Nega endi men xo'sh?

 

232. Bukun ha, shu, Ibrohimning o’zimni yakuniy bosqichdagi umumiy urishidagi o’zi taraflamalikdagi 1-boralikdagi 3-kun sanalib, o’yinlar nazariyasida bu – 28,9 ni belgilaydiki, mana hozir Ibrohim oddiygina tashqi klavishani yelkam bilan silab o’tganimda shu silash, paypaslash ovozini yomon, qandaydir oxiri qiyna olay degan zararli qilib chiqardi va miyamga yetkazdi. 32 likda Iblis ham o’zining 31 dagi boshlanishini yutuqli mag’lub tarzida topishga sazovor bo’lishi faqatgina ehtimolli yoki mumkin bo’lgan onlarining kesimi yuzasidan Ibrohimning ham shu bo’yicha o’z tomonlama to’g’ri keladigan joylashuvlariga mos, birga kelganida yordam beraoladimi, ha xo’sh, aks holda tamom vassalom, ularga ho’ppoq, xana. Zero Ibrohim chiqib ketayaptimi, Iblisi ya’ni qizi bilan xayrlashishimning, davrining yoki 7 kunlik muddatli bo’lib kelgan vaqt oraliqlarining ham oxirgi boshlanishida turibmizmi, haki, shu bilan Imp ni ham o’z-o’ziga ravona qilib jo’nativoraman. Shuning uchun bu kunlar o’zim bilan ehtiyot bo’lib ishlashmasa, oqibati o’zlariga qaratilgan keyingi umrlarining Imp liklaridan o’zlariga nima bo’lishini bilib turibdilarki, qaniydi endi shu orada ham kinoyani teskari qilib aldab, paradokslar o’yinida ham yaxshi urib olsam degan amallari hech ham o’taolmaydi. Shu paytgacha yomonliklari bilan shunday siqqan edilarki, qanchadir katta davrdan keyin berilgan burilishga yoki yangicha bosqichga o’tish chog’idagi har xil qisqagina vaqt oraliqlarida yaxshilik qilayotganga o’xshab ichimdan o’zlarini ko’rsatib boshlab, “hali shoshmay tur” degan yomonlikli aft-angorlarini, basharalarini shundoqqina qorasi bilan bildirib, shuning o’zida ham yaxshilikka majbur-majburmasga o’xshab shu erkinlik yoki yaxshilikdan ko’ra ko’proq bildirib turganliklarini anglatmoqchi bo’lganliklari shunchalik ayonki, so’ng o’zimning aytishim lozim bo’lgan “hech ikkilanmasdan sizlardan qochib, alohida dam olishga erishdim, ozginagina erkinligimda butun dunyo oromini oldim” deydigan gapimga ham bizlar bostirib qisib shuni qilaqoldik-ku degan yomonliklarini berib, ko’rsatib, oxiri yana kinoyali katta urishli, ozor berishli davrlarini hech ikkilanmasdan boshlab yuborardilar. Ular shu buni oddiy o’zi bo’larlikka, shundoq davom etishiga xos qo’yilgan yomonlikni, zararni yoki Imp likni o’tkazish deb bilishganliklari ayonki, endi o’zim yaxshilik davrimga yoki bosqichimga o’tajakligimda oldindagi katta davr, kelingki yana bir yilga yaqin kamroq qochoqlikka xosdalashuvimdan so’ng bo’ladigan 16 yilcham vaqt zamonlashuvimga xosdalab yaxshilikni sodda, o’z yo’lakayiga yoki ko’p ko’rmasligim kerakki, doimo yomonlik bilan baholanayotganini, zarar keltirib chiqarayotganini ifodalab, tushunib yurgim to’g’ri bo’ladi deb xulosa qilmoq naqadar to’g’ri bo’lardi ha! E’tibor bergan bo’lsangiz, endi katta-katta davrlarni ham qo’shib yozmoqdamanki, sababi oldinlari Iblis qiz uzoq o’tmish va uzoq kelajakdan xabar olib kelma yoki gapirma, rejalarni bildirma deb qistab-qiynab qo’yardiki aslida Got shuni ta’minlaganiga ham shunchalik amin bo’lib yurganimizda ham baribir asti qo’yaqolmay qistovlarini va qiynashlarini davom etavergan. Zero u o’zimni shu joyda, shu paytda, ya’ni hoziroqqa yetib turayveraganimizda ham deganga o’xshatib mot qilmoqchi, aniqlikkka xos bo’lmasligimni ro’kach qilib urib tashlamoqchi edi. Kalla degani shunchalik g’o’rki, doimo bostirib uraverishni yaxshi bilgan va ko’rgan, oddiy yashashning zavqi deb bilgan ichimdagi Iblissifatlar, birdaniga keladigan o’z vaqtidagi ozginagina javobda boshini quyi qilib yaxshilikdan urilishga qo’yib beradi-da, hech rejasidan tap-tormay va esidan