Menga qarang ey go'zzuk

 

273-274. Demak. Oxirgisini aytaolmay qoluvdimki, kenja oila a’zomiz bu – ukam Nodir ismidaki, uning kishiligi unga yoshligidan berilgan laqab, klichka bilan Polin deya atalaverganligidan hozir yana bir aloqaga boradurg’onligimiz ma’lum xo’sh. Demak, N=14 ya’ni N harfi ingliz alifbosida 14-o’rinda turibdi, d=4, r=18 bo’lib, shularning yig’indisi 36 ni beradimi, ha. Polindan ham tutash, bir xil bo’lmagan harflarni ilintirib qo’yib, P = 16, l = 12, n = 14 ligini aniqlashga urinib, so’ng yig’indisidan 42 ni chiqaramiz, ha. 42-36=6 bo’lib, shu 6 ni Shohid bilan Zokir dadam taqqosidan olingan 3 ta o’zgargan harflar ma’nosida 3 bilan bog’lab, 3*2 ni 6 deya oilamizda 6 ta farzand borligini topib, Polin shu 6 tasiga oxirida yetakchilik qilishi va ularni shuki, bizlarni o’z ko’makbozlashuvli qaramog’iga olishini bilsangiz yetarli. Shuning uchun hozirgi ba’zan tutaqib kattta yoki yuqoriroq o’lishlariga xos shu Polinniki bizlar egasidan olingan odatiy nomi ya’ni Nodir emas, balki chindan ham o’ziga yashirincha ismi, kodovoy klichkali si bilan kishilari va ahmoqli boshqa nusxalar bilib berishga qodir shu paytgachaki, Polin deya nomiga ataverib qo’yishimiz ya’ni chaqirishimiz kerak. Endi, men nimayki ish qilsam, Shohid ham shuni qaytarib o’zining tashqi yoki orli borlig’i aro muhitiga o’tqazadimi? Ha. Chunki Shohid raqamlardan ya’ni kesilishlardan kelib, o’zining qiladigan bashoratchiligiga xos hayotini tartiblashga, menikiga o’xshatib iziga tushurishga yoki mujassamlashtirishga qodir. Shuning uchun mening xatti-harakatlarimda nima o’zgarish bo’lsa, hoziroqda qanday bo’lib kelayotganligi bilan bog’lanib barchasini tashqi, gumbazdan narigi ya’ni parallel hayotga ko’rsatishi kerak. Masalan, men shu joyimda barchalarini o’z uy-joylariga xosdalab tarqatib qoldirganligimga xos yotgan bo’lsam, Shohid ham shu ishlar bilan mashg’ulki. Faqat farqimiz yuzasidan, ishqalanishli bir-birmizni bilishimizga xosdalashuvli tan-u jon masalasiga qodir ishlarimizda o’zgacha ishlarni qilishimiz mumkin. Masalan, kompyuterda men o’zimning memo larimni ya’ni kundalik matnlarimni yozsam, Shohid bashoratga xos tuzishli, tartibga solishli yoki hisob-kitobli kodli ishlari bilan mashg’ul bo’ladimi yoki yo’q, xo’sh. Ha, shunday, aslo bo’lmasa ham maylimikin? (Tugatishdi). Shohid mening tuyg’ularimgacha ko’rsatib berishi turgan gapki, menda ya’ni unga parallel tanimda nima va qanday ahvol bo’lishini o’zim bilan birga va shundanda oldin hazm qilishi oqibatida qo’shimcha o’xshashliklarini, o’ziga xos aloqalanishli hayotiy jarayonlarni ko’rsatishi mumkin. Agar Shohid mendan parallellik aro ham xabardor bo’lib, meni ko’rib yurganligi rostki, men esam o’zimni ham Shohidni ham tanasini et va elektron bo’yicha yasalishlariga monand qattiq va massali, jismli qilganligim ikki parallel oilalarimizga ham ma’lum va mashhurki xo’sh. Undan uyog’iga ham kerak bo’lsa ma’lum bo’lar hali. Endi, hozirgina Shohidga o’xshaganimni qarangda. Ovqat yeb kelib, dorimni ko’proq, yarimdan oshiq bakal suv bilan ichganimda darrov siydigim qistadiki, holbuki siyishim umuman kelmayotgan edi. Qanday qilib shunday bo’lishi mumkin desangiz, albatta, ha, elektronlar bilan, kodli tuziladigan tartib go’yoki hayot katta guzaronida yoki borliqlar aro borilajak joyda Shohidning tanasini, shu aloqador narsalarning olib qo’yilishi, borliqlarning ketma-ket qo’yilishi yoki predmetlarining tartibiga xos elektrondan kesib yaratib juftlashtiradiki, vaqt ham shu simulyatsiyaga dosh beraolmay