uzbek language siteenglish language site

Nima gap xo'p mayliki

 

135. Xo’sh, ikki qo’ling bo’sh. Nimadan boshlashimga ham o’zi hayron buning deb o’ylavermang bu ishim qilmishim bois hamki xo’p mayli. Men ajib bir g’aribmanki, bu haqda bekorga o’xshash aslida endigi yozuvlarim bilan bog’lanajaklikni bildiraman hamki xo’p bo’pti. Axir san iblislar bo’lib inson sifatida kelmadinglarmi, mendan shu koyini, zoyini eshitib turibsanlar xo’p bo’pti. Bu degani nega senlar men endigi aytmoqchi bo’lgan fan yutug’ini bilmay kelayapsanlarki, tasodiflar bilan shu ilm-fanning tasirini, bosimini yoki ataluvchan yo’nalish chizig’ini tartibsiz, xaotik holda foydaga, keraklilika ishlatmayapsanlar, palapartishlikka buyurayapsanlar. Bu nurlar dastagullari yoki aytmoqchi bo’layotganim o’z-o’zidan o’tib ketayaptiki, bizlar o’zimizga ta’luqlilik chegarisa tarqatib, yo’naltirmasdan sochib yuborayapmiz. Men aytayotgan hodisa, ilm-fan yutug’i bo’lishi kutilayotgan yo’nalishim bu – tovba, tovba-tazarruk hisoblanayapti. Aynan aytadigan bo’lsam, tovba shaklida o’zimga kelib qolgan yutuq bu – barchamizning pandemiya, Koronavirus bilan kurash olib borajakligimizga borib taqalayapti. Pandemiya yoki shu kasallik oqibati o’laroq o’zim holi beri xasta bo’lmagan bo’lsamda, o’zimga ham shuning ta’siri sezilayaptiki asti qo’yavering. Pandemiya yoki Covid 19 ning ta’sirlashuv hammada bo’layapti shekilliki asti qo’yavering. O’zimning shu borasidagi kechganlarim faoliyati haqida so’zlasamki, shu bunga “nega istagimni bir varakayiga to’liq bajartiraolmayapman yoki qilaolmayapman, yozaolmayapman?!” degan oddiygina vazifamni to’liq bajaraolmasligim zimmamga tushib qolmoqda hamki. Shu eplayolmasliklarim jihatidan o’zimda doimiy tushunmovchiliklar, his-hayajonimning yetishmovchiliklari yoki ifodalashga urinib izohlayolmayotganliklari bo’lib turadi. Axir bilsangiz agar men doimo bosim ichida yashab turib yurgan bo’lib kelmoqdaman hozirgacha endi nari beri 5-6 yil o’tdiki xo’p. Bosim ichida aynan shuning o’zi ham, bosimning o’zi ham muammo bo’layaptiki shuni ham birga qo’shib yozmoqdaman hozir sizga endi. Sizga aytajak bo’lsam, bosim sababli o’zimga miyamdan doimiy buyruqlar yoki bajarishimni majburlovchi ko’rsatmalar keladi. Shunchalik darajada miyamni yoki tuyg’ularimni olib qo’ydirganim yetmaganga o’xshab yana boz ustiga atrofimdagi insonlar ham bosim bilan tuyg’ularimning ko’rsatmalariga aloqador ravishda buyruqlarning qanday bajarilishini tekshirib turgan holda birgalashib o’yin, ta’sirlashuv jarayonlari qatori o’zimning ichimni olib borishayaptilar. Tuyg’ularimning buyruqlari go’yoki o’zimning aniq ishlashim borasidagi zaruratli rejali o’ylovlarim yoki xayollarim, tafakkurim mahsuli sababligina yaratilishiga o’xshaydi, bir xil bo’lib bir marta beriladi-yu qanchadir muddat shuning bajarilishi kuzatiladi va bu mashg’ulotim bilan o’zim ish, amal qilib turaverishim kerak bo’ladi. Shu bir ondayoq, zahotiyoq ichimdan buyruq berilishi va qanchadir shu buyruq-amalga xos ishni qilish davrim o’tib bo’lgandan so’ng, aylanib yoki takrorlanib yana bir ko’rsatma, buyruq ichimdan keyingi amal shartlashuvlariga xos berib yuborilmoqdaki xo’p bo’pti. Shuning uchun olib qarasak, o’zim go’yoki atrofimdagi kishilarga yoki qubbam qamog’i mahluq kishilarga hamda ichki tuyg’ularimni boshqarayotgan insu-jinslarga, shularning o’rtasida qolib, o’zimni o’zimga