Biz nima xay xo'sh?

 

35. Kech 6-oktabrda o’tgan oyning 18-sigacha 3 marta 6-kunlari takrorlangan ko’zimning orqaga ketishi, laparlashi yoki tez-tez ochilib yumilishi (barchasi inson qadr-qimmatiga xos o’lchovlar) bashoratimdan so’ng navbatdagisi eslashimcha 3 kundan keyin va oxirgisi o’zining 6-siga ya’ni 30-sentabrga yetmasdan 1 kun avval bo’lib o’tgan ediki, shunga o’xshash ko’zim yana shu 6 larda orqaga ketmoqchiligi, laparlashi ya’ni o’lim yoqalatishi bo’lib tugadi. O’zim shu hodisani, ko’zimning orqaga ketishi sababli o’lim changallash ahvoliga qoldirilishimni oldindan kutmay, bilmay turganimda har qayerda bo’layotganimda sodir etilishi mumkinki, tezro uyga, yotog’imga borib yotishga va o’zimga qaytishga ulguray deyman. Ko’zim orqaga ketayotganda oddiyginaga qiynalishim o’zimni o’z-o’zidan bo’laverishga oldirib qo’yishim bilan boshlanadi. Ko’zimni bir joyda ushlab turaolmaymanki (Iblis yana hozir kulishiga qarshi, barcha o’lchovlar inson qadr-qimamti bilan deb qo’yishim, takrorlashim kerak, zero joy va vaqt unsurlari bo’yicha Iblis mikroskopik nisbiy aniqliklarni yoki oraliqlarni talab etaveradi, hattoki bironta adabiyot shunga rioya qilmagan) o’z-o’zidan, qandaydir qiynoqli bosim va peshanamga og’irlik tushganga o’xshab qarab turgan intilganli past joylarimdan ko’z nurim, qarashim ko’rayotganlarimni oddiy bir xil, tur yoki jism deganga o’xshatib, e’tiborsiz va ahamiyatsiz ravishda, ammo tabiatning, narsalarning farqlovlariga qanchalikdir ojiz e’tibor, nazd yugurtirib tepaga oralab o’tib boraveradi. Tepaga ham oxiri ko’zim joyidan zo’riqayotganga ya’ni zichlanayotganga o’xshash tagidan, biqinlaridan og’riq bo’ladiki, yuqorisida qosihim ostidagi tepa suyak terisi bilan kipriklarimnimi-yey yoki qoshimni ko’rsatib, qandaydir chizmalarni bo’ldab turaveradiki, boshimni juda baland osmon uzra aylantirmay o’z joyida yoki sal tepa burilishli, o’sishli saqlab turaveraman. Nari borsa, daraxtlarni va binolarning tepalarini, asosan insonlarning bu – klounlarning boshlariga qarab o’zimni to’xtatishga va ko’zimni boshqa yoqqa olishga urinaman. Xonaga kelib, ko’zimlarimning birini yostiq bir cheti ustiga qat qilib bosib, nafas olishimga imkon yaratganchalik shu azob o’tishini kutaman. Tahminan 10-15 daqiqalarda o’tib ketadi, ammo o’lim yoqalab darrov turgim kelmaydiki, Iblis yana o’zining zamon va makon mayda aniqliklarini so’rab turishi baribir hech gap emas ravishda ichimdagilar “buni qarang, o’limidan so’ng sog’liq teskariligini, gashtini olayaptimi, tez tursin” deb kuyog’mollik qilishadiki, shuncha o’zlarining kollinearliklarini, teskariliklarini aytmaysizmi aslida. Ichimdagilar o’zimning sog’lig’imga nisbiy berilishimga oid doimo ko’rolmasliklar, kuyoqmolliklar va muttahamliklarini davomlashlar qilib kelganlarki, bu ham shundan mustasno emas. Ularning ishlarida nimadir shu tanadan ham ko’z nuri boshlang’ich shakllaridan yoki miyadan bo’lganga o’xshab kuzatib turmasa, shuni o’zimga bildirib ilojsizligimni, qutilaolmasligimni sezdirib yurmasa, hech ham yomoliklari, buzg’unchi qarashlari tugamaydi. Barcha quzg’unliklari, yomonliklari