tez bo’lishi, kelishi turgan gapmi, ha. Endi. 274. Demak, energiya bilan nisbiy vaqt bor bo’lib, nisbiy vaqt obstanovka larni, muhitlarni yana qayta qaytaraveradiki, bizlar energiyamizni qayta-qayta bir muhitga, narsaga yoki voqeaga sarflayveramiz. Go’yoki Den’ surki kinosiga o’xshab bir kunning qaytib kelaverishi va Matritsa filmiga o’xshab mashinalar shu qaytarilishdagi kundan, esining og’ib ishlaverishidan energiya quvvatini haqiqiy oddiy vaqtda egallayvergani ma’lum va mashhur xo’p. Chindan ham qaytarilayotgan muhitdan, vaqtdan va voqeadan nima ajralib, alohida chiqadiki, shu ham bo’lsa, insonning yolg’ondan yasalishi mumkin bo’laqoladigan energiyasi, tan issiqlik chiqarish quvvati hisoblanadi. Haqiqiy bizdagi insonlar ham, shu Matritsa filmidagi go’daklarning ichki haqqoniyga yaqin Dunyodagi matritsasidagi yashashi ham hayotning simulyatsiyasidan, nisbiy vaqt qilmish tushunchaviy baholangan aslida kuchli ravishda shu asosda tuzilgan hayot o’yinidan ya’ni vaqtning insonga tegishli bor boyliklar bilan qaytarilishidan, shular qanchalik yolg’on va po’kkak bo’lmasin mashinalarga o’zlarining shu matritsa muhitida ishlatayotgan quvvatlarini parallel haqiqiy vaqtdagi joylashuvlarida asl haqiqat, ortiqcha effekt yoki kimyoviy yolg’ondakam reaksiya sifatida energiya tug’ib beraverganliklari ma’lum va mashhur. Shuning uchun meni tinmay ishlatishayaptilar, oddiygina hayotda kerak bo’lsa, meni asraganga xos ish buyurmay yurganlarida ham, o’zim bilan o’zimni davlat ish soatlariga xos ovvora qilib, shu bu yozuvlarga va gapirishlarga, kitob o’qishlarga qarata ishqalanishdan, zerikarli bo’lishga juda yaqin katta yolg’ondan energiya mahsullarini aniq qayta-qayta olishayapti shu bu ichimizdagi ahmoqlarimiz qatorasiga kishilar va Payg’ambari Shohid. Shunga ya’ni ishlamaslikka qo’ymaymiz deyishayotganining yana bir isboti bu – oyog’imning tomirini hozir torttirib, o’zlari uchun olinishi lozim bo’lgan kunlik aniq rejani baribir olishmoqdalarki, mening qarshi yozganimdagi bir oz kutib qolib dam olishimni sezishlari bilanoq bu. Shu bunday kurashishimning o’zi yaxshi, ammo bunga qarshi boraman deya shu ishni qo’zg’atmasam, atayin qilmasam yoki ichki rejam bilan harakatlarimda va oddiy sog’liqlik dam olish, yotish amallarimni qilib oshiraman deya o’zimcha puxta o’ylaganimni bilib qolsalar bo’lmaydi deb hisoblasamki. Nima bo’lganda hamki, mashinalar sifatida ichimdagilar va shularning yaqin oila a’zolarim sifatida yurib-kelishlari, istalgan vaqtda taqdir iskanjasining ixtiyoriy o’zlari bilgan joyini qo’yib aralashib kelishadilarki, shu aslida yagona vaqt oralig’i, bir xil davrni qayta-qayta qo’yishga bo’lgan urinish sanaladi. Hozir shu ham bo’ldiki, men qaytib o’z yozuvimni davom ettirdim deya topmoqdamanki, bu kelib aralashib, ishni buzib ketishlari bilan shu bu hamki, aslida shu o’zimning ishimga kelib zamonalarni qayta o’z joyiga tushirishimni bekor qilib yagona voqea ichra har xil zamonlar yoki paytlar bo’yicha amallarni bir qilishga urinishmoqdalarki, so’ng shu zamonlar olib qo’yiluvchanlik kesimlarini tutashtirib yagona vaqt oralig’ini takrorlatish uchun yasashlari turgan haqiqat. Shu degani men to’liqlayin mashinalarning ya’ni ichimdagi Got ni ushlab xizmat qiluvchi asosiy shaklda shu mashinalar, uskunalar va asboblarga o’xshatilgan shaxslarning qo’lida o’yinchoqmanki, faqatgina mening birgina o’ylovli tanlovimni bilishlari bilanoq darrov reaksiyaga tushib, birdaniga yana hayotni, zamonlar osha vaqtlarni birlashuvini qisishni va