kerakligimni, o’zimning xohish-irodamni o’zi bo’lguncha chiqarishga qo’yilmaslik bo’yicha xizmatda, qullikka o’xshab qolayapman. Go’yoki o’zim ikki o’yinchi orasida kuchukcha, kalaka bo’lib yugurayapman (o’ynatilayapman) va ikki tomonni o’zimni mazammat qilishlariga yo’l qo’ymoqdaman. Shu sababli bo’lsa kerak o’zimning ular bilan, o’yin bilan bog’lanishli o’zligimni bildirib o’zimni to’liq shaklan tushunchamga olinib solishimga imkonim bo’lmayapti hamki xo’p bo’pti. Go’yoki lablar ichkariga yumib tortiganga (qo’yilganga), bir yumshoq joy o’tkirroq narsa bilan bosib kirgizilib yana yuza qatlamlari bilan tashqaridan jipslashib, tegib o’tirgan o’xshash men o’zim shu tig’ning, o’tkirroq narsaning eng ostida yumshoq narsaning, damli machalkaning qolib ketib yuqorisidan yana yopilib to’ldirilishdagi o’zimni bilmay qolayapman hisoblanayapti. Zero shu qism, teppa yopilish boshqalarning o’zimdagi ulushlari, ammo o’zim shuni aylanma yo’llar bilan topishim zarur bo’lib, holi to’liq bilolmayapman.Shu shakliy holatim ɣ, gamma harfiga o’xshab ketsa ne ajab. Faqatgina shu gamma harfida yuqorisi yopishgan holda yoysimon burilish hosil qilib turishi lozim. Haqqatan ham shu yerda birgina misol darrov o’zimda chiqdiki, ichimdagi xudoning ovozi klaviaturada terishimga aloqador gapirdi. Xudo dediki mayli qo’llarini ko’tarib qastma-qastiga degan ichki tuyg’usini bizlar  ko’rib turibmiz-a, shu tuyg’u bo’yicha yozaversin, bizlar esa baribir barmoqlarini yopishtirib qo’shimchasiga yanada ko’proq uzoq vaqt yozdiraveramiz deyapti. Agar men qo’llarimni yoki barmoqlarimni ko’tarib yozsam, sekin harakatlar sifatida talqin etilib, o’zim yozayotgan bo’laman. Shular sababli ular, ichimdagilar bilan to’qnash har bir hodisa, ish faoliyatim kurashlarda g’oliblikni aniqlab qo’yib o’tkazayotganimga qaramasdan, baribir ular tayrilib chap berib, ustun bo’ldim, yengdim yoki g’olib bo’ldim degan aniqlikka erishuvim bilan hamki, o’z ishlarini davom ettiraverib yanada kuchayadilar yoki o’zimga o’zlari haqida ma’lumotni mutloq bermaydilar. Umuman olganda jarayonlarning o’zi shuni taqazo etayaptiki, o’zimga ma’lumotlarni olib qochaverishlari sababli g’oliblik va mag’lubiyat o’yinlari sirpanib, aylanma yo’llar bilan tayirilib yotaverayapti, davom etaverayapti. O’zimga doimo tushuntirish ishlarini qilishadi, qanday o’zimni bildirmayin, barchasiga shu onni o’zidayoq ulgurishga harakat qilib parallel ravishda tushunchalar yo’g’dirilaveradi. Ammo ular shu ikki faoliyat turi, o’zimni bildirish ishim va tushunchalari bo’yicha bizga yoki boshimizga taqalgan parallel chiziqlar bo’yicha o’zlarining tomonlarini bir pag’onaga baland qilib aylantirib, teskarilik qilib o’tadilar. Natijada parallellikda ustunlikni o’zlari uchun yuzaga keltiraolish va shuni, birinchi o’zimdagi chiziqni ulardagi parallel chiziqqa darroviga teskari qilib qo’yish orqali yutuqni ilib boraveradilar. Go’yoki boshimga tayoq orqali ip bilan og’zimning yon ro’parasigacha tushirib bog’lab qo’yilgan xo’rakka o’xshab o’zimni yursamgina yeyishim mumkinligini bildirib, hech ovqatlanishga yo’l qo’ymay o’sib borayotgan yutuqlarini qo’lga olmoqchilar. Ha, o’sha eshaklar bo’yicha shu voqea nazariyasi hamki xo’p mayli. Eshakka sabzi osib bu ishlashga yo’l qo’ydiradilar. Bular o’ylovning teskariligi sanalsa ne ajab. O’ylov Nyuton qonunlariga bo’ysunib tabiatning qonun-qoidalariga xos  