ustiga shunday tegajonlik, tanam bo’ylab har qanday parallel bildirilib suquluvchan kuzatish qilishmasa bo’lmas. Endi ha chindan ham ko’zim tepaga ketib laparlayotganida ko’pincha boshqalarning boshi uzra tepa sochlariga qarab sochlarining orqasiga yo’nalish olganga o’xshash kuzatuvli qarashga urinib o’zimni qiynab qolishga majbur bo’lamanki, bu – o’zim olatga o’xshab qo’toqbosh og’izchasi boshimning soch chiqmaydigan tepa teshikchasidan ochilib turganligiga shama qilishidan darak berganligini bilingiz xo’p. Ha, barchasi olatimning Iblis ko’t-kus bo’yicha bir chiziqqa kirib, vaqtga sayr qilishini tepa osmonlarga qiyoslab ishqalanishi. Umuman ichimdagilar ham shu Iblis sifatida kompyuterimga shama qilishib, 33 yoshingdagi bu o’lim yoqalashga taqdiriy rujuga duch kelishingda kompyuter sababchi sanalib, uni ishlatsang-ishlatmasang ham taqdiring kuchi bilan baribir devonaligingga barchasi to’nkatilib, jinniqo’yligingda kompyuterdan o’tadigan sabablarga o’xshash har qandy boislik tug’dirilib ko’zing teppaga ketaverardi deyishga urinish berishganliklari ma’qul xo’sh. Zapis, taqdir ya’ni hozirgi davr uchun kompyuter bo’yicha o’z-o’zidan davr chizig’i, timeline i, shularga qanchalik ishtirok etasizmi yoki yo’qmi, baribir to’g’ri kelgan paytlarida, taqdirga tushishingiz sodir etilgan ba’zi hollardan o’tgan chiziqlaringizda, harakatlaringizda sababga qarab turmasdan o’zining ahamiyat-kasbini, ahvolini va aniq sharoit-muhitini, tevarak-borlig’ini ko’rsatib turaveradi. Aytib turibman-u, taqdirning Got i doimo Dunyomizning orli, tasodifiy o’zgarishlarga uchraydigan Ungot i ya’ni “qo’lga ushlanmasligi” bilan ko’plikning sezgilari, ko’zlari va eshitishlari va eslari bilan isbot bo’lish yoki etilmaslik davrli oraliqlariga qarab, aynan shu sezgilar va eslar yo’qoldi deguncha tabiatda, barcha borliqlarda to’la-to’kis taqdiriy, bir umrli zapisga xos shu paytning o’z vaqti va oldindan kutilgan joylashuvli tabiatlari bo’lib turganiga nima ham derdingiz xo’sh. Ha, biron narsani inson boshqalar uchun yuzboshchilik, haqqoniy turaveradigan ishlatilishiga xos qilib yaratmaydiki, faqatgina parallel ravishda shular bilan egri-bugri, tatalaganchalik yoki tartibsiz shug’ullanib o’z foydasini yetkazib, yana qaytaraman oxirida va ish jarayonlarining o’zlarida kerak bo’lsaki, mehnat mahsuli yangilanaveradi, taqdiriy tus olavergani ma’lum va mashhur xo’p. Inson yoki odam sahnaga parda tortishnigina faqatgina tasodifiy deb bilib, shunday peshovoz, birinchilikka xos ishlarni oddiy vaqtning o’zi bo’yicha davomiyligiga xos qilib turib foyda hosil qilib tug’adi. Ishlash paytlarida bizlar o’zlarimizning xatti-harakatlarimizni chindan ham oddiy, eng to’g’ri davomiy tus olgan vaqtning o’zi, tushunchasi bilan bitta ustun odimlash bo’yicha kinoyali ravishda kollinear bo’lib turgan Dunyoning nisbiy, uzuqli tarzga shay tushunilishli vaqtidagi zapisidan ustunlik qilib foyda orttirib berish, chinakam zapisli ko’rinishga molik o’zgacha unsurlarga yo’l qo’yishni istaganmizki xo’sh. Endi dam olish paytlarida ya’ni birlikdan ko’plikka (___….) qarata ravishda esa bizning