jipslashtirishni majburlab o’rnatishadilar. Mana hozir shu vaqtlari mening yozishimda ustimdan kulish va masxara qilish maqsadida yozuvimda men o’ylagan harflarni go’yoki boshimning terisidagi asablarini o’ynatganga o’xshab birinchi mendan oldin yozib ketish asnosiga xos tarzda qaysidir davomdagi noto’g’ri harfni yozadilar va mening istak-xohishim, idrokim ustidan masxara qilishadilar. Matritsa kinosidan olinganiga xos tarzda Gotdagi zapis bo’lishni bildiradigan, uy-joylar va zavod-fabrikalarning, predmetlarning qurilishini belgilaydigan asosiy omil sifatida mashinalar ichimizdagi va bizni aldab tashqarida parallel realliklari orqali ko’rinish beradigan ahmoqlar, kishilar va Payg’ambarlar kapsulalarga solingan haqiqiy tarzdagi bolalar va boshqa yap-yalang’och katta insonlarni shundoqqina ushlab, qoloqliklari sababli uxlatib kelishayaptiki, aslida ular mag’lubliklarida Yer kurrasining bo’laklari sifatida koinotga yuzlanib o’zlarining Dunyolar qurilishiga teskari bo’lgan abadiy ishlamaslik va dam olishning eng yuksak kayfiyatiga xos istalgan narsalarni darrov chiqarib, yangi Dunyolarda bo’lishi mumkin bo’lgan voqealarni bittaga tasavvurga keltirib, qorong’u koinotdan har qanday rangli tasvirda avjlantirib yaqinlashtirib va uzoqlashtirib ko’rishni istaydigan chinakam mag’lub Dunyo asosidagi qoloqlarimizki asti qo’yaturing xo’p. Go’yoki har bir insonni ichki tabiati bilan o’rab olgan taqdirdan devorlar, narsa-predmetlar va taqdiriy azalga xos Payg’ambarli ahmoq kishilar emas, balki shu ichki tabiatining Dunyoga bunday qaratilishidan ko’ra teskariga Yer ostiga yoki koinotga qarab barcha Dunyolarni kutib turmasdan teskarisidan bittaga dunyodan dunyoga o’tib qoldirilaveradigan virtual reallik, sezgili tasavvurni ya’ni barcha sezgilarga yopishib eng qulay bo’lib kelaveradigan koinotdan tasavvurni, idrokni xohalashdi shu bu kapsuladagi inson va mafia hamda odam zotlari. Demak, shuning uchun mashinalar ustun, yetakchi sanalishib, oddiy vaqtdagi 21-asr fuqarolaridan aynan shu asrga birinchidan ham mashinalar ya’ni simulyatsion dunyo yaratilishi paytining o’zidayoq kelib yashash esi bilan hayot kechirishni boshlaganlarida ularga oddiy va devona vaqt bilan tanlovli yashab buncha ishni, rejalarni va davlatlar orasidagi munosabatlarni tashkillashtirib bo’lmasligi ma’nosida mashinalar oddiygina qilib: - sizlar o’zlaringizni eplayolmaysizlar, o’zlaringizga qarayolmaysizlar, - deyishib ularni ya’ni fuqarolarni, insonlarni darrov yengishib chinakam nisbiy vaqtga xos simulyatsiyali Dunyoni bag’shida etishganliklari ma’lumki, tanlovli yashashga Davlat bo’yicha agentlari va kerak bo’lsa aqllari ham yetmasligining o’zi yo’l qo’ymasligi va mutloq tanlovli harakatlariga izn berilmasligi hisobga olinganligi ma’lum va mashhur xo’p. Tanlovni ya’ni tajriba asosidagi, bilimlarni yig’ib ishlatishga xos hayotlarini kinoyali qilib yutuqli sifatida ostidan energiyasini vex ya’ni jahldorlikni bosib egallashga xos olaverishganlarki, shu mashinalarning ishlashining, aniqrog’i insonlarga ta’sirining asosiy ulushi sanaladi. Matritsa filmida shu matritsa ya’ni simulyatsion Dunyo bittagina batareykaning ichida deya Morfiusning o’zi aytgandi. Shunchalik kam quvvat bilan qanchadan qancha hazm qilish va issiqlik ishlab chiqarish energiyasini mashinalar o’zlariga va sentinellariga berib bitta shaharchaga atayin kuch qudratlari yetmasligi ham mumkin emasligi bor haqiqatligi bu shu. Shuning uchun Dunyo bo’yicha mashinalar juda ko’p bo’lmagan shu bu kinodaki, faqatgina kinoda