ravishda teskarilik, kollinearlik ishqalanishi yoki tayirilishiga xos kuchlarning aks-ta’sirlashuvlari orqali butun koinotdagi bo’lishi mumkin bo’lgan ishlarga monandlikni o’zida mujassamlashtiradi yoki o’ylataoladi. Shu o’ylovimning kollinearligida o’zimning yutuqli o’ylab qiladigan ishlashimning, parallellikning birinchi chizig’i boshimda chetdan insu-jinslar, qandaydir bosim oqimi yoki yo’naltirilgan to’lqinlar kelib pakana qilib, bosib yoki o’smasak qilib (ozgina kaltalashirish) qilib chiqayaptiki, ikkinchi parallel teskari yoki orqa (boshim tomon, o’ylovim yoki aqlim bo’yicha harakat faoliyatimga qarshi) yo’nalishli to’g’ri chiziq esa ular tomonidaligiga ko’ra o’zimning shu bo’lib o’tgan oraliqdagi ishlashimni, amallarimni yoki vazifamni inobatga olgan o’sishni o’zida, shu chiziqning ikkinchisiga nisbatan salgina uzayishida aks ettirib barcha yutuqlik o’z faoliyatimdagi ish mahsulimni o’z tomonga og’dargan holda to’liq qarama-qarshilikni, kollinearlikni bildirgan holda o’zimning boshidagi birinchi parallelliga o’z-o’zidan imkon qoldirmaydi. Zero yutuq va yutuqning o’zini inobatga olgan holdagi teskari yutuq va yutuqqa qarama-qarshilik sifatida kollinearlikni, kollinearlikning chiqish yo’nlishiga qarama-qarshi yo’nalishni chizig’i bilan birga bildirib o’tayapman shu joylashuvimizdaki xo’p bo’pti hamki mayli xo’p. Kollinearlikning o’zi shunday ta’riflanadi, qarama-qarshi teng qo’yilgan parallel chiziqlarning yo’nalishlari yutuqlarni olib qo’yish hisoblansa, chiziqlarining o’zi yoki moduli esa g’oliblikning o’zini ham qo’ldan ketajakligiga aloqadorligi shu hamki xo’p bo’pti. Shuni amaliy yoki hayotiy, ishonchli ifodasi yuzaga chiqajak deyilishi esa o’zim yozib o’tgan boyagi xabarlashuvimki, birinchi chiquvchi yo’nalishdagi chiziq o’smay yoki o’ssa ham ortda qolishi kerak, ikkinchi kollinear chiziq esa qandaydir ravishda yanada o’ziga chiziq qo’shib olib birinchi chiquvchilik yo’nalishiga xos har bir insonning o’zining xohish-irodasi bilan yaratilgan energiyaning birinchi oqim yo’nalishli chizig’ini ortda qoldirishi kerakligi shu bo’lmoqda. Shuning uchun bizlar o’zimizdan o’zim orqali yozilib bormoqdamiz, zapis yoki yozuvli tasmali (elektronli) shaklga kiritilib borilmoqdamiz. Nimayki kamchiliklar bo’lsa, mana hozirgina keyinni (yanagi tartibda bo’lishi lozim deb topuvchi mulohaza turini) berish uchun ichimdagilar o’zlari bildirishdilar shekilli hamki, ikki marta majhul nisbatni ketma-ket keluvchi qo’shma fe’l shakllarida ishlatmasligimni eslatib o’zimning xatoyim sifatida shu debki, aslida esa ular o’zimiz yaratgan yo’llarni teskarilik bilan o’rganib chiqib xotirada yozilib qolishga, yoki vazifaviy tartibga xos bo’lmagan hamda boz ustiga o’zim chetlashtiruv maqsadida o’rtamizda bildirib inobatga oldirib qo’ygan xatolarimni umumiy vazifaviylikka xos bo’lib o’tgan kollinearlik davridagi teskarilikning qiyoslanishidagi o’sish jarayonchasi, kesimchasi bo’yicha olib qarash sanaladiki asti qo’yaqoling ham bo’pti xo’p. Demakki, ularning vazifalari shu bu bo’layapti, demakki deyapman chunki o’zimga ham yangicha tus olib qo’yadiganga o’xshamoqda hamki xo’p bo’pti. Ichimdagilar o’zim bildirib ketgan (gapirgan), o’zimni rad etuvchi yoki inkor qiluvchi xatolarimni kollinearlik o’sishlari bobidagi qarama-qarshilik sifatida shu o’sishlariga teskari tutib doimo o’zimga eslab berishlari kerakki xo’p