harakatlarimiz, o’zlarimiz uzuq-yuluqli ya’ni nisbiy vaqt bo’yicha joyida turmay sakraydi, o’rganilgan oraliqlarini tashlab chiqaverganki, davomiy vaqt tushunchasi bo’yicha esa boqiy on siriga o’xshab, Dunyolar ketma-ket yaratilishiga qiyosiy bo’lgan simmetriya markazidan narigi tarafdagi uzluksiz tarzda Dunyolarga, Jahonlarga ta’sir etuvchi davomiylik, yuz-bet yugurtirilishi yoki suziluvchanlik bizning o’tmish tariximizdan olib, tashlab o’tilgan harakatlar oralig’iga eng mos o’tmish harakat, qimirlashini topib, nisbiylik joylashuvlari bilan to’ldirib qo’yaveradi. Diqqat-e’tibor bilan barcha qimirlash-harakatlaringizni, tanangizni kuzatishga erishaveraolmaganingiz sababli bu – o’zingizdan yoki balki onda-sonda boshqa birovlardan, o’tmishlardan olib qo’yilgan tana qismlarining qimirlashlari xayol kuzatuvida, o’z-o’zidan bo’lganga o’xshab yoki kam eslash kuchlanishi bilan bo’lib o’tadi xo’p. Agar o’zimga harakatlarim shunday sakrash va o’tmishdan to’ldirib moslashtirish, jipslantirishli tarzda o’tsa, insonlarga tanlaydigan bir kunlik makonlariga (uzoq, kilometrligacha masofalariga) bir qadamli yoki o’z-o’zidan paydo bo’lishli sakrab, hatlab o’tishlari tanlovlaridan so’ng o’z-o’zidan o’tmishlari bilan to’ldirilishi hech gap emas. Ba’zida o’zimiz sakrab tushgan holatni emas, balki to’ldirish, jipslashib moslashtirish yaqin o’tmishi, 2-3 soniyali orqada o’tgan vaqt davrini o’zimizga sabab qilib harakatlarimizni yoki makonda sakrashlarimizni tashishimiz, olib borishimiz va oqibatiga duchor etishimiz mumkin. Shundagina Iblisning uyasi, Iblis Karobum Buxoroliklarni ezishi tayindurmi, ha. Shuning uchun ishlashni to’g’ri deya ma’qullashganliklariga hamma ishonadiki endi, bunda siz o’zingizning harakat va makon uzra qadam bilan hatlab bo’lmas sakrashlaringizni yoki paydo bo’lishlaringizni bir chimdam odimlab zapisning ko’z o’ngizda qayta, qo’zg’alishli tuzilaverishlaridan oldinda bo’lishingiz mumkin. Agar hoziroq o’zining ahamiyati bilan molik va sazovor ko’rinishni, e’tiborli va ahamiyatli yaqin o’tmishga xos ishlash davrlarini yoki har xil vaqtlar bo’lmish 5-6 soniya, 10-15 daqiqani shay va hozir qilib bilsaki va hoziroqdan ilgariga qoldirilishi bilan zapisli taqdiriy joba-joy qilishga ulgursaki, siz chindan ham hoziroqning onli davomiy yurish eng ustuvor tarafidan turib harakat va miqirlashingiznimi astoydil bilib yuriganligingizga hamma sherik xo’p. Endi, Shunday qilib ish payti odimlashga hamma vaqt qo’yib berilgan. Endi taqdiriy, zapisli zamon yoki dunyo, hoziroqni o’rab olgan yaqindan uzoq davrlar deya aholining, hammaning butun bir umrlari hoziroqli tasodifiy, tanlovli o’zgarishlarga uchrashidan, zapisni buzishlardan tashqari hoziroqning yaqin o’tmishida yana joy-joyiga zapischa qilib havodan olib o’tishli ishlari bilan butun o’tmish umrlar vaqti ya’ni davri hamda kelajakda tanlovli o’zgarishlarni to’g’irlashga erishish oz fursatlari bilan borayozgan butun kelajak umrlar, hayot o’limgacha muddatli davrlari, shulardagi barcha fazo va makondagi narsalar chinakam hayotiy zapis, 3 o’lchamli quruq tabiatning o’z-o’zidan, havodan kashfiyotli yaratilib