ko’rsatilgan bittagina shaharchaga xos joylashuvga qodir bo’lishganliklari ma’lum va mashhur xo’sh. Endi, umuman olganda hozir Terminator: salvation kinosini ham ko’rayapmanki, umuman barcha ko’pgina, amerikancha kinolarda kino uchun deya topiladigan chinakam haqiqatda chindan ham Dunyoviy voqeasi aynan ko’rsatiladigan chegarasiga solinib, voqealariga yoki bo’lajak muhitiga xos tarzda tuzilaoladiki, qolganlar qayerga ketdi va qanday qilib shunchagina insonlar chegarasida bo’lib turibdi shuncha buncha Dunyoviy voqealar degan savol tug’ilsada, kino hech aldamay, haqiqatan shu berilish tartibini kuchli deb sanayotgan bo’ladiki, e’tibor bergan tomoshabin ham aslida shunday, chegaralar yoki voqealarga doir shahar va maskanlar shu doirada, chegarada bo’lishi kerakligini tushunishi va o’zgacha ham bo’laolmasligini anglashi mumkin. Hamma kinolarda zamon va joylashuv masalalari shartlashuvli, filmning o’ziga bo’lgan hayotiy baho, qonun-qoidalari sababli emas, balki chindan ham kino realligi yoki bildirajak haqiqatiga xos shu ko’lamda kechishi hisobga olinganiga ha deb ikkilanaverganligim aniq bo’lgan, ammo ikkilanish, ishonchsizlik bekor gap. Terminator: salvation da ham Jhon Connor ning maskani judda oddiy va kichkina, qochishda Markus bilan uchuvchi qizi oddiygina dinamit polyalaridan darrov qochishadi, so’ng daryo yoqasidagi bombalarga suvdagi robotlar tegmay, bilmay turganiga hamma hayron qoladi, Markusni ham shu yugurishlarda yetib olishga urinishadilar. Ammo bor-yo’g’i o’zi shunday deb topiladiki, Jhon ham hujum qilganida maydagina Terminatorlar shaharchasidagi joychalarga, devor bilan o’ralgan bo’lmalarga, xonalarga ataka qiladi xolos. Endi, Iblis qora kuygan paxtasini sunnatillo, sunnat etilgan chukchaga bostirganidan buyon shu o’zlikni, inson haddini ya’ni olatini o’zining boshlang’ich, bizlarniki bo’lmish tomonidagi raqamli olamdanligini bilib turib bizlarning ular tomonimizdagi yuz-qiyofalarimizga, ehtiroslli betlarimizga va munosabatli qarashlarimizga yoki yondashuvlarimizga botmasin, bilinmasin deya o’zini va o’zlariga xos tomonlashuvdagilarni eng birinchi asrash, himoyalash va dushmannamo ravishda bo’lib o’zlari tomonga o’tkazmaslik ishlarini qiladi. Hali u tarafdan shuncha payt o’zlari kelajak, o’zlarining tomonlariga o’tkazmaslik, o’zlarini ajratib har ikki taraflama uraverish ishini amalga oshirmoqchi bo’lib kelgan shu Iblis. Iblisning qilgan ishining o’zi shu, eng ostlarimizni, tomonlarimizning taglarini almashtirish va ostga qarash, ikkalasini ham tushurish yoki pastga bosish, darajasidan ag’darish sanaladimi, ha. Doim nima bo’lsa, meni cho’chog’imning uchi bilan taranglashishi, yurgan yo’limga xos o’zgarib shishib yoki susayib mujmayib qolishlariga xos yuzimdagi ziyoni, tarannumlikni yoki malohatni so’ndirishga urinib zada qilgani shu zada ham emaski, ada qilgan sanalganligi bu shu. Men chindan ham haddim ya’ni o’zligim, cho’chog’imning kayfiyati bo’lmish nisbiy vaqtlashuv, raqamli ong ham emaski, balki o’ylov kesimida o’zimning oddiy yuzimni bostirib, oddiy vaqtga xos qiyofamni so’ndirib ko’rsatilishimga, bildirilishga majbur qilinaman shu Iblis va muttaxam qizim Durdona tomonidan hamki xo’p. Shunga ekran ortidan bir go’zzukning yuzi bilan qiyofalanayotganini qarang-a. Shunga kelsak, tanlov o’rganilayotganida mashinalar ya’ni ichimdagi asosiy ko’rinishda mashinalar bilan teng qamrab olinadiganlar tanlovni, tanlov boshlaydigan turtki asosidagi tasodifni ya’ni tabiiy yo’l o’zgarishi bilan bog’liq masalani bir tutib