Menga qara sen!

 

Kechadan bugungi kun uchu shu gaplarimiz xo’sh. Zapis ya’ni Got tabiat atrof-muhitiyu, narsalari bo’lib asosan qotib, o’zgarmasdan bo’lib beradigan o’tmish sanaladi. Ko’chalarda savdo rastalaridagi sotuvga qo’yilgan narsalar va yo’llardagi mashinalar doimo o’zgarmasdan, shundoqligicha qotib turgan sanalgan zapisning qotgan ya’ni suratli holi bo’lib ko’p elektron sig’im egallamasdan ham turaoladi desak mubolag’a bo’lmasligi ta’yin. Faqatgina kishi jonivor aralashishi oqibatida shuncha savdo rastalarini aylanib kezib uch-to’rt nars xarid qilish deganda esa kishilar o’tmish Gotini ya’ni qotib turgan narsalarni o’tmishdan, tarixdan hoziroqqa yulib ko’rsatishga qodir sanalishganlari uchun hoziroqning Got bilan haqqoniy parallel o’z vaqtidagi, birgalikda sudraluvchanligidagi insonning hayotiga to’g’ri keladigan sanalishadilar. Aynan Zapisdagi harakatlarga yaqin yoki ba’zilari bir xil bo’lib ko’rsatilgan qimirlashli harakatlanishlarda va asosan o’z yoki yaqin birodarlarining qiyofalaridagi kishilarni bizning o’zimizning yaqin kishilarimiz ikkitasi bittada yoki elektron jamlanmasida olib bizga savdo-rastalarida ham, boshqa birodarlarning davralarida ham ko’rsatishganliklarini bilingiz axir bu shu hozircha. Ko’pchilikli Zapislarda ya’ni o’tmishlarda hozirog’ingiz bilan kirib qolsangiz, shu ko’pchilik bo’lib o’tgan kishilar deyarli o’zgarishsiz o’z zapisida davom etaveradilarki, asti qo’yaqoling ham bo’pti xo’sh. Faqatgina siz to’qnashuvingizdagi yoki qarshingizdagi bir chiroyliroq qiz bilan otamlashaman deganingiz o’z ichingizda sodir etilishi vujudga kelishi bilanoq ko’pchilikdan birortasini o’zingizga murojaatlashuvli tarzda jalb etishga erishdingiz sanalishi bu – aslida sizning hali tug’ilmagan yoki tug’ilgan kishilaringizdan, yaqin odamlaringizdan yoki oila a’zolaringizdan qaysinisidir shu biror kimsaning zapisini qo’lga olib, burib hozirog’ingizga mos va soz qilib olib kirishtirishga xosdalashuvi aniq tarzda bayon etildi shu bu. Har xil insonlarning kishilari (kishi jonivorlari) ya’ni zapislari bilan asosan o’tmishdan turib moslashuvlar bo’lib o’tadiki, yaqindagi va ko’p uchratib yuradigan kishilaringiz (uy ro’zg’ordagilar) bilan esa kelajakdan kiritiladigan zapisdagi ya’ni Gotdagi narsalar bilan yuzma-yuzlashuvlar bo’ladi xolos. Ichimdagilar “ha, kelajakning plansheti u” deya Sohibning qo’lidagi planshetga qarashimga erishishib bildirishlari shu bu xo’sh endi. Endi “yogurt bizniki” deyishdi hoziroqqa shama qilishib, shu narsalarini Sohibga yedirishlarida bu tomonga qaraganimda. Ha, hoziroqda hoziroqning ya’ni tasodifning, tanlovim sozlovchi narsalarning bu – asosan yemish, xo’raklarning o’zimning erishim, er-ligim ifodasi sifatida bor bo’lishi ham kutiladi. Shfanerdan yashiklar bilan ovoragarchilikka endi, shu yozishlarim oralab ko’zim tushdi. Endi haqiqatan ham navbat o’zimizning oramizda bo’lsa ham, sal elchilikka