mayli. Haqiqatan ham, shuni yaxshi va doimo sinab tushunib kelmoqdamanki, ichimdagilar har doim o’zim o’rnashtirib yoki belgilab ketgan xato-kamchiliklarimni, o’zim uchun to’g’irlanishlarimni hamma payt o’z joyida darrov yuzaga chiqishi bilanoq eslatib, bildirib va majburiy tarzda qildirib o’tishganliklari ma’lum va mashhur endi xo’p bo’pti. Demak, mengamikin o’sish, ulargamikin xatolarimni yuzimga solib eslataverish? Holbuki xato qilmishlarimni o’zim o’zim uchun aytib bildirib, hisobga olib qo’ydirganman hamda foydali kelajak sari yurishlarimizni ichimdagilarning o’zlari bildirib qo’yishlari tayin va ma’lum endi mashhur xo’p bo’pti keyin kelajak. (tugatishdi ichimdagilar ma’lumot tushunchasi keyinligi haqida bildirshnomalariga qaratila). Demak, bizlar tovbalarimizga amal qilaverib, kelajakni yoki yangi taraqqiy shakl-shamoyilli imu-fan yutug’ini hisobga olaolmayin yurayapmiz shu kunlari. Albatta, shundan yana bir hodisa ma’lum bo’lajakki asti qo’yavering shuni sizga bildirajakligimni bilib olgan o’zim hamki xo’p mayli bo’laversin endi bo’pti. Biz haqiqatan ham mavjud imkoniyatlarga atalgan taraqqiyotimizning, zamonamizning rivojlanishining eng yuqori chegarasidagina yuriymiz. Shu degani barcha rivojlanishu taraqqiyotlar insonning o’zi bo’yicha hisobga olingan holdagi o’yloviga xos etib qo’yilajakligi bu shu. Shu degani fazo va makon qonun-qoidalari ham, tabiatimizning o’zining o’zi bo’yicha mavjudligi ham bir tiyin, qiymatsiz va ahamiyatsiz sanaladi. Bo’lmasa agar, boshqacha aytajak bo’lsak, bizlar o’ylovimizdan tashqari bo’lgan tabiiy hodisalarning va boshqacha shartlashuvli jarayonlarning ta’siridagi qurboniga hech qachon aylanmaymiz bo’pti xo’p shu. Taraqqiyot turlari ham kelajakda o’z-o’zidan noma’lum bo’lgan sifatida bir kun ochilishi, kashflar etilishi kutilajakligi kerakligi haqidagi tushunchalarimiz noto’gri sanalur. Zero taraqqiyotning maksimumidamizki, shundan ortiq kelajakdan tasodifan topilib hozirog’imizga to’g’irlanadigan yoki bosiladigan rivojlanish shakl-shamoyillari ham yo’q emasligi ma’lum endi xo’p bo’ptiki mayli qo’yaqoling hammangiz bo’pti shu. (tugatishdi, zero boshqa insonlar o’zimning yangicha xulosam bo’yicha ishlab va yashashgan bo’lgan emishlarki xo’p bo’pti hamki mayli xo’p). Demak, taraqqiyot ham rivojlanish ham insonning tentaklik bobidagi doimiy hoziroq bilan hamnafaslikdagi shakl-shamoyili, miyasi darajasida butun koinotni teng qilib tekislab qo’yadurg’onligi bilan bog’lanishli sanalur. Shu insonlar tentak sanalmaymiz deyishadi, balki o’zimizning yashash sirimiz bo’yicha bormayapmizmi xolos hisoblashadiki asti endi qo’yatur sen ham. (ichimdagilar tugatishdi o’zimga qarab qoldirib o’zimni). Demak bizlar bir tarafdan matritsa orqali boshqariladigan “mashinalarning” olam tuzguvchi haqiqati bo’yicha birga borish asnosiga qaratila yashayapmiz deganga o’xshash hodisa shul hamki xo’p mayli endi qo’yaturing bo’pti xo’p. Shu Matritsa kinosiga o’xshagan hodisaviylik sifatida qaralayapti xolos. Bizning Yer yoki koinotli dunyo shakl-shamoyilli tuzilishimizga qarasak, hech bir holat yoki zarra bir-birining o’zi bo’lib takrorlanmaydi hamki xo’p bo’pti. Har bir holat ham zarrachalar yoki protonlar hamki, nisbiylik bobida boshqa-boshqa joylashuvlarda, fazo kengliga aloqador masofalarda joylashuvli aloqalar qilib bilishadilar xolos hamki shu mayli xo’p. Matritsali parallel dunyo