olsalar hamki, boqiy onning ichiga kirib ikki xil parallellik ishonchini qilib turishlari mumkin. Birinchi parallel ishonchda men avvalroq yozganlarimga xos tarzda ekran ostki video frame ida go’zzuk qarab turgan joyida shu yozuvlardan ilgari to’xtatilgan qiyofani ko’rayapmanki, bu – mening yozmasimdan oldin tanlovli vaqtimni kamaytirib, qisib o’rniga simulyatsiyali belgilangan yoki uyushtirilib reajalashtirilgan voqealarni qo’yishga xos va soz bo’lg’usi ravishda shu yozuvimdan keyin ham mos bo’lib turishi sanaladi. Ikkinchi parallel reallikda men shuncha vaqt ichida baribir nimalarnidir yozganman shekilliki, shu yozuvlarim bu parallel ya’ni simulyatsiyali vaqt egallanishi ortida g’oyib bo’ladi. Balki vaqt simulyatsiyada o’tmasligi va faqat raqamlar almashitrilishi munosabati bilan bo’lgani vaqt to’xtatilgandan shunday o’tishga sazavor bo’lishiga xos tarzda oddiy vaqt ham to’xtab kutib turgan bo’ladiki, men shu to’xtatilgan yoki kuttirilgan onning ichida simulyatsiyaga berilgan bo’laman. Shuning uchun haddiga surtish masalalari juda ham dolzarb men uchunki, yuzimni robotli tarzda to’rsifat panjaralarga solib chizmali ko’rganga o’xshash tarzda ichidan raqamli ravishda barcha jihatlarni, munosabatlarni baholaydigan mening tanlovimni bilishga uriniajak va o’ynab ko’rinaverishga xos qaraydigan amallar bajariladi. Yuzimga o’zimning ichimdan ya’ni shu yuz turishimdan e’tibor bersam, qayeridir shishgan va yana boshqa yoqlari bo’sh, ochiq qolganga o’xshash, qayeridir esa qisilayotganga xos turaveradi. Endi, Iblis bilan meni taqqoslasak, men o’zimning tarafimda eng yuqoriga borayotganimda u o’zinikida eng pastidan boshlangan-u, ammo taraflamalikda mening ustimga tushganki, bu – o’z-o’zidan unga men sendan ustunman deya qo’yajakligi bo’lib, mening joylashuvim sening teppangdan boshlangan deb hisoblaydi. Aslida taraflar parallel bo’lib boshlanishi kerakki, ammo aylana bo’lib yoki ulanib ketib davom etmasligi kerak. Chunki taraflarimiz teskari hamki, shu degani aynan parallel bir yo’nalishli ham sanaladurg’on. Ammo Iblis taraflarni kollinear chiziqlar deya topib, parallellik bilan bahsdan oshib aylananing borligiga to’g’irlab, kollinearlikda bir tarafning o’sishi ikkinchisining tushishi bilan baholanganiga xos tarzda meni yengib kelayotgan bo’lmoqchi bo’ladi. Men bir xil oldinga o’sayotganimda ya’ni kollinear bir chiziqning o’z yo’nalishida me’yorli borayotganimda shunga teskari tartibda ikkinchi yo’nalish teskari chizig’idan pastga shu me’yorimni o’rtaga olib balandu-past bo’lib, simmetrik o’rab olib tushayotgan bo’ladiki. Umumiy olganda bu – uning ikkilanish mag’lubiyati va menga aralashaolish sanog’ining kamayib borishi sifatida mag’lublashayotganini bildiradi. Ko’rib turganingizdek kollinearlik, parallellik va aylanalar matematikaning geometriyasi asosiy uch qismga, o’rta va past, yoqri toifalarga bo’linishini berib, meni shu paytgacha garang qilgan, vaqtimni zoyi ketkizgan. Matritsa ishlari shu deyilgan, atrofni to’la-to’kis chizmalar, oq burilishli, yoyli va har xil shakllarga burkanishi lozim bo’lgan chiziqlardan iborat yaratilish asoslari egallaganki, shular ovoz vasvasasi, yolg’on simuylaytsi bo’rtishlari yoki bekordan-bekorga shu chizmalar bilan, ostki kuch berilmasidan yaqinlashtirilib yoki uzoqlashtirilib ovoz qudratila urish, achish yoki yanchish sanaladi. Mana so’zlarda bizlar nega al-jabr ya’ni jabr tortuvchi bo’lib olganmiz, aslida al-jabr algebra sifatida raqamlarni ya’ni nisbiy vaqtdagi avlodlarni beradi, so’zlarda