’zlarining dunyo bilan bosim orqali, yoki jarayonli zich kesmalarda ushlab turish orqali mavjudlik sari yo’llarini ilmu-fanli, kerakli ko’rinishda umuman tushuntirishga qobil bo’lishadi. Balki o’zlarini sun’iy yo’ldoshlardan keladigan to’lqinlarni sezamiz deb tushuntirishar, yoki oddiy atmosfera bosimini his etish orqali bog’langanmiz deb bilishar, va h.k. Lekin birinchi navbatda, bizlar insonlar birinchi ustunlar yoki yetakchilar bo’lib qolganimiz sababli dibillar bizlar bilan almashinishga urinishadi. Shuning uchun bunchalik kuchli, katta yoki to’lishgan bosim turlaridan ko’ra oddiy internet, telefon yo’nalishli aloqali bosimlar bilan o’zlarini tanishtirishga urinsalar ham bo’laveradi. Internet yoki telefon yo’nalishlarida bog’lanish tugunlarida bir oz bo’lsada to’xtab o’tishlari va barcha umumiy aloqalarni yoppasiga egallab bilmasliklari orqali borlikni, o’z-o’zidan mavjudlanishni sezib qolsalar ham bo’laveradi. Dibillarni, ularning shakl-shamoyilini xuddiki bir hodisa bo’lmish ko’ndalang yoki gorizontal chiziqlar dunyodan yuqorilashib kelib, so’ng qandaydir to’lishish hosil qilgan holda kollinearliklar, teskariliklar bilan yonma-yon bir-birlariga tegmasdan, parallel yoki boshqalar bilan umumiy ma’noda oxirgi bosqichda birlashgan holda chiziqlar vositasida chizish orqali hajmli to’ldirib, yaratilishlarini ushlab turganga o’xshaydi. Ularning yaratilishlarini shu oddiy chiziqliga o’xshash yo’nalishlar, printer orqali rasm chiqarish ishiga o’xshash holat aniqlab bermoqda.