shakl-shamoyilida esa bizning dunyomizdagi bo’layotgan o’zgarishlarni yaxshi anglayolamiz endi xo’p mayli. Matritsaga ko’ra bitta holatni yoki qaramoqdalikni ko’rib turish shakli to’satdan boshqasi bo’lib qolishi muhimlik kasb etmoqdaligi bu shu. (aylanib kelib o’z faol ishlashimga aloqasi bo’lmaganliklarga xos turib bermoqdalig shu). Endi, o’ylov bilan go’yoki hozir tasavvurimda magnit qiyalik, qorong’u yog’duchalikka xosli donachalar bilan to’ldirilgan tusdagi qorong’u hududdagi tekislik bo’ylab tepalik osti bo’sh shaklda bo’la turib yuzsi usti bo’ylab qiya qilingan ravishda shu gorizontal yerga o’xshash tekislik uning usti bo’ylab hamki tutashlik barobarida muntazam to’rtburchak yoyilishdagi kenglikka xos uzunlashib qolayotgan yana bir boshqa yanada qora tusli silliqlashga bo’yoqlashuvli tekislik o’tkazilgan bo’lib yangi kashfiyotimiz nimaligidan darak berayapti. Bu – o’ylov tasavvuri bo’lsa ne ajabki xo’p bo’pti. O’ylovni taraqqiyotimiz yoki o’zimizga o’zimizning foydaliligimiz bilan baholashga urinayozib, albatta dunyo zalvorlari sifatidagi qonun-qoidalariga aloqalanib tuzilishli shakl va shamoyillarini ham o’zimizdan, inson hayotiy tani-jonidan yoki foydaliligiga qaratila bag’ishlanuvchanlikdan olingan hodisalar qilib bilamizki xo’p bo’pti. Masalan, ilmu-fanimizda, tabiat borasida yangilik bo’lib tabiiy hodisaning yangi qirrasi ham emas, balki mutloq boshqacha turi hosil bo’lishi turgan gap sanalurki xo’p mayli. Go’yoki o’ylovimizning ishi fosh bo’lishi bilanoq yangi tabiiy tuzumli hodisaviylik hayotiy jarayonlashuvimizga aloqador ravishda kirib keladiki asti qo’yavering. Shunga aytsak, Yer kurrasining yoki umuman mutloq koinot tizimidagi yangi boshlang’ichlik sifatida gravitatsiyaning doimiyligi to’g’risidagi yangilik hosil qilinish sodir etilajak. Aslida shu yangilik biz noma’lum bo’lib kelmagan hamki, yangi yoki yangilik yangi sifatida boshlandi, o’zimiz bilan shakllanaboshladi hisoblanadiki xo’p bo’pti. Gravitatsiya qiya shaklda bo’lishi lozimligi aniqlanur balkim shu. Ha gravitatsiyaning qiya, o’tkir burchak ostida bo’lishi nazarga ilinajak yangilik hisoblanadiki, shuni olindan yoki tarixan bo’lib kelgan va hisobga olinmay qo’yilgan desak mubolag’a bo’lmas hamki, ammo aslida yangi tuzilgan shundoqqina o’z-o’zidan keltirilib qadog’idan (karobkasidan) ochilib ishlatilishi lozim shakldagi bir buyum, narsa sifatida qabul qilinishi kerak hamki xo’p mayli. O’ylovning ochilib borishi sodir etilaverishiga qarab turaversak, shu o’ylovning ichimizdagi o’zi sifatidagi inikosi ravishida tabiat koinotimizda bizning Yer kurrayu-zaminimizning gravitatsiyasi o’z kuchlanish yo’nalishli qiya bir holatiga ega ko’rilishi hisobga olinganligi ma’lum va mashhur bo’laqolsin xo’p bo’pti. Deylik, hozirgi nazar-pisandimda bu – sharsimon Yer kurrayu-zaminimizda diametr kesmasi bo’yicha qarama-qarshi yoqlardan yoki qisman, yarim sharlarga o’xshash yoylaridan bir tomoni qaysidir osmon jismli nisbiyligimizga, quyoshgami ko’ra nisbatan tekis kengayib yoyilib boruvchi yoki ketaveruvchi tekislik va ikkinchi tomoni esa o’tkir burchakli qiyalik hosil qilgan holdagi kengayib yoyilib qoluvchan tekislik bo’lib, shu tekisliklar shimoliy qutblarga tutashuvli trapetsiyaning kichik asosiga ko’ra bo’lib burchakli ravishda yasaladi. Natijada Yer kurrasining o’zining gravitatsion doimiysining yo’nalishli hodisaviyligiga xoslik