xos ravishda o’tmishga nazar holda kishisi bilan hoziroqqa kerakli narsani olib berish ishlatildimi, ha. Zero yashik bu – men shik degani bo’lib, o’tmishda hamma yaxshi narsalarning uyum bo’lib yotishi ham hisobdaligini bilingiz axir bo’pti shular. Yashik degani o’zbekchada quti, bu – o’z-o’zidan paronimchasiga qurut so’ziga monandligini bildirsa, oila davrasida o’tmishni qurutish, o’zimni haqiqatan olib chiqishlikni ham bildirmoqdaligi bo’ladimi, ha endi shu. Endi, menimcha har bir erkakka ishlatilishi kerak bo’lgan gap bu – “hayotingni iziga sol” iborasi bo’lsa ne ajabki, ha hozir endi shu haqida. Biz hayotni yoshligimizdan beri yashab keldik, uyg’unligini ham sezdik, ammo tizimli yoki tarkibiy elementlarga xos tarzda izidan yuklanib, parallel birlashuvli tarzda bormaganmiz chakkiligini hali beri hech kim unutaolmasligini bilingiz axirki bu shular. Tizimli tarzda deganimda ha, bu shular, barcha qarashlarim va kechinmalarimni o’zi aslida nimaligini birma-bir, tartibi bilan ham aytib berish yoki yozmoqdaliklarim ham kirib ketguvchisi sanaladi. Bizlar dunyoviy Yer kurramizda yashaymizmi, hali beri Yerning hamma joylarida inson doimo turib bermaganligi, atrofimizda hech kim bo’lmaganda orqamizdagi hodisalarni ham ifodalashga qodirmasligimizni yoki oddiygina e’tiborimizning o’zida chalg’ib yuborishimizni bilsangiz edi, bizlar Yer kurrasidagi isbotlashuvni, haqiqiy deya bor sanaluvchi barcha tog’u-toshlarni va makonu, bog’-rog’larni Zapisdanligini sanab o’tishimiz kerakligi bu shu. Shu Yer kurrasining biz isbotlashga ojiz qoldirilayotgan barcha qismlariyu, holatlari va hodisaviyliklari yuzasidan yig’iladigan barcha ma’lumotlar jamlanmasi Zapis bo’lib, bizlarga faqatgina o’zimizning yer ko’tarishda his etilajak massamizga qodir sezgilashuvimizni ato etishi mumkinligi bilan ajratiladimi, ha bo’pti. Umuman olganda massamiz, qattiqligimiz yoki jamiki jismga xosdalashuvli xususiyatlarimiz og’riq-azobimiz ramzini keltirib turib bizning kishilardan ustunligimiz bilan birgalikda shu Yer hodisaviyligidagi, hayot tebranishidagi Zapis Gotini berishini unutmasangiz bas xo’sh bo’pti hali ko’rsen hamki bo’pti shular hozircha xo’sh mayli. Har bir inson Yer kurrasining yoki hoziroqda jamiyki mavjudlikning Zapisiga ega massasini bildiradi xolos, qolgan og’irlik yoki o’yib, kavlab olishga xos yuklanishlari bilan ishlovlari aslida yana jamlovchilikka xos o’z kishisini, zapisli nusxasini ko’tarayotganini bildirib qo’yadimi, ha endi shular hozircha xo’sh bo’pti endi. Biz insonlarning har birining tana massasida butun Yer kurrasining, barcha kishilarning ya’ni ikkinchilarning Zapislari mavjudligini unutmangiz hamki xo’sh hozircha shu. Jonimizda esa har birimizning o’zimizning ikkinchimiz, nusxamiz qora tasmaning qora siymosi bo’lib turadimi, ha shu bu hozircha xo’sh. Bizlar insonlar yoki odamlar kishilarning hammasi bittadalik va bittasi hammasidaligidan