Nima endi man yanami?

 

179. Agar o’zimning tanimning qimirlashlarining holat o’zgartirish jarayonlari juda ko’p sanalsa va o’zim vaqtni davomiy tartibdaligidan boshqacha ravishda, qaytariladigan qilib o’tkazaolmasligim ta’yin sanalsa, o’zim katta xonadon uyimizga yaqinda tashrif buyirishlari kutilayotgan akamning ishlarini qilib obro’lariga xosdalanib ham turib berayotganim uchun shu ishlarni yoki harakatli hayotimni o’zimdan har jabhaga ko’ra bir marotaba qilinishini o’g’irlab olib o’zlarining nusxalari sifatida aynan bu nusxalari, ikkinchilari kelib turib bizlar bilan turmushga aralashganda kam qimirlashli holatlari, kodli bo’lgani sababli balanslarga qanday ham to’ldiruvchanlik qilardilarki, shu qayta-qayta, takrorlanishli amallarga xosdalangan o’zim bilan bo’lib vaqt davomiyligi o’tsada, afsuski robot yoki kod uchun vaqt qayta-qayta yoki takroran qo’yilayotganga o’xshaydi. O’zim hozir nonushtamga o’zgachalik kiritilib ovqatlantirilganga o’xshab qoldirilgan bo’lsam yoki o’g’lim Rustamni (ya’ni Mustafoni) birinchi bor kosadan sutli ovqatini bergan bo’lib yedirsam hamda nonushtam paytida ukamni ayblashga tushishlarida o’z-o’zidan mazza qildirib qo’ygan bo’lib obro’ va martabaga xos ulug’lashuvlarni kutib oldirilgan bo’lsamki, shularning barchasi o’zim uchun bir martalik bo’lib akamning nusxalari bo’lmish o’zim bilan doimiy yashagan shu akamga ya’ni ikkinchi shaxsiyatlariga, nusxalariga olib beriladi. Zero o’zim-ku, ajrataolmaymanki, bo’lib tugagan umrimning qancha qismida akamning haqiqiy o’zlari bilan va yana qancha davrini nusxalari bilan o’tkazib bilganman aloqalarda hamki bo’pti shular hozircha. Nusxalarni bilasiz-a, obrazlardan, zapisli personajlarga xos bo’lib haqiqiy insonlaridan olingan nusxali saroblari ya’ni saroblarning uzoqdan qalqishi ham yaqindan yo’qotilgan, barcha yashash effektlarini birga beraoladigan insonga o’xshab yashaydigan, ammo taqdiriy me’yorni doimiy bildirib turadigan tuzilishidir. Keladigan sarobli akam vaqtning davomiyligi va tanimning holatli jarayondagi qo’zg’alishlarining nisbiy muvozanatini ta’minlashga erishgan holda sal boshqachaliklar qilib me’yoriy, an’anaviy yoki damli tarzda turmushlarimizga qatnashib turaverishlari hisobga olinadi. Televizorda ham sal oldin akam bilan o’zimga o’xshatib qo’yilgan basharani ko’rib qo’ydim degandim, mana hozir nima yozay deb turganimda yana shu qiyofa yuz ko’tarib ko’rinib turibdi yana o’sha-o’sha televizorlardaki, shu “Iqror” telenovellasining hali ham o’zida xo’p bo’pti mayli. Televizorlarni aytdik deyishmoqda ichimdagilar, o’zim ham aniq qilib qolganini ular o’rniga baribir bildiraolmasliklaridan qat’iy nazar tugatib qo’yay. O’zim uchun televizor va hayotimning borliqlari, atrof-tevaragi doimi bir xil nuqtalarda yoki zapislarda to’qnashishga erishadiki, televizorning ichidagi aktyorlarning yuz-qiyofalari o’zimning ichimdagilar tomonidan yaqin kishilarimning yana o’zlari orqali o’zim bilan shularning o’rtacha yuz-qiyofalari orqali burilib yasalaverganligini bilsangiz bas. Misol uchun, ichimdagi insonlarning yoki tushunchalar egasi kishilarning o’zlarining aytishlaricha Jaren o’zimga juda o’xshashligini o’zimning iqrorimni ham bildirishga erishib hisobga oldirishganlar hammaga. O’zbekistonga xizmat ko’rsatadigan ko’pchilik ayol xalq artistlari o’zimning onam ya’ni enamga, to’lqinsimon tabiatli kishiga o’xshatilgangligini shu to’lqin bo’yicha o’zimdan enam ichkarimdan chiqib ham shu yuz-qiyofalarni tovlab o’zimga yaratib turganliklarini, tomoshaga sazovor qilayotganliklarini bilsangiz bo’ladi, Saida Ra’metova va boshqalar misol