hayotdagi shakllar sifatida geometriya bo’lib oddiy vaqt, qoratoylar bo’lishadilarki, bizlar nisbiy ya’ni raqamli simulyatsiyali vaqtdan foydalanib mashinalarga o’xshash tarzda matritsani, hayot chizmalarini, predmetlarini fizikasiga xosdalab ko’rsatamiz, ular ya’ni devonagarlar esa bizning al-jabr yoki sezgilarmizni geometriya taraflama boshqarishadilar. Aniqroq qilib aytsakki, aljabr so’zlarda, so’zlar bilan ifodalanganda raqamli olam bo’lsa, bizning tanamizda esa sog’lig’imiz, sezgilarimiz yoki tan og’rig’imizni bildiruvchi bo’ladi. Geometriya esa so’zlarda chizmalar bo’lsalar, hayotda ularning ya’ni ichimdagilarning hayot sifatida o’zi bo’lib berishlari sanaladi. Bizlar geometriyaga o’tib, geometriya o’zimizniki emas deya hayotni boshqaramiz, hayot va shakllari bo’lib beramiz. Ular algebraga o’tib, tan og’rig’ini o’lzariniki demay tanalarni, bizga o’tgan almashinib olgan tanalarini boshqarishadilar. Menga hozirlari geometriya ya’ni hayot figuralari Ruhan va ovoz bilan bostirib kelayaptiki, geometriya bilan mendagi bor geometriyani singdirib, suqib kirgizmoqchiga o’xshaydi. Endi, umuman olganda bular ya’ni ichimdagi Iblislar va uning kengashi Aqsh liklar bilan umuman urushmaslik kerakki, har baloni senga ro’para qilishaveradilar. Chunki shu yerda, bu choqqacha to’g’ri yozuvimdagi harflarni o’zgartirib esimni og’darib ham kelishadilarki, hech ikkilanmasdan shu harflari tugul o’zgartirilgan deb qaraladigan barcha yozuvlarni baribir “o’zimniki” deysan inson zoti. Shuning uchun keyingi gapdan keyingi, navbatdagi gapni to’qtirib, shakllantirib turishaveradilarmi, ha. Ular uchun bu – oddiygina o’yinlar nazariyasi. Bizga jabrlanuvchi og’rig’imiz kerak bo’ladi haliki, bizlar shularni asrab qolishimiz lozim, shu boisdan hozir og’riq, azob olib o’tirmasligimiz kerak. Zero og’riqlar hayot tuzilmaviy shakllarining o’zlari tomoniga o’tganimizda juda ko’p raqamlar, algebra bo’lib bizlarga geometriya asosida hayotni qurishga ask qotadi. Afsuski qoloqlar baribir qoloqlarda, geometriyalarini halitdan, allaqachonlardan beri meni urishga ishlatib yotishibdilarki asti qo’yaturing. Endi, menga hech kim o’rgatmaydi, qaysi roldaligimniki, bu – yaxshilarning ishi ham emas. Shuning uchun men hozirgi holatimga “biz” so’zi bilan ko’maklashuvchilarim orqali yetib keldimki, oxirgi qolgan holatda turib berishni, masalaning halini ushlab turishni ya’ni yechimga xos bo’laqolishni uddalasam bo’lgani. Ya’ni ichimdagilarning telbali har o’yni buyuraverishlarini barcha bahslarga ko’ra “biz” so’zi bilan hal qildik, endi men jimgina o’zimning ishimni ularga, ichimdagilarga e’tibor qilmay bajaraversam, o’zimning o’rnimda haqqoniy turganligim amalga oshiriladi. Zero ko’maklashganlar, yaxshilar Gvardiyam ya’ni yangi ahmoqlarimiz ham mendan shuni, hokim sifatida turib berishni kutishganlari ma’lum. Endi, ba’zida bo’ladiki, aljabr sababli mening bosimdagi o’rinni to’ldirishga, olishga xos navbatim yetib kelib o’z-o’zidan teskari ta’sirga e’tiborsiz tushib ketamanki, tanam ya’ni qo’llarim bir yaqin halaqit beruvchi joylarga, klaviaturaga o’z-o’zidan isbot shaklida tegib ketadi. Aslida shu algebra va geometriya munosabatlarida yangi avlod vakillari kuzatilayaptilarki, ular birinchidan esni va vujudni og’darib ishlarini bildirmasdan besh qilish istagidalarki, ammo bizlarni lol qoldirib o’zimizni to’satdan o’zimizga qarshi raqib qilib isbotlash kiritishlari ham turgan gapki, shu bular hozircha. Shuning uchun ular bo’yicha oxirigacha borib bo’lmayaptiki, doimo shu muammoda