Nega yana biz?

 

137. Hamma holat avlodlar bo’yicha hisobga olinadi. Avlodlar almashinuvining o’zigagina maxsus bo’lgan, xos ravishdagi holati yoki sabog’i, turiga nisbatan davriyligi, umr davri oralig’i mavjud sanaladi. Har bir avlod o’zining davriy turining ijrosiga xos ravishda keyingi avlod vakillarining yashash tarzlari, hayotiy ijrochiligi bo’yicha tushunmovchiliklarga yoki aqlan tafakkurli yetishmovchiliklarga duch keladi. Menga xos avlod turidagi barcha, vakillar hammasi Got degan nom bilan mashhur va ma’lum. Chunki bizlar bizdan keyingi avlodning bizning ustimizdan biz bilmagan hodisaviylikka ko’ra boshqaruv olib borayotganliklarini bilsak mubolag’a bo’lmaydi. Biz yoki bizning avlodiy birligimizga ko’ra o’zimizning tanimizni, insoniy tirik jasadimizni o’zimiz boshqaramiz, o’zbilarmon harakatlarimiz bilan atrofga nisbiylik yaratamiz yoki yerga nisbatan sudralishni bizlarning oyoqlarimiz tirgakka xos itarish orqali yuzaga keltirmoqdaligini bildiramiz. Shularning barchasi Got deyiladi. Negaki aslida keyingi avlod bizning Got deb ataluvchi nomimizni berib turadiki. Aslida keyingi avlod, bolalar jamiyatining haqiqatiga qaraganda bizlar borliq yoki atrof-dunyoning nisbiylik yaratuvi asosida, bizning turgan joyimizda harakatlanuvchanligimizga xoslikni namoyish etib olam qadam uzunligiga xos barcha ob’yektlari bilan birgalikda ob’yekt-narsalarning bir-birlariga nisbatan o’z joylashuvlarida qotgan holda, umumiy mujassamlikda surilayotganliklari yoki qo’zg’alishlari ma’lum va mashhur bo’lsin. Go’yoki kompyuter o’yinlari yoki multfilmlardagi personajlarning atrofida xaritaning muyassarlikka xos qo’zg’alishi hisobga kiritilganlikka xos tarzdaligi shu bo’lsin. Shu boisdan bizlar Got hisoblanamizki, tanamizning o’zi bo’yicha holatli qimirlashlari, go’yoki hech yoqni bilmay turib (qora fazodagiga yoki o’yindan oldin harakatlanishini bilishga xoslikka ega bo’lish barobaridagi xaritasiz ravishd tekshirilayotgan bir umumiy bo’yoqli yagona fonchada o’rtada geroylar sinalishiga o’xshab) taqdir-u azalga xos ravishda kelajagi va o’tmishi oldindan bo’lib tugaganlikka xos qimirlab yoki qo’zg’alib turaveradi. Taqdir-u azal, qismat yoki qiyomat qoyim bizlar uchun barcha qimirlashli harakatlarimiz, hattoki ko’z ochib yumishimizgacha xosdalikni alohida-alohida har bir insonga ataboq o’z kelajak vaqtidan, oldindan belgilab o’tgan sanalur. Shu degani aslida esa bizlar uchun voqelik yoki hayotiy shart-sharoitlar ham taqdirning o’zi degani emas, ular o’zgaruvchan holatlar, jismlar va geometrik hajmlar sirasiga kiruvchanligi ma’lum va mashhur endi. Bizlarda ya’ni hozirgi erkaklik insoniylikka xos avlodimizda, generation da faqatgina tanimiz taqdir xolos. Ammo tanimiz, tirik jonli jasadimiz bilan bog’liq ravishda bizni o’rab oluvchi qolgan ikki insonli avlod, qariyalar va bolalar shakl-shamoyillariga ko’ra ba’zi nyuanslar, yangicha hoalt moslashuvchanliklariga xoslikar bo’lib turishi turgan gap hamki xo’p bo’pti. Masalan, shun bir narsaga kelib tegilishimizni hisobga olsak mubolag’a bo’lmaydi. O’tirib