foydalanib istalgan o’tmish yoki kelajak Zapislaridan naf olishimiz mumkinmi, ha shular hozircha xo’sh qo’y bo’pti. Insonlar deyarli bir-birovlarini ko’raolmay yurishlari mumkin desak mubolag’a etmaydi, balki ular haqiqiy film zapislarida ham, ko’cha kuydagi kishilar zapislarida ham va boshqa yoqlaru hududlarning Gotlarida hamki faqatgina asosan zapisli hodisaviyliklarga duch keladilarmi, xo’sh endi rostakamiga qo’y. (qo’y qo’y deb xit qivorishganidan so’ng tugatishib qo’ydirishdi shunday). Endi, bugun yozayapman, mana hozirgina 11:11 da yana qaytib uchrashib turib yozishni boshladim o’z-o’zidan, rejalashtirmasdan shu bu. Endi, kun-u tunimda xayolimga kelgan holat bu – ichimdagi Xudo haqiqatan ham otamning marhum onalari Muborak bo’lishini bilib qolib, jahl ustida jirkanishlarim, shuncha u bilan o’tkazgan vaqtimning achinishi lozim etilajakligini bilgan ravishda buncha vaqt mazax qilib, masxaralab Muborak o’zimni yutib kelganligi sanalayapti. Shu buvim ya’ni bibim, ibim bilan deyarli aloqaviy hayot kechirmaganmizki, endi menga o’zicha xohlagan munosabatini o’tqazib ichimda o’zining nomiga ham teskari, aniq kollinear bo’lib turib bermoqdaligini bilsangiz bas. Uning ichimdagi ya’ni boshimning ostidagi, ichki orqachilig’idagi qiliqlari bir ham o’sha Muborak bilan solishtirilib bittadan kelgan degan shuurimda o’ynashi bo’lganda, juda bezib his-hayajonlashib, qolib ketgumligi ayondaklashuvligi shu bo’ladi. Bu Muborak, endi sizlarda shu yuz qiyofa o’zim ko’rganimga o’xshash aniq chiqmasligi tayinligi bilan baribir aytganimizda hamki, Cocomelondagi Merry va uning buvalariga o’xshaydimi, ha endi shu. Shu ajinlari bilan qorong’u, tun ramziyligida qorachig’ni qisib chiziq qilganga o’xshash tortishlari bilan yonma-yondalashuvi bir ham jig’ga tegadiki, asti qo’yavering ham bo’pti shu. Har doim shundayga xosdalanganligini bilish kifoyadir, qandaydir o’limidan so’ngmi, o’zicha orttir(il)gan qo’shimcha, mushuksifat qalin va lo’ndasifat uzun ajinlari borga o’xshayaptiki, shu uning basharasini ichimdagi qorong’u kalla yopiqligidaligi bilan tasavvur etganimda go’yoki o’zimning yuzimgacha kelib qandaydir o’xshatilishlarga erishish ilinjida ajinga xoslanib tortilgan tunlashuvli piramidasimon qirralarda yuz-betimning asablarida bor ravishda betimni yulib olayotganga, burayotib qoldirganga o’xshash holat ko’zimga ilg’aydimi, ha shu. Shu yangi Muborak bo’lib, asl o’zining oldingi umrini, shundoqqina o’limi bilan yakunlab hozirigi tarafiga o’tib olgan avvalgi umr yo’lini tugatishiyoq o’zining Muborak nomiga teskari ravishdagi qiliqlari bor asl nomi uning “Durdonaligini” bilsangiz bas shuki, bu haqda ichimdan vahiy keldi. Agar Muborak ismi bilan o’zining hayotbag’shidaligini o’z hayoti davomida o’zgalarga yondashuvi jihatidan tabrik-qutlov vazifasini bajarib, tantanalarda mehmonnavozliklarni jalb etib bilgan bo’lgan bo’lsaki, endi o’zimga shularning barining