yetaolmaslik bobida qolib ketaverasiz. Zero ular isbotning ya’ni haqiqatning aldanishiga borishdan emas, qaytishdan yoki teskari tomonidan bizga o’yin talashlik qilib, tanlovni zapisga tortishli zapis ya’ni Got xossalarini “bag’ishlab”, aniqrog’i majburlab kelishayaptilar. Endi. 1 soat-u 1 daqiqada belgilangan marradan ,rejadan ya’ni 1000 tadan 2 qator oshig’i bilan bugun yakunlay qoldim. O’qishimga kelsak, aynan boya yozganimga xos tarzda damdan, qandaydir tasavvurdagi o’pka sig’imining o’zidan havo bosimi orqali qisilishga qarshi teshiklari orqali teskari ravishda havo yoki dam shu darajada kuchli chiqib ketayotgani bo’lib, ichidagi qo’zg’alish bosimini yanada me’yorlashtirib bir xil ushlovchi, tartibli to’ldirishga urinuvchi yoki dam ichidagi havo to’fonning shungularini to’g’ri turg’un qoldirishga urinuvchi yana shuncha dam, sig’imli bosim har bir teshik yoki tuynuk orqali, umumiy ravishda surilib kelib olib qo’yiladi, kirgiziladi va 2 tasi 1 ta qilinaveradiki, shu bu bo’yicha o’qish maromiga yetaolaman hamki, ammo damning o’ziga shishirishga birinchidan diqqat qaratish kerakki, shu bilan barcha o’qish harakatlari, og’izning qimirlashigacha toki yozuvlarning yaratilishidan boshlab boradi. O’qish ya’ni o’qimoqligim davomida menga unday, bunday deya o’ylovimga, tanlovimga aralashishlar bo’ladiki, hozir hattoki, shunga xos doimiy qiliqlarini o’zim ham eslayolmaymanki, umuman olganda o’yinlar nazariyasiga xos har bir aylana vakilining, aylananing ya’ni jonning o’zi bilan birga navbatdagi turgan qilig’i, imo-ishorasi yoki nag’masi kelaveradiki, go’yoki shu hukmli tanlovini o’tkazmasa bo’lmaydi hamki. Endi shu darajadagi almashinuvning buyog’igacha kelibmizmi, shu nimaga; demak, bu – mening bosim bilan yaratib ko’z yugurtirib o’qishim, birinchi boralarda o’y bilan tafakkurni almashtirib bir-biriga yetaklanishim bo’lib, hayotni cho’ttan barakaga o’zgarishlar, qonun-qoidasiga binoan aldab yasashlar asosida yaratishga o’tishim sababliligini bilsangizki. Ikkinchidan esa shunga, o’qishning o’pka uzra yarataolajaklik bosimimga qarshi, aniq tanlov nuqtasi, o’qtalishi yoki joylashuviga keltirilishi boqishlar, hamlalar bo’lib o’tajakligi ma’lum va mashhur xo’p. Shular ichimdagilar tomonidan amalga solinmoqda. Demak, men tanlovli aniq xatti-harakatimni, qaysi sohada ishlamayin shu soha, doira o’rnida aniq va ma’lum tarzda ishlashimni, misol uchun ja aniqlik kerak bo’lsa, kalkulyator yoki kompyuterda, bo’lmasaki, boshqa ishning aytilgan buyrug’iga xos tarzda boshqa be’mani narsalar, zamon va vaqtning qochishi degan gaplar qo’shilmasa, qilaolaman, zero ichimdagilar menga go’rni aytib turishib, protonning bir joyi boshqa, sen qiladigan ishda yo’q-ku deyishmoqchi bo’lishadi doimoki, men shuning uchun shunday gapni sohalab va chegara doirasiga solib yozayapman. Ichimdagilar aksiga olib, shu o’zlarini maqtayotgan, tiqayotgan aldanma yo’llarini qoyillatib bajarishadilarki, menga aslida umuman dahli ham yo’q bu ularning qanday qilib bajarishlarining ediki, ammo shu o’rinda yozaqolsam ham ediki, ichimdagilar bo’qni yuvish bilan shug’ullanadilar faqatginaki, ya’ni ko’rayotgan joylashuvlarida ishqalanish bo’lib, chiziqlar bilan doira bo’ylab tarqalib ketishga xos ahvol yuzaga keladiki, barcha sohada qonun-qoidani bilsalar hamki, ishni aniq bilib, tanlovli ko’rsatmalari bo’yicha yoki doiradan sirpanib chetlashib atrofdagi ishga berilib o’zlari qilishmaydi. Masalan, oddiy qilib aytganda kitobni yoki predmetni u joydan bu joyga olib qo’y deganda, stolni