turgan joyimda narsalarni bosibroq ashg’al-dashg’al qulaylashuvini berdirganlari bo’yicha stulning yuza tekisligiga xos orqamiz bilan sezish barobaridagi hajmlashuvli ravishdagi tanamizning shu orqa ko’tli qismining et-petidagi bosilishlar, chuqurchali yoylar bu borada hisobga olinishi turganligi qanchlikda darajadagi haqiqat hamki xo’p mayli endi. Axir keyingi keyingi pokoleniya, avlod yoki generation bizlarning o’z zurriyodlarimiz emasmi, bog’liqlik yana qancha bo’lsin deb muhokamaga solmaymizmi keyin? Axir bizlar inson tanasi bo’yicha, xo’p olaylikki qimirlashlari zapisligiga xosligiga ham ko’ra hisobga olingan inson zotining o’zidan iborat sifatida qaralsakkinachi, bizni o’rab olgan qariyalar va yoshlar sifatidagi ikki avlodlarimiz qanday darajadagi hayotiy guzaronliklarga xos bo’lsinlarki xo’p mayli. Ular insonlarmikin o’zlari xo’p bo’pti. Endi fahmlab aytilishiga qarasak, bizlar ham o’zimizni nomyossa insonlar toifasidagi inson deb qarab kelganmizmi ha, zero shu borasida qotgan yoki taxlangan deb qaraladigan zapisga xos tanimizning harakatlarinigina inson bo’yicha boshqa noto’g’ri hayot talqinidagi tushunchalarimizdan ajratib faqatgina shu jihatlama o’zimiz bo’lamiz deb turmayapmizmi endi shu xolos deya? Demak, inson taraflamalikda taqdiriy qaralish faqatgina bizlar bechoralargagina xos sanalajakligi ma’lum va mashhur. Shuning uchun yoshlarimizning avlod vakillari, deylikki, tabiatdan, atrof-borliq grafalaridan o’zboshimchalik bilan suqilib kiruvchi kodlar, avtomatlar bo’lib, ketuvchi uzoqroq davr, kelajak bo’yicha aniqlikda tananing etlarida yoki mushak tolalarida kam qimirlovchilikka xos, silliq ravishdagi vazifaviy yoki aniq tana chegarlarini bilib olib yuruvchi shu davr uchun bittagina xohish-iroda, tanlov qilib kelgan insonlar, robot shaklidagi vazifaviylikka xos klounlar yoki yosh tana sohiblari bo’lsalar ne ajab. To’g’riki shuki, yoshlar bizlar uchun kelajak sanalishadilar. Shu paytlar yaqindan boshlab xayolimga urilgan hodisa bu bo’lmoqdaki, aynan yosh avlod borasida bo’lib birinchi fazo bo’ylab muhitning, to’la-toshgan narsalar yon tomonlama yoki ko’z qarashi bo’yicha chuqurliligining avval qandaydir ravishda, inson qabuliga yoki joniga xos tezda yoki bir ondayoq bo’lib o’tishi kuzatiluvi fosh etiladi-yu, so’ng esa bolalar yaqinga kelib yana shu onli tezlikdagi voqealarning sekinligiga xos o’tishiga monand qaytib ketganga o’xshash bo’lishadilar. Aslida bir onda yasalgan 3 o’lchamli muhit chuqurligining ko’zga tashlanib ketishi natijasida faqatgina shu joydagi narsalar yoki bor jism-ob’yektlashuvlar o’zgarmas turadi-yu, bolalar esa kelajakdan shu bo’yicha kelishlari holi ko’zga tashlanmayroq turishadilarki, aslida shu muhitga kirib hayot kechirishim barobarida esa avtomat sifatida men bilan tasirlashuvni kamaytiruvchi holatlarini tuzib bo’lgan holda bir tanlov harakatiga xos ravishda ish olib boradilar. Toki o’zlarining tanalarining shu kichik umumiy hoziroq o’tib turuvchi davrchasida keyingi estafeta tayoqchasigacha olib borib topshirib yangi kod yoki