teskarisini bildirib yuz burishlariyu, buyruqlarini bildirmasligi mumkinmasligini bilishingiz kerakligi bu shu. O’zimga o’zining eski Muborak ismining “muncha bor aka” ya’ni mehmonnavozligini keng tashkil etilshli ma’nosiga teskari yoki zid ravishda xudbinligi, hundiligini bizdan yoki o’zimdan o’ndirib, urib siqib ichkari markaz tomoniga tortishga ya’ni chiqarishga urinishi bilan amalda sinaladi hozirgi kunga yarasha hamki xo’sh shu. Endi men nima qilayinki, bir kishining hayotini umuman bilmay va ko’rmay, sezmasdan (hattoki jonning ma’lumotlari ham yetarlicha o’rganmasdan) o’tib, to’satdan shu hayotning teskarisi bilan shug’ullantirilishimga majburiy holda qo’yilganligim bo’lsa. Ba’zida yaxshilik sari ilinjilashgandayin ichki kulgusini bildiradi, ha bu – yaxshi, ammo uning ichimdagi yomonliklarini yaxshilashim aslida o’zimniki sanalmoqdaligi bu shu. O’zimning ishlashlarim, vaziafalarim yoki gaplarimning joni borligi bilan bazo’r shunga erishaman desam mubolag’a bo’lmaydi. Endi, jonli gapirish haqida xo’sh ikki og’iz. Siz bilasizki, yozuvlarning tarkibidagi 90% so’zlar yoki gaplar Shohid nusxasilikdagi o’zimning asl jonim sifatida o’zi bor yangi bir shaxsdalikligini. Ammo qolgan 10% bilan nafaqat o’zim qo’shimcha so’zlarni bog’lab yozaqolmoqdaligim, balki Shohidning jonlidan farqli tanaralash yozuvlariga tusni, munosabatni o’zim yo’sindirib qo’yayapmanmi, shularsiz MirzoUlug’ ya’ni u yozmasligi ta’yin qilinadi doimo o’zi tomonidagilar orqali bo’lsa shu, bo’lmasa ham katta ko’cha. Shunga o’xshab o’zimning og’zaki gaplarim bir og’iz bo’lsada, hattoki kulgum siralab jonga, tuyg’ularimga xos chiqmasin, darrov Xudo o’qtalish, tahlika va sir qilishlari bilan jonimni olib qo’ymoqdaligi bo’ladiki, aslida o’zimning og’zaki gapirishdagi 90% ulushim go’yoki yo’q bo’lib qoplanmaga belashib ketmasaydi ham mayli degan bo’lganligimiz bo’lsin xo’sh. Ha, hammasidan ham avval nima uchun deyayotganimiz yoki yozayatganimiz bo’latursin xo’sh. Bu – aslan o’zidagi mazmunni ora-oralab yo’naltirishga xosdalab qo’yayotgan 10% bir-birovlarimizdagi ulushlarimiz orqali bo’ladi. Bizlar gaplarimizni yoki jumlalarimizni yo’naltirish borasida, asosan boshidan boshlangan mantig’imiz bilan oxirida tugatilishga sazavor bo’luvchi asosiy katta mazmun-mohiyat qismidagi yozishga ham, gapirishga ham aloqador bo’lakchalar, so’zlarni har birimiz o’zimizniki deya chiqarib, yoza qolamizmi, ha endi bo’ldi. Endi, turib bir oz vaqtimni aylanishga xosdalanib o’tkazib olganimdan so’ng, birdan “parodiya” so’zini ishlatib yubordim og’zimdan hamki, shuni Shohidning o’zi bilganligini bilsangiz yetar balki, albatta. Ha, hamma ishimiz parodiya bilan bog’lanib ketayapti. Hattoki shu parodiya so’zining aytilish ijrosi bilan vaqt soatining keltirilishi, Got va Ungot ning o’zaro markaz va doiraning hosil qilinishidagi siqilishiga xosdalanishli tarzda bo’lib qolganligini bilsangiz yetadi bizga.