yoki qonun-qoidali ravishda hal qilishga urinishib, aslida yanada ixchamroq bosimli yaratilish yo’li bilan kitobning yonidagi narsalarni chetroqqa surib, mana to’g’ri, sen istgan ish bo’ldi deya qo’yaqolishadi tamom. Umuman olganda bizga bo’ysinishmaydi va doimo atrofda, chetlashib paypaslovchilikli, sudralib sirpanib yurishadilarki, maqsad bitta bizni kalaka va ahmoq qilish. Endi bo’lsa bizlar sekinlik bilan ularning o’rnilariga bosim bo’lib erishib chiqayapmizki, ular esa tanlovli bo’lib qarashmoqchilar Dunyomizga. Ammo ikkovlarimiz ham bilishamizki, tanlov bo’yicha ishlash qanday bo’lgan va bosim bo’yicha qanday edi. Shu sababli bir-birimizga o’zimizning qandayligimizni bildirib, aytib turmasdan, qanday ishga qodirligimiz bo’yicha maqtanchoqlik va obro’ yalishlik, bildirishlik qilamiz. Yangi tanlovga kelganlar maqtanchoq devonalar bo’lishsa, bizlar ya’ni bosimchilar bu – obro’li soddadillar, kelishganlar bo’lamiz. Mana hozir ichimdagilar shu paytgacha bo’lgan ishlarimda tanlovlarimga aralashib, o’ylovimga kirib meni bilgandan so’ng o’z yo’l-yo’riqlarini o’tkazib, go’yoki inobatga olganga o’xshash qisib devonavor holda: - men zo’rman, shukuhida amallarga rioya qilmay yurishni istasharlarki, hattoki menga bildirgan buyruqlari, yo’l-yo’riqlarining tanlovdanligiga qarab meni shuni hal qilishga, bu bilan kurashga yoki aytilganicha bo’ysinib bajarishimga chorlashlarining o’zi ularning tanlovda befarqli bo’lib ketishlari: - men barchasini egalladim, oddiy vaqt bo’yicha istalgan tanlovli ya’ni devonalik ishini qilaolaman, - deyishlari yoki deb hisoblashlari bo’ladi. Mana hozir shu jumlada ikkita ko’chirma gaplarni qo’shganim uchun, shunday qilinmaydi deya tanlovga aniq tarzda aralashib bilishdimi, demak, gaplari o’tganini bildirish, nishonlash maqsadida ishimni ya’ni yozuvimni buzdilarki, shu nishonlashning o’zi sababli o’z-o’zidan bo’lib tugagani ularning devonavorliklari, maqtanchoqliklari sanaldi. Ular shu paytgacha go’yoki meni adabiyot, madaniyat va urf-odatlar, yurish-turish va turmush qoidalari bilan o’zlari tomondan o’rgatib kelayotganga o’xshashardilarki, bu – o’zlarini sotishmi yoki bilmadim, katta olishmi, nimayki bo’lsa ham, be’mani qoidaligi va oddiy kod yoki hayot o’yinlari bo’lib tanlovimga ta’siri jihatidan kerakli ahamiyat, zarurat qoldirmasdiki, ammo shu bilan ular kattalik, obro’lanish va muttaxamliklar qilib kelganliklari men tomondan kuzatiladi. Aslida o’zlari bo’q, - deb aytishayapti ichimdagi boshqa bir tomon, akang deyishdi kimdir qo’shilib shu inson tomonidagisini. Nima bo’lganda ham, tanlovga ya’ni o’ylovimning borishiga aralashib, mana yana ham shu boshlanajak gapimning tasdig’i bo’ldi, shuni aynan Iblisning o’zi bildirishga majbur bo’ldi o’ylovimning izidan borib-yotibki shu bu, kallamni ko’zimni ham yumib oladigan havo to’ldirilganga o’xshash shari, bosimi qilib qo’yishib ortidan meni bir ish qilishga, qimnirlashga majburlamasalar va bosimlarini o’tkazmasalar yoki ko’rsatmasalar bo’lmaski, ular ya’ni ichimdagilar oddiygina o’tirishib, bir insongga bitta tanlov va soddagina ravishda shu tanlov bo’yicha borlig’ida yurish, ishlar qilish amalini bajarmasdan, maqtanchoqliklari va devonavorliklari bilan men cheksizlika sari xohlagan va ixtiyoriy ishimni qilishga qodirman deya halitdan meni har bir o’ylov to’qnashuvimiz bilan bir ishkallari sadosila qimirlatib, kattaroq harakatlarga tortib ya’ni bekordan-bekorga hayotda adashuvchanlik bo’yicha o’ynatib, bo’rttirib yubormasalar hech ham iloji yo’qdir.