borliq chizmali grafalari sababli bosimga xos avtomatlashuv bilan boshqa bir yangi keyingi keluvchi davrchalarini yasab tanalarini yo’naltirib yuboraveradilar. Go’yoki sonlar o’qidagi minus raqamlardan pilus raqamlarga xos o’rtadagi nolda minus tomondan borliq birinchi kelajakdan surilib yo’nalishli yoki avtomat kodli ravishda ko’zga ilinib xotiraga kiritiladi, so’ng esa shuning teskari kuchi, tabiiy kollinearli bo’sag’asiga xos ravishda 0 da bir oz o’zimning o’tmishimning haqiqat, urushqoq yoki chin tahdidli sinoviga xos o’zlarini bilimlari bilan amallab turib, tekshirib olib yana bo’lishi mumkin tasodiflar, haqiqatlar yoki tanlovlarimga xos tarzda himoyalanganliklarini fosh etilishiga yo’l qo’yib shu tanlovli o’zgarishlarimning bolalarning o’ziga vaqt davri ichida ta’sirlashuvi bo’lib o’tishiga xos ravishda teskari tabiiy kuch yoki kuchning Nyuton qonuni bilan avtomatli yo’nalishli tanalarini yaratib, tuzib qo’yishadilar. Bizlar erkaklarning tasodiflari yoki tanlovlari ichimizdan, yegan ovqatimiz sababli yopiq tana uzra qobiqda noma’lumlashuv sababli chiqadi hisoblanganligi ma’lum va mashhurdir endi. Shu degani agar ovqatni matritsa yoki koinot, mavjudlik siri sanalmish abadiy mavjudlashuvimizning kodi, tabiiy qonun-qoidalar deb hisoblasak ham bo’larki, shunga barcha Nyutonlashuvli kuchlar qarama-qarshiliklari va boshqa kuch qonuniyatlari tugul, boshqa qonun-qoidalar ham kirib ketgan sanaluvi turgan gapki xo’p bo’pti. Ammo shu yerda bunisi aytilmoqdaki, koinotdagi barcha qonuniyatlargina bizning ichki tanlovimiz bo’lib ovqat orqali ichimizga o’ylov ravishidagi tasodiflik, tanlovga xoslanish bo’yicha oddiygina borliq ichra qimirlashlarimizda namoyon etilajakligi bilan ma’lum va mashhur sanaluvchanligi bor bo’laturadi xo’p bo’pti. Demak, koinotimizni zalvorida, asosida turgan tabiiy qonun-qoidalar, kuchlanishlar teskariliklarining ozginagina bilimlashuviga qaramasdan, aslida qandaydir hajmda ko’p joy olmasligi yoki ichimdagilarning aytishlariga qaraganda hozir mana shu, borliqqa xos hajm joyi egallashidan tanamizning ichki tanlovli koinot uzra xohish-irodasiga almashinish tarzida bosim yo’nalishi, chiziqlari o’tkazilib kiritib qo’yilaversagina, bizlar ham tanlovimizni yoki tasodifimizni tabiatimizga bag’shida etganlikda ayblanib qolavergan sanalurmizki xo’p bo’pti endi. Shuning uchun bo’lsa ham ajab emaski, Nyutonning teskari kuchlar bo’lishi haqidagi qonuniyatiga xos ravishdagi yoshlarni birgalikda tutuvchi atrof to’la borliqning ko’rinishi, grafalaridan yoki borlik aro bog’lanib aylantirilajak asl kelajak taqdimotidan turib bizning ichimizga, ich-pichimizga yoki umumiy hozirog’imizdan turib kelib qolgan muhitimizning vaqtli yo’g’irilishi oldinroq bo’lib o’tayotganga o’xshash ravishda kelajakning yoshlarga xoslanib turgan avlodlilikka bag’shidalangan haqiqati yoki kutib turilgan sodir etilajakligi to’g’risidagi voqealari, harakat yo’nalishlari tanlovimizning o’ziga xos bo’lib takroriy, qaytalanishli ravishda bo’laboshlgani nazarga ilinayaptiki asti qo’yaqoling xo’p