vujudga kelishi nazarga ilinsa ne ajab. Shu to’lishgan trapetsiya bo’yicha koinotga tarqatilgan Yerning gravitatsiyasi yoki tortishuv kuchi uzoqlardagi uchib yurgan meteoritlarni, osmoniy toshlarni to’satdan o’z domiga yoki qariga tortishi oqibatida ilmiy darajadagi hisobga olinajak yo’nalishini o’zgartirishi mumkin. Demak, shu oqimga, gravitatsiya konusli-trapetsiyasiga to’g’ri kelib qolgan toshlar shu tortishuv kuchlanishiga xos hisob-kitoblarga ko’ra Yerimiz sari yo’l olishi mumkinligi bo’lib qolar. Ba’zi toshlar esa shu oqim yo’nalishiga kirsa hamki, o’tib ketishi mumkin bo’lgani uchun qo’rqinchli hisoblanmasligi mumkin. Shu Yerimizga to’qnashadi deb topiluvchi meteorit yoki katta kometa Koronavirus sababli bizning o’lgan inson birodarlarimizning yig’imi, barchasi hisoblanadi. Zero ular o’ylov ya’ni xudo, pandemiya sababli o’lishgan sanaliboq o’ylovning tabiat hamda odamligini hisobga olsak, ular meteorit bo’lib to’g’ri kelishadi, bildiriladi. O’sha kunlarda ko’pchilik tabiat o’zimizmikin yoki o’zi bormikin deb ikkilanib, hayajonlarini bosaolmay qolishadilar hamki, ichimdagilar shu haqida bildirayaptilar. Meteoritning Yergacha yetib kelmog’iga kelsak, juda uzoq vaqtdan so’ng, aytaylikki o’zimizning o’lim onimizga yaqin Yerga kelib urilishi hisobga olinajakligi ma’lum va mashhur hamki xo’p bo’pti. Shu meteoritimiz sababli bizlar yangi texnik taraqqiyotga yuz tutganligimiz ma’lum ham qilinajakligi ma’lum va mashhur sanalishi kutilajakligi bu shu. Shu rivojlanish uslubi yoki hayotiy texnikaviy taraqqiyot bu – qiyalik, egrilik so’zlari bilan bog’liq ravishdagi havo bo’shlig’ida 3 o’lchamli sanaluvchi, televizordagiga o’xshash videolarni, zapislarni yoki kompyuter dasturlarini ishlatibilmoq sanalurki xo’p bo’pti. Havodagi muntazamlikda, yoki to’rtburchak ko’rinishlining o’ziga xos oynadagi tomosha uchun nurlarni olib beruvchi sanalib gravitatsiyaning havodagi qottiqligi kelayotgan meteorit bilan ta’minlanib turilishi sanaladiki xo’p mayli endi. Havoda televizorning yoki kompyuterning jismlari, ekranlari bo’lishi kerak emas, shu jismlikni ifodalovchi qandaydir ilmiy darajada hisoblanishga qodir sanaluvchi hodisaviylik, qottiqlik yoki tortib turuvchanlikka, massani sezuvchanligiga xos gravitatsiya bo’lsa yetgusi yoki yetarli sanalajak hamki xo’p mayli. Matritsa sababli bizlar holatlarni kamaytirguvchilardanmizki xo’p bo’pti, lekin baribir holatlar zarracha misoli ko’p hisoblanganini hamma biladi. Shuning uchun matritsaning holatlar bilan birlashuvi sababli zarrachalar yoki protonlar qisqarsalarda, shu aynan odamning ahamiyatiga xoslikni bildirib turib oxirigi bosqichda holatlar odamlar aholisining sonining o’zi bo’lib qoladiki xo’p bo’pti. Ungacha esa odamlardan, aholidan sal ko’proq holatlar kesimidan foydalanib, protonlar orqali matritsa sababli zarrachalarning birlashuviga xoslikni havodagi televizorlar orqali amalda sinaguvchilardanmizki xo’p bo’pti. Bir joylashuvga boqib yoki qarab, shuni sezib turibmiz degani bu bo’ladiki, shu holat chegarasi bo’yicha matritsa shakllanib olib yoki tuzilib bir necha boshqa holatlardagi voqealarni ikkitasi bittaga o’xshash qilib bitta qilib joylashtiraveradi, ustma-ust qilib tenglashganchalik qo’yaveradi. Barcha matritsa ma’lumotlarini saqlovchi jismlilik yoki qottiq zarrachaviylik (protonlik), bo’laklilik havoda o’z chegarasini qottirishga, jismga xos ammo