uchun o’xshaydilar. Shularning barchasi yana qaytaramanki, o’zimizdan yasalganlar, yo’q-yo’q bu – Shohid aytayotgan yetishtirib yozolmading degan shamasining kuchi uchun emas, balki u bildirmoqdaki, sen muhim ob’yekt yoki vip personaliging, Buxoroning yagona Mirzo Bobursimon odami bo’lganing sababli o’xshashlar bo’ladi deyapti, ammo men oddiygina aytayapmanki, bu – borliqlarning o’xshashligi orqali hech qanday dunyoviy yoki O’zbekiston hududi ichra ta’sirlashuvlarsiz sanalmoqdaligi orqali ichimdagilar ham aslida zapisliklar, gotchilar bo’lishgani sababli va televizorda ham zapisga o’tib olib shunday zapisli o’zgarishlarda, yuz-qifoyalar va gaplar bo’yicha tanlovlarga yoki almashinishlarga yo’l qo’yishlari bo’lib turgan bir davrimizda o’zimning ichimdan noma’lumsifat, chalkash yuzlarini yuz-betimning ichidan chiqarib kirgizishlarga o’xshash bir holatda nazarimda o’rganib olib yana ekran ortidagi zapisga qolipli tarzda, rasmga solinganga o’xshash rasm-rusmli yo’nalishda qo’yivorishlari bo’ladi. Umuman olganda bu – o’zimning interface imdan, televizorga yuz tikishimdagi zapisli va hayotiy almashinuvlardan olinmoqda. Endi, o’zim o’rta oilamda dadamning zapislariga yoki taqdirlariga sherik bo’lib, o’rganib yo’lga solinib turibmanmi, demak, o’g’illarimning haqiqiylari, Ibrohim va Mustafoga ham o’zimdan erkakliklarida shunday o’zimning hayotimga xos zapis qoladi. Yoshligimda, dadamning erkakliklarida otam jarayonli holat qimirlashlari qilganlarida, umuman shundoqqina siljimay turaman deganlarida ham qanchadan-qancha qimirlashlar bo’lib turishini hamma biladiki, shular bo’yicha har bir holatdan kelajakka chiziq, nurga o’xshash to’g’ri liniya tortilganga o’xshash bir holat kuzatilib, shu to’g’ri chiziq uzoq kelajakdan, deylikki erkakliklari yakuniy bosqichidan turib juda kichik burchak ostida qaytib kelganki, shu hoziroqli hayotlarining kelajakdan taxlanib olinayotgan, ammo alloqchon kelajak yillar tuzib bo’linmagan ravishdagi hisobga olinib bildirilayotgan zapisiga duchor qilinaverishiga xosdalanib qo’yganligini o’z otalari ya’ni bobomning erkaklashuvli davrlarida qoldirgan izli zapislari, Gotlari bilan kuchli ravishda birgalikda amalda sinalib borishini ta’minlatganligi ahyon-ahyonda ma’lum va mashhurligini bilsangiz bas bo’pti shular. Ha, kodli zapisning dirrilashlari, tebranishlari yoki juda ko’p qimirlashli holatlari katta sonda bo’lmasligi ta’yinki, chunki kishilar ya’ni sarobdan yasalib bilgan to’liq shakl-shamoyil siymosidagilar dunyo bilan hamnafas bog’lanishni bildirib keladilarmi, ha shular hozircha. Go’yoki Yer aylanasining uzoq-uzoq o’lkalariyu, davlatlarigacha borib taqaladigan masofalardan Yer sirti bo’ylab egiluvchan asosli va yuqorisi havoda bo’lgan qirrali keng burchak yoyidan dunyoning to’rt tomonidan, qiblasidan yoki har xil yoqlaridan o’tkir burchak uchigacha bizga qadar yetib kelishga majburdirlar shu kishichilarki xo’sh mayli endi. Endi, oddiygina bir nimani bilib qolib, televizorning o’zidan eshitib olib kulsam yoki diqqatimni qaratganimni bilib qolsamki, ichimdagilarmi yoki shularning hozirgacha avtomatik sxemali kodlashuvlarining bosimimi, darrovgina shunga monand yuz-betni televizorda chiqarib kulishimni yanada keltirmasalar ham balki endi bo’ldi xo’sh. Ha, shu igralar haqida ham reklamani ko’rib qolishimga diqqatim o’zim tomonimdanmi, yoki tushirildiki xolos, barcha o’zining Global regionidagilar bilan ulangan holda o’yinlarni o’ynashadilarki, bizlar uchun Rossiya Yer kurrasida anchagina shar yuzasiga xos yoysimon qayishqoqlikni, burilishni bildirib qo’yadimi, ha shular bo’pti xo’sh.