ham bir tugul chiqmay, yana o’sha yomon xayollarini ushlab turib yuklavergandan so’ng boshini ko’tarib o’zi bilgan o’sha-o’sha qiyofadagi yomonlikni qilish niyatini bildiruvchanlik vajohatda axir o’zim shuncha, undan juda ko’p uraman-ku degan qoidani bilgani uchun davom ettirganim yaxshi deb hisoblaydiki, shu bilan o’zim boshqa sheriklarimga yaxshi ko’rinaman ham degan kayfiyatbag’sh, to’laqonli “oliybaror” ishini davom ettiraveradi. Yana u bizning yaxshilik bilan javobimiz bosim yuzasidan o’z-o’zidan bo’layotganiga shama etilishini ham bizning yomonligimiz deb baholaydiki, aslida o’zi bilib turganiki, uning yomonliklari aralashib sezdirilgan mutloq yenguvchan yaxshilik qilinayaptiki, shuning farqiga yoki ozginagina, kinoyali ko’pligiga e’tibor bermasligiga qarang-a. Endi, shu hayotni kaka, nana yoki olma pish – og’zimga tush deydiganlar borki, mehnat qilsam, rohatini ko’raman degan naqlning o’zlaricha tabiatning o’zi mavjulashuvi ustida ish qilgan tabiatdan istalgancha mehnatiga yarasha foyda topaveradi demoqchi bo’ladiki asti qo’yaqoling. Aslida unday emasligiga o’zim aminmanki, mehnat faqatgina ovqat yeyish va sezgilarni davom ettiraverish uchun kerakligini bilingiz xo’p bo’pti. Shuning uchun mehnat ya’ni jismoniysifati doimo o’zingizning qanchalik ishqalanishingizni, kuchingizni so’rib chiqarsa, shunchalik gasht yoki ovqat beradiki, boshqasi bema’ni. Hech qandaylikka siz orttirib tabiatdan ko’proq narsa ham, hordiq ham alaolmaysiz. Foydangiz ko’p qo’shilgan naf tug’maydiki, barcha ilmiy-ommabop yoki yuqori pul to’lanadigan madaniy-marifiy va ma’naviy idoradagi ishchilar ham qo’shimcha foyda olishaolishmaganliklari ayon va ma’lum. Shuning uchun mana haqiqat chegarsiga yetib, chinakamlikka chiqaverishimda asl uydagilarimiz, tanachilar o’zlarini shundoq tutishayaptilar shekilliki, hali beri kallari ishlamay oddiygina mehnat qilib yuritishni o’zimga foydali deb afzal ko’rib og’ir ishga ishlatavermoqchilar. Shuni o’zimga ularning kishilari bir bosh tiqib ko’ringanga o’xshash masxarabozliklarini endi sal-pal yashiraolmay bildirayaptilarki, insonlari ya’ni o’zlari esa uzoqdan o’zlaricha shuni xohlayapman deb bosib turibdilarmi, ha. Ha, ha, aynan shunday, o’rtoqlarki, bir uzoqdan qichqiriqlar bo’lib o’tganidan so’ng masxaraboz vakillari darrovgina yonimga kelib, go’yoki dodlashlari bilan qo’rqizganga o’xshab o’zimni ishga undovlar bilan jalb etishni talab etaverib qoldilarki asti qo’yaqoling. Mana ahvolni tushunib turibsizmi, haki, Ibrohimni belgilash payida insonlarning kishilari bilan parallel isbotsiz yashashlariga guvoh bo’lib qolmoqdaligimiz shunaqa bosqichlarni o’z yoniga solganligi bo’laturgani bo’laversin xo’sh. Aslida ichimdagilar go’yoki dono va aqlli bo’lib o’zimga o’rgatadigan ilohiy qiyofada namoyish bo’lalar deb yurgan ham o’zim bo’lardimki, mana qarangki har qanday palapartish jabhalarni ro’kach qilib, sening turtkilashuvingning e’tibori va sabablari, foydasi mana shunaqa bo’ladi deb erkinliklar yoki maqtovlar berib yuborishayaptilarki, natijada haqiqiy yangi va masxara qilinmagan foydalar, bashoratlashuvli sabablar keltirganimda qiynoqlar bilan urib, zarar keltirib yuborishayotgan ham o’zlari hisoblanayapti hozirlari xo’p. O’zim ularga doimo uqtiramanki, o’zim boshqacha foydani nazarga tutgandim, oldim deya hamki, ular bo’lsa sen kutgan foydagacha bormaylikda, shartta uzib qo’yaqolaylik va o’zimizning shu bema’niligingga yo’l qo’ymaylik deb belgilashlar kiritaverishadi. Axir bu – eng muhimi ham ediki, foyda bizlarning eng yuqori qarashimiz, me’yorlashtirishimiz kerak bo’lgan yagona hodisa hamki, shuning maromi yoki o’rtachasi doimo bizlar, o’zim