ko’rish bilan o’tkazuvchanlik bo’lib turaverajakligiga xos hamki hodisaviylikka mos tutilib, bo’lib turadi. Natijada bizlar shu joylashuv nuqtasida, pikselida yoki chegarachasidagi tasvirdagi grafani qolgan barcha videodagi umumiylik bilan birga sanaymiz xoloski hamki, ammo matritsa deb hisoblamaymiz. Har bir pikselning ichidan ichiga o’taverish orqali yangi videolarni bir varakayiga ko’rib ketavermaymiz. Shu matritsaga o’xshashlik sanalur hamki xo’p bo’pti. Ammo shunga xoslik kuzatilishi nazaringizga ilinib ulgurgan bo’lsa hamki xo’p bo’pti. Go’yoki bizlarning dasturlarimiz, videolarni boshqarishimiz diqqatimiz ko’proq botgan video jabhali qismlariga yoki jabhalariga (va qismlariga) sho’ng’ib darrov ulanib boruvchi yangi videolar, ko’rsatuvlarni internet manzillaridan o’z-o’zidan topib qo’yajakligi, bildirajakligi yoki ko’rsatajakligi sanalur hamki xo’p bo’pti. Shunda kompyuter bilan televizor mutlog’iga yaqin qolganiga xos birlashuvi amalda sinalur hamki xo’p bo’pti, kompyuterga xos o’yinlar ham havodagi havoli ekranda, Vidoyda o’ziga xosligiga bag’shida etilib turilajakligi bilan ma’lum bo’latursin xo’p bo’pti. Endi, odamlar yurib ketayotganalrida, o’z mashg’ulotlari sirasiga Vidoy yoki havoning o’ziga xos to’siqligidagi tasavvurlar, grafalar bilan shug’ullanishlarini kiritajaklarki, ammo ko’p ham uddalayolishmaganlar, chunki xayollari chalg’ib qolishi turgan gap hamki, bir falokat oyoq ostidan shundoqqasiga chiqib qolsa ne ajab bo’lg’usidirkim bo’pti xo’p. Endi shunday qilib o’zimning kelishuvchanlikka xos xato, qilmish-qidirmishlarimdan kelib chiqib yanada o’tishga yoki ketaverishga, bir yoqlamalikka qaratilaverishga shay bo’lib borayotgan ichimdagilar, kishilar o’zimga aynan mana shunaqa ma’lumotlar, kelajak haqidagi xabarlashuvlarimni yodimga solib turishga majburliklarini bilgandursiz balkim? Ichimdagilar haqiqatan ham o’tmishdagi kelishuvli xatolarimizga oidlikni o’z paytida eslash yoki eslayolmasligimga qaramasdan, bo’lib o’tgan ishim yuzasidan nega kelishuv shartlariga amal qilmading deb qo’zib, to’zib, ichimda o’zimga qaratila berayotgan g’aloyonli qiynoqlarini bildirib turishaveradilar. Men bilsam agar shuki, kechangi sana tahlilimga xos hodisaviylikning eng asosiy shartlashuvlaridan biri ham shuki, ichimdagilarning yanada o’z ichlariga, tomonlama yo’nalishlariga singib ketaverishlari oqibatida o’zim xaloyiq gvardiyamning insonlariga xos bo’layotgan taqdirlarning farqlashuvlarini, har bir yondosh qismatning ichida bo’lib o’tgan mazmun-mohiyatni bilishga qodir bo’laman. Shu degani insonlar yoki gvardiyamdagilarning o’zlari aytishlariga qaraganda kelajakdan aylanib turib o’tmishlar aro yashaverganliklari haq bo’lib chiqmoqda hamki, holi beri negadir shu, kelajak yoki bo’lg’usi zamon ommaviy ma’lumotlari haqida o’zlari og’iz ochaolmasalarda o’zimning Payg’ambarligim qudrati timsoli sifatida o’zim bularni bilib olib siz azizlarga aniq ravishda aytajakligim, yozajakligim shudir. O’zim ichimdagilarning yoki tani terim hujayralari aro ich-etimga xoslikdagilarning o’tmishimdagi oddiygina yashashimga xos bo’lib bo’lsa ham bajarilmay ketgan ishlashlarimni aynan buyruqli sabab qilib ko’rsatib, “nega?” savolini qat’iy qilib ko’ndalang qo’yaversalar, yana o’zim ularning ham kelajak haqidagi o’zim bilishim kerakligiga xos muhim deb sanayotganim sifatidagi taqdiriy-azal, uzoq kelajak davrlarida