borishiga xos, aslidan ilgaridan ya’ni taqdirlarning yaratilishi bilan zapisli, video-tasmali, hech kim tegmasdan va o’tgan Dunyolardan qolgan yaxshilik masalasi tufayli qurib bitkazilgani. Bizlar tanlovchilarning ya’ni yaxshilarning qiladigan ishlarimiz faqatgina pizdani, kusni yaratish, parallel yonma-yon qo’yilgan chiziqlarini ikki tarafga yoylar bilan shishirib chinakam Iblis omini, pizdasini yaratishga, taxlashga o’xshab zapis ya’ni vaqtning o’z-o’zidan qilgan ishlari bo’yicha chiziqlarini shtrixlab yulib olib boshqa shtrixlari bilan yangi qorishmalar, yondashuvlar hosil qilib berishli ahamiyatdangina iborat xo’p. Endi, o’zim ba’zida yon xonamga kelishi mumkin deb ehtimolga urilayotgan parallel ko’rinmas Ibo’qimning televizordan va insonlardan ovozli gaplar eshitib tushunaolmasligiga xos ravishda ba’zida inglizcha kinolarni ko’rib talaffuzini, nima deyayotganini tushunmasligimning boisini ularning ya’ni inglizlarning, Amerikaliklarning ovoz, shovqin qobig’ining o’zini gap qilib yuborishlarini xayolimdan, o’ylovim tugul o’tkazib bilsam, o’z-o’zidan shu qobiqning, ovozlarning quruqasiga yuza qatlamidan aniq va ravon, harflar kesimi to’rrug’ligidagi gaplarni yaratib, paydo qilib yoki balki ajratib eshitishga erishaman. O’zim ozginagina masofada hoziroq bo’yicha joyim ustida amal qilib yurishnigina o’zimgagina tegishli harakatlarim deya bilib, shu harakatlarimni, qimirlashlarimni va qo’zg’alishlarimni esim bilan bog’lab esimni, xotiramni yarataman. Agar yoshligimdagi harakatlarim qimirlash deb topiladigan bo’lsalar, qarriligimda qo’zg’alish bo’ladiki, erkakligim shu harakatlarning o’zi sifatida baholangan. O’zim o’zimning harakat-qimirlash-qo’zg’alishlarimni deyarli ko’rmasdan, bilmasdan odimlab yuraverganimni aytsangiz bo’ladi. Insonlarning erkaklari uchun esa ko’rish sezgilariga bilimning o’zi to’g’ri keladiki, ular makonda sakrash oqibatida ko’rib bilishga oshiqqanliklari ma’lum xay. Insonlarning yosh avlod vakillari esa eshitish bo’yicha o’ylashni sevishganliklari va so’ngra hech bo’lmaganda yuqoridagi xayollarga berilsalar ma’qul sanalganligini bilsangiz bo’lar xay. Insonlarning qariyalari esa teri bilan tegishning o’zi bo’lib tafakkur mahsuli sifatida fikrga berilishganliklari ma’lum va mashhur xay. Es bu – to’lqinlardan aks etilgan bir jumlayu-jahongashtalikdir. O’zbekistonlik ayolsifat klounadasimon to’lqinlarimiz Aqshliklaridan odimlashlari tayin masala hamki, shu bilan esim sal-kam hali-beri joyida bo’layuriganiga nima ham dersiz xay. Aks holda Aqsh lik to’lqinsifat klounada ayollari esimni og’dirishga urinmasliklari ham mumkinki, afsuski unday emas. Shunday qilib esim 7 raqamiga mos keladiki, hamma yomonotliq qoloqlar shu yerdan ichim orqali o’zimni kuzatib turishibdi. Esim bilan hamohang, yo’sinishli bo’lmagan holatlarni kesib-qirib, urib tashlashganliklari hammaga ayon xo’sh. Ular ya’ni ichimdagilar uchun o’zimni majburlovlariga qaramay ataylab sotib-oldirish tebranishida yurishim kerakki, shundagina bir tarafidan qarasam, asosan ularga sotib qo’yilganligim emas, balki sotilib narigi tarafga o’tganligim bo’yicha