va ichimdagilar o’rtasida turg’unlikni, mo’tadillikni saqlashi turgan gap. Bilmadim qayerlargadir zararni foyda deb atashayapti, natijada hoziroqdagi foydaning o’zini zararning o’zi qilib berayaptilar. Mana bunga misol tariqasida darrov anchagina oldin, yaqin o’tmish kunlarida deb olganimizda hamki, bir o’ylab qo’yganim shu “Diyorni yana 22 yildan so’ng dunyoda ko’raman, shunda 6 yillik yosh bolaligidan so’ng 60 yoshga kiraman” bo’lganini qachondir bog’lab yozaman xo’p degan nazdimga ilib qo’ygan bo’lsam kerakki, shuni hali foydaligi o’z paytida yakunlanib, anchadan beri olib yurilganda zarar bo’lishi mumkinligiga qaramasdan, haqiqatan ham o’zimga shu gumrohliklari sababli bildiraolmay foyda qilib kelishayotganliklari ham mana shu o’rinda bilinib qolmoqdaligi ma’lum va mashhur hamki, bu – doimo ichimdagi itlarning ahamiyatiga xosdalanib berilgan va qo’yiladigan ishlashlari o’zlarining. Axir buni Got deb yuribmiz, nima muncha Foyda va Zarar ishlarini kallalarida olib, o’ynab yurishadilar, o’zimga esa hali bir ham yangicha yoki eskicha eslashuvimni xayolimga keltirish Gotga ya’ni Zapisga xiyonatligida bo’lishimgacha taqalib qolganligim ma’lum va mashhurligi kechirilayotganida shu bu. Ha, shu – zararligi shundaki, ortda qolgan Gotdagi ishlarni eslab kelishaverib mantiqda ushlab qolishaverishgan va ko’pchilikni bir to’g’ri chiziqda qator qilib navbatlab o’zimga Ziyon o’rniga Foydali bildirib kelishlari bo’layotgani ham shudurki bo’pti xo’p. Mantiqning ko’pligi qarash, ichki toboralik sifatida odamni choqadimi, ha, zero ko’pchilikning yagona holat yuzasidan shunday boqishi, o’zini bildirgachligi Zarar sanalurligini bilsangiz bas. Endi, filmlarda super qahramonlar bo’lishadilar. Shularni kishilar amalga oshirishadilarki, bu – Got va Foyda o’rtasidagi keskin yangicha qaralish bo’ladi. Got bo’yicha har bir voqeani yoki xatti-harakatni, hayotiy jarayonni o’zgacha talqin etish mumkin, o’ziga targ’ib qilish yoki o’girib tarjima qilish (sharxlash) mumkinligi bilan bo’ladigan ish shu. Yotgan yoki yurgan kishi o’zini haqiqatan ham super-qahramon vazifasida ko’radiki, aslida shu personajni, superni yashil pardalarda va kompyuter grafikalarida yopiq sahnada matoqchaning ustiga qo’yib uchirib yurganga o’xshash harakatlarini qildirishganlarmi, ha. Ammo super qahramon bo’lib berayotgan kishining, elektronchikning nazdida haqiqatan ham bulutlar orasidagi osmongacha ko’tarilish zavqi, foydasi va shu joylashuvidan chinakamiga atrof-muhitni yoki borliqlarni ko’rish haqiqati berilganligini unutmangizki, bu – chinakam naf, foyda. Shuning uchun birinchidan Got haqida super qahramonlardan so’raladi, ichimizda oralab yurgan churvaqalar, o’laksaxo’r kishilar esa hech ham Gotni tushunaolishmay, o’z simulyatsiyalarida ko’milib boshqalarga konu zarar tug’dirishib turishaverganliklari ma’lum va mashhur xo’sh. Ular hech bo’lmaganda, kompyuter grafikasi bilan o’z joylashuviga aloqador haqiqiy sahnalashtirish jarayonlarini farqli ravishda o’ziga-o’zini taqlid qilib baholashga qodir shaxsiyatlarimizki shu bu hozircha xo’p. Qahramon degani “ra ya’ni xudo ustidan qah-qah otib kuluvchi inson (man)” bo’lib kishilar uchun Xudo yomon bo’lsa ne ajabki, odamlar va insonlarga Xudoning teskarisi Iblis zoti beshafqat va benomus sanaladi. Mana shu yerdan haqiqatlarning bog’lanishuvini ko’rsak, bilsak va sezib his-etishga urinsak bema’lol bo’laveradi. Go’yoki osmonlarga uchadigan kallamiz haqiqat yoki Foyda bo’lib chiqadi. Super qaharmondagi super so’zi “(soup) sho’rva ya’ni kusning eri” deganini bildirib Iblisnikiligini bildiruvchi yagona va shu ikki so’zning boshlagichi, birinchisi yoki ustuni sanaladi.