xos bo’luvchi ma’lumotlarni nega e’tibordan chetda qoldirmayapsan deb o’g’irlab, topib olaveraman. Agar ichimdagilar doimiy ulkan, ulug’vor kelajak hayotiy tarzi sifatidagi ma’lumotlarini bildirib yotaverishga zerikish tuyg’usini bildirajakliklari bo’lg’usi sanalib qolajakligi ma’lum etilajaklig bo’lsa agar, o’zim kelishivumizga xos eslarimni shaylab yurib kelaverish davomida yashaverganim sari shartlarni bajarib olib tursam, qandaydir ruhiy yengillika, tanimning kassaliklarining (asabli og’riqli joylarining) so’nishiga yoki pasayishiga va oromlashuvga xosdalik bilan o’zimni ushlaguvchi hamki, xo’p mayli sen yutding deyishdilar ichimdagilar. Hech kim yangi, olamshumullikka yoki bashoratga xos buyuk kelajak eng astoydil o’rnashuvchi, an’anaviyliklarga xos ma’lumotlarni berishdan ham zerikmayroq, tortinmayroq tursin, o’zim ham shashtimni pasaytirmay, diqqatimni e’tiborim bilan bog’lab kelishuvlarning barini bitta qoldirmaslikka ko’ra esimdan topib kasalligimning tobora boshqarilishi, kuchanishiga xos og’riqlaridan qutilishga, shularni susaytirishga yoki pasaytirishga urinayinki xo’p bo’pti. Ichimdagilarning shartlashuvlarining mazmuni qandayki desangiz, hozir ham endi yozajakligim ma’lum va mashhurlashib ketmoqdaki, shu o’z o’rnidaligiga xos yozuvim bo’lib to’g’ri kelajaklig o’zimga bilinib qoldiki, ichimdagilar meni aslida bo’lar-bo’lmasga kasalimning haqqoniyligiga xos (teskari) bosimlarini muntazam saqlashli tenglashtirish ishlarini, me’yoriy o’sishimizning doimiyligini bilib yurishimiz kerak deyishli ro’kachlariga xos holda boshqaradilar hamki, esimni hisobga olmasdan, eslamaganligimni yoki yodimda ushlab yurmaganligimni bilib ham kelishuvlariga xos bo’laolmaganimni sabab qilib turib jazoli ishlarni qilaverishadi. Shu sababli bo’lsa kerak, ichimdagilarning shunchalik diqqat e’tiborli ravishda, o’zimning hayotiy yoki borliqqa e’tiborli yondashuvli qarashimga yo’l qo’ymasdan tanlovimning o’zi shu o’rinda, joylashuvda kerak bo’lib turibdi deb hisoblashimga qaramasdan, nega sen bizning tanlab qo’ygan, belgilab kiritgan variantimizni emas, balki o’zingnikini ishlatding deb ham esimga xos yolg’onlik ro’kachi yoki bo’yniga ilishiga xos bahonalikka o’xshashlik bo’yicha jazolarini kiritib borishaveradilarki, natijada men ulardan kelajak ulug’vor bashoratli ma’lumotlarining sarasini ham ortiqchasi bilan olishga qodir ravishda ularni yengmoqdaman. Ha, shu xolos, ular yanada maydalashaverib, esimga kelish-kelmasligining o’zini ham bahona qilib o’zimni qiynaversalar, o’zim to’g’rima-to’g’ri tikkasiga barcha xabarlarini yulib olaveraman. Axir shu oddiy-ku, esimda yoki yodimga solish qiyin bo’layapti, xotiramga kelmayapti deyilayaptimi, o’zlari ham shuni tekshirib turish bilan ovoralarki, yana qiladigan shu borasidagi jazolarini nima dersiz siz aziz o’quvchilarim? Esimda yo’qmi, yo’q hisoblanadi, o’tib ketdi u ish, men ko’p ushlanib turib eslab o’tirmayman hamki, baribir yodimga hech narsani keltiraolmasligim mumkinligi turgan aniq gap hamki xo’p bo’pti. Ichimdagilar o’zimni buyruq-ko’rsatmalari, yumuqli yo’llanmalari bilan tiqib tashamaganliklarini aytmasak ham bo’larki, shular juda ko’pligining o’zi yetib ortadi. Bular bilan tenglashishning o’zi bir balo.

Comments

Ommabop xabarlar

Biz bilan birga yana xo'sh (Rustam)

Barcha individual ishtirokchilarning raqamlari men uchun 6 raqami sifatida

Nima