qarasam, shunda hech narsa qilaolmay, masala tugul ularning “hayotiy bahslari” yakun topadi. Ichimdagilar asosan masala qurbonlari xolos, shu bema’ni misol-masalalarini yechib bersam, oxirida o’zim yechimli, ildizli joydan chiqib, befarq joylashuvli bo’lib ketsam, shunda o’zimga tegishmaydi, o’rnimga qo’ymaslik qilishmaydi. Aks holda bularning, ichimdagilarning ishlari chigallik, tagi-tugul va uzil-kesil joyga sig’dirmaslik, tegajonliklar bo’lib boraverganini aytmasangizchi! Ular o’zimning ichimga kirib yashirinib urayotganliklari uchun tana joyim o’zimniki demasdan, shu o’rinni yechib, sirpanishli bittaga, qiyaga yoki ort biqinga uzilib boshqa joyli masalaga chiqib ketishim kutilganga xos hammasi xo’sh. Bizning barcha misol-masalalarimiz, matematikamiz va hayotiy saboqlarimiz Diniy ya’ni fizikadagi darsga ko’ra bildirilgan sirpanishli nuqtadan cheksizlikla toyishga xos qilib aytilgan, yaratiladi ham. Qonuniyatdan-qonuniyatga, chizmadan-chizmaga o’tuvchi kallamiz shunday ishlasa ham mayliydiyov. Chizmali qiyaliklar, qirralar va burilishlar uchburchak misoli asos tomoni cheksiz yo’nalishiga kelib o’z qonun-qoidalarini bildirib urilishaverganiga nima ham derdingiz xo’p. Masala shartini qo’yishda shu tog’ tizmasisimon qiyaliklar, chizmali qirralarning va burilishlarning bari bog’lanib chizilishlaridan so’ng yana bir asoslamali sirpanish chizig’ining yoki tekisligining davomiga qo’yilsa, shu misol-masala sharti va berilishi tayin va aniq sanalishiga hamma shay va ta’birlari joiz. Zero hayot shaklida, inson tanasi va doimiy harakatlanishlarida qonun-qoidalar shakllar va chizmlar, yo’nalishlar va trayektriyalar, kesmalar sifatida ustun sanaldiki xo’p. Chizmalardan hosil qilingan misol sharti, so’ng tenglamalar orqali kollinearlik yo’li bilan sirpanishdan boshqa, yonidan chetga chiqqan aniq bir joycha topish ravishda tanadagi ya’ni hayot shaklidagi nosozlikni, og’riqni topish yo’li bilan bajariladi, yechiladi. O’zim uchun og’riq va azoblarga duch kelmayin, kollinearli tanlovlarga yoki joyga o’tishlarga yo’liqayin desam, birinchi navbatda o’zimning harakat yo’nalishlarim bo’yicha doimiy olib borilgan trayektoriya qiyaliklarim, burilishlarim orqali umumiy sirpanish shaklini, bahosini yoki izohli gapdagi ifodasini yaratishim va eshitib olishlarim kerak. Shundagina sirpanishning, toyishning simmetriyali uzilmay, bog’lanishli chizilgan, markaziy toyish ya’ni tayirilish o’qidan o’tib qaytgan chiziqlarini funksiyalar, x bilan bog’liq arifmetik, darajalarga bog’liq ifodalar bilan tuzib birlashtirib tenglamaning tenglik ishorasidan ikki tarafini hosil qilgan ham bu – o’zim bo’layin xo’sh. Albatta, o’zim Shohidning zapisli chizmasini, hayot shaklining harakatlanish izlarini bilgangan xos yerlarda, aniq holatlarda qolib, shularni ilg’ab olsam, so’ngra masala va qo’shilib biriktiriladigan funksiyalar tayyor xolos. Ushbu uzluksiz chizmalardan yaratiilgan funksiyali ifodalar yi’gindisidan yaratilgan tenglamamni yechib oxiri ildizini sanab o’tirsam yoki yozib qo’yib boshqa shunga o’xshash, bashoratli yechimlar bilan birga mos tutishli ko’rinishlarga