mayli. Agar ichimizdan sodir etiladigan aslan tasodif deb qaraluvchi tanlovlarimizning o’zlari kelajak chiziqlarining yoki voqea-hodisalarining qayta, 2 marta ijobat qilinaverishiga xosligini berib, so’ng shu almashinishdan so’ng aylanib yana o’zimizga, tanimizga yoki tanimizdagi xohish-irodali tanlovimizga kelib urilsa, qolsa, biz haqiqiy jinniqo’ylarga xos ijirg’inaymiz, qo’yar ahvolimizni bilib bilmaganlikka olavergan ham o’zimiz sanalguvchilarmizki xo’p bo’pti. Shunday bo’ldi, aylanib ham tushlikka qo’l urdim. Tushlikda bo’lgan suhbatlarimiz davomida barcha gaplarni moyga o’xshab tushungan bo’lganligim rostga o’xshaydi. Zero hammasi haqiqatan ham shu o’yinlar hamki, boz ustiga oxirgi yozib qoldirib qo’ygan gapim bo’yicha tanlov o’zimga qaytib kelganligi o’laroq gaplarning o’zini qayta to’lish barobarida jipsligi sodir etilganligi sababli o’zimdan o’zim tushunchalarni hosil qilaverganim rost hamki xo’p mayli. Gaplar aslida o’rta yoshli ayol insoniy vakillari xilqati sanalishmoqdaki, bizlar almashinish evaziga yaqinligimizning birinchi shakl-shamoyillari qatorasiga kiritb hisobga olib gapirish uslubimizni yaxshilashga harakat qilavergan inson erkakshavandalar sifatidagi borliq a’zolariga xosligimizga ham bag’shidalikka xos bo’lib qolaqolaylik. Gaplarimiz yoki ayollarimiz bilan birinchi kurashimizda yoki shu almashinuvimizda o’zimizning yagona borliqli birlikda saqlovchimiz sanalgan tanalarimiz, Gotlashuvli doimiy muttasillikka xos ravishdagi tanlovli jasadlarimiz o’zgacha tarzda himoyalanishini nazarga ilib gaplarni shakllantirmoq har bir inson shaklidagi erkakka ham xosligini bilsak bo’lar balkim. Endi tanlov yoki tasodif, xohish-irodaga o’xshash tushunchalarga taqalsakki, shunisi ma’lum bo’lishi lozim hamki bu – eslash qobiliyati va sezgili chiziqlashuvlar jarayonlashuvlaridangina iborat holda koinotimizga bog’liq bo’lmagan holda, koinotdan ham tashqaridan sanalgan o’tmish orqali yo’qdan-bor sifatidagi, kutilmagan kuch bilan sezgilarimiz vositasida qonun-qoidaviylikka xos ravishdagi doimiy yondashuvda hoziroqdan vaqt o’tuvchanligiga xos barchasi hisobga olinib, ko’rinib turibdi degan tabiiy ichki umumiylik bo’yicha, kim bilsin balki kuchlarning, avtomat tabiiy hodisaviylikning o’zining ishlashi sodir etilayapti degan shama-shamg’alanish ostida bo’lsa ham, es-xotira yoki yodga solish sababligina yo’qdan-bor qilishli harakatlarga, uzilgan holdagi sanaluvchi tanlovlarga yo’l qo’yayotganimiz ma’lum va mashhur endi. Payg’ambarlar es qoldiqlari, uzulishlari sifatida tanalaridagi tanlovlarga yo’l qo’yib yashashmoqdalarki, ularning inson vakilli avloddoshlari, turdoshi sifatidagi erkaklar qatorasidagilar sezgilar bilan hoziroqqa yopishib turishni, doimiy uzluksizlikni bildiruvchanlikka xos yoki barchasi tabiatdan ma’lumlashgani sababli tabiatning ishi deb qaralishiga xos ravishda, ammo kuchli ajratilishga xos yondashuvli tarzda o’zlarini odam, gotli odam deb farqlashga urinadilar. Men o’zimni tanlovli, esli deb tabiatdan uzilishimni hisobga olsam ham, tabiat yoki grafalardan, borliq