erishaolganimda barchasi o’zimniki, foyda hal etildi degani xo’p. Mafialarga o’xshab o’zimning oldindan ko’rsatilgan, zapisli trayektoriyamga tushib taqdir ekstazida, sirpanchig’ida va mana hamda mazmunida mohiyatan, et-terimni jumbushga soladigan lazzatbarorlik olaman. Ya’ni descrite, uzuq-yuluqli yoki nisbiy, zapisli Dunyoni ham o’zim hosil qilaverganim ma’no va mazmunga to’lib toshganidan barchasi ma’qul xo’p. Endi, agar kompyuterimda yoki televizorda personajlarning harakatlariga, siymolari bo’yicha chegaralarning trayektoriyalariga e’tibor berib harakatlarning o’zlariniki bo’yicha o’zimnikiga o’xshash bir xil bilsam, tutsam, yoki o’zimning kuch-qudratim sodir bo’layapti deb hisoblashga erishsamki, ichimdagilar shu videolardagi vaqt o’tishi bo’yicha makonlarni, ko’rinishlarni va chizmalarni yig’ib borishib siymolari ichra o’zgarishli personajga xos qiyofalarni asl zapisda bo’lmagan, ammo shundagi barcha yig’ilgan makonlarning biriga vaqtni bildirib surgun qilishganliklari aniqdir. Natijada insonlarimiz ham o’z video tomoshalarida shunga o’xshash joylashuvlarga vaqtni surib, birgalikdagi olib borishli sakrashlar orqali tushishlari hech gap emasligini bilingiz xo’p. Videolar makonlari yoki fonlari, ko’rinishli joylashuvlari bo’yicha personajlarini, obrazlarini eng to’g’ri, o’zlari istagan, yo’q, hattoki shundanda yaxshisi bu - taqdiriy zapis bo’yicha to’g’ri o’tkazilayotgan joylarga qo’yib chiqishlarida va joylashtirishlarida shu joylar, personajlarni qamrab olgan hududlar keng hisoblanib, aslida har xil rakurslardan ekranga solinib tushirilgan shu joylashuvlarda sakrashli, qayta tuzilgan voqealar sodir etilishi mumkin. Kechangi X-men anime series ni shu bunday ko’rganimdan so’ng uxlash uchun ko’zimni yumganimda shundayin personajlari, obrazlari bir-birlarini yuzlarini va tana qo’zg’alishlarini egallab burishli ko’rinishlar hosilotiga xos turfa ranglarni bildirib tasavvurli chiqib ko’plab ya’ni hozirgacha (inson qadri-qimmatiga ko’ra odam uchun es kuchliligi, birinchi ilohiyligi sababli anig’i bunday) shunday bo’lmagan uzoq vaqt davomida chiqishdiki, hayron qolish mumkin. Endi, shu uyimdagilar, yaqinlar ya’ni turmushimga sheriklar biron kishi bilan aloqa qilishimni yana aloqalar bilan doimo bir vaqt yetkazishlarini bildirish ichki, ongli isbotiga xos sababchillik qilishib, tushuntirish yo’llarini to’g’riga solishib tishlari bilan tillarini o’rab so’laklarini bostirib yumganchalik shunday shaparri o’chakishib, shoshqaloqliklarini bildirib va qandaydir o’zimga nisbatan devonasan deyilgan tamg’alari bilan yopishib kelishib dorini berib ketishadi, yoki ichimdan ishim tugayotganligi haqidagi fikrimni o’qishib, darrov boshqa ishga jo’natishni qilishadi. Yaramas ablahlar, masxara bo’lsa qul ham bunchalik ichki bilinishli tashqi urindirilishlariga chidab turaolmasdi shekilli. Endi: kallam bor, “ha o’zimniki” deb, holbuki albatta kallalarni ya’ni boshimni o’qib kelib urinaverasanlarda, ha! Shuning uchun ham shunday paytlarda o’zimning gap ya’ni 6 bilan tuyg’ularni, ularni o’zgartirib rad javobini berib yuborish kuchim ishlashi maromdandir.