devorlarining chizilishli ko’rinishlaridan kelib turuvchi bolalarga xos umrim bo’yi hayot kechiruvimda farzandlarim soni ko’p bo’ladi, negaki men yoshlarga ko’proq qarshi tarafda tursam ham ajratuvchanlikka xos emasdurman. Negadir olib qarasak, insonlarning yoki erkak aholining bolalari kam, 1-2 donadan oshmasligi muqarrardir, ammo insonlarning o’zlari tabiiy umumiy yondoshlikda, hoziroqqagina monand bo’luvchi sanaladigan tabiat bilan hamnafaslashibroq xossaviylikni namoyish etishadiki, aslida shu bo’yicha gvardiyamdagi barcha aholining farzandlashuvga qodirligi bo’yicha umumiy dunyoviy haqiqatimizdagi ustunlik sanalur hamki xo’p bo’pti. Shuning uchun bo’lsa kerak, ichimdagilar yoki ular, gvardiyamsimonlashuvdagilar o’zimning bolalarimni ham o’zimdan ko’ra ko’proq umumiy haqiqatga, grafali yondoshuvli haqiqat bo’yicha xoslashib himoyalashadilar. Bizlar uchun hoziroq bo’yicha hamma narsalar, borliq va dunyo ob’yektlashuvli jismlari bilan to’lib toshib turibdi xolos deyiladi, boshqa borlik haqiqatini to’g’ri talqin qilib o’tirish nojo’izligi ma’lumlashmoqda hamki xo’p bo’pti. Ammo kino yoki boshqa video vositalaridagi zapislashuvga xos jarayonlar shunga qarshi ravishda hoziroqdan tashqarida bo’lmasada, baribir hoziroqli dunyo to’luvidagina inobatga olinib tomosha qilinsada, eslash sifatidagi bu – payg’ambarlargagina xoslikni namoyishi bo’lib qoladiki xo’p mayli. Ammoviy deb olib qaraganda, insonlar bilan Payg’ambarining barcha guruhlarda hamki almashinuvlariga xoslikka oidlashuvimizga ko’ra bag’ishlanmoqdamizki, insonlar zapislarning ichida televizor oynasi ortidagi hayotlar tarzi bo’lib, videodagi borliqni mavjud yoki borlikka xoslab berib qolishadilarki, bizlar Payg’ambarim bilan o’zim (shu ikkimizdan gvardiyamiz uchun birinchi Payg’ambarligim), ikkov doimiy borlik sanaluvchi hayotda hoziroq bilan umumlashuvli yashab keladurg’onlar sanalurmizki xo’p bo’pti. Agar barchasi o’z o’rniga yana bir jihatlama qo’yilishi hisoblansa, o’zim zapis sifatida dunyodan uzilishni namoyish etib qubba ostida yashiringan, Vakandasimon chegaradagi hayot tarziga amal qilib yashamoqdamanki xo’p bo’pti. Insonlarning barchasi esa hammasi bir-birovi bilan bog’liq ravishda, hoziroq olib boruvchi yoki ko’tarib turib yuruvchi dunyoda yashashadilar. Bo’pti xo’p shu. Insonlarning chegaraviyligi dunyoga nisbatan qarasak, gvardiyalarning yashash hududlariga xos bo’latursinki xo’p bo’pti. Payg’ambarlar esa o’q gumbazlarini yoki borliq uzra yaqin yarim sharli yerga bostirilganga o’xshash kechayotgan hozirgi nazdimda bor hisoblasak ham mubolag’a bo’lmas sanalguvchi chegaralarini kengroq makon, hududlar yoki shahar-viloyatlar bo’yicha ko’chib, haydab yurishlar orqali himoya etib qoladurg’onlar hamki xo’p mayli. Aslida dunyo aylana yoki sharsimonlikka xos ravishda bizniki, ikkovniki, biz ikkov ko’chib sharlarnimi yoki qishloqlarni, viloyatimiz uzra sayr qilib yurgan trayektoriya chiziqlarimiz, yo’lli yo’nalishlarimizning yoki aniqrog’i shular bo’yicha olgan tevarak-atrofga bog’lanib xabarlashuvlarimizning (ma’lumotlashuvimizning, sezgilarimiz barhayot bo’lsin deyishdi hamki ichimdagilar xo’p bo’pti) barchasi insonlarniki toifasi sanalsa ne ajab hamki, shu to’g’ri. (tugatishdi). Men va o’zimga o’xshash Payg’ambarsifatlarning barchasi faqatgina o’z har birimizning uylarimizda dunyoviy egalikka xos yashayturg’onlar sirasidanmiz. Bizlarning hayot jarayonlashuvimizda kino-televizor qolmay, internet manbalashuvlari juda sodda va oddiy darajada amalga oshuvchanlikka xos bo’lib ko’rinaverajakki, torrent larni qiyg’itib yangi, mualliflik huquqili kino va o’yinlarga bag’shida bo’lmog’imiz ham hech gap emasligini bilsak bo’laturardur xo’p shu. O’zimizga yaxshi tanlovga shakl topishimiz yuzasidan juda nozik ovqatlanish jarayonlashuvi hamda umumiy uyquli holatga xos avtomatli to’g’ri kutilajakli chiziqdaligimizga xoslik, ko’p ehtimollika ila qanday holda tanamizning kutilaverajakligi yoki bo’lib turaverg’onligi ham kanda yetmas bo’ladi. Shunday qilib hayot tarzimni aytaverish onlaridaligimizni tugatib hamki, shu bu bo’laqolsin endi. Bizdan bitta oldingi avlod, o’zi boshqa oldingi ham keyingi ham 1 lardan ko’p avlod yo’q sanalur shu dunyo tarixi va kelajagi uzra, endi o’zlarini yozuvli harflardan boshlab so’zlarni bitish, chizish yoki yozaverishga amal qilish maqsadida keng qarmovliliklarini sezdirishga urinib bizlarga kelganda jippi etib o’chib qolishganliklari balkim ma’lum hamki sizga xo’p bo’pti. Yozuvchilar yoki qariyalar, dodalar bizlar o’rtakash o’z zurriyodli avlodlarining tanlovli tanalarigacha yetib kelishni orzu qilib-qilmayin tarzida yozuvlarini tanlovga xoslab yuksaltirishni ifodaviy vosita qilib ishlatishga urinaverishgani rostligini bilsangiz bo’larki, xo’p mayli. Kitob-u daftarlarida yoki asar-pasarlarida bizlarning tanlovli tanimiz uzra yashashimizga xoslikka boqajakli ko’z olaytirish orqali yetib kelmoqchiliklarini ifodalashga xoslikka asosan qanchadan qancha ma’lumotlar tasodif, tanlov yoki xohish-iroda (es, xotira) to’g’risida bag’shida etilganligining barchasida ular, aynan o’zlashuvchanligiga xos hayotiy kechinmalari ila tashqi muhit bilan almashinishdagi aloqa vositali shakllari bilan hamnafasdaliklari yotishibdiki, bor bo’lib turibdiki xo’p bo’pti. Ha, albatta avlodlarni bilib yashamoq eng oliy nasablikni bildirib kelganki, shu bo’yichagina xolos ravishda o’zini tutib aloqador aloqalarni chiqarib yoki bildirib kelishning o’zi kifoya hamki, qorin ham to’q, dil bag’rimiz ham yuksak sanalsa ne ajab. Shuning uchun o’zim birinchi navbatda gapirishdan so’ng yozishdan foydalanib boy ham emas, kambag’al ham emas sifatida yaxshigina kun kechirishimizga holat qo’yib bilayapman hamki xo’p mayli. Faqatgina chizmali aloqalar holi oldinda sanalurki, bu – gapirish uslubim orqali ayolimning olib berishni, keyingi bosqichli daraja chegarasidaligimizga ko’ra shu keyingi bosqich sifatidagi bolalar bilan almashinishni taqazo qilib qo’yajakligi hamki xo’p bo’pti. Albatta har bir avlod bilan almashinuvchanlikka yo’l qo’yuvchilar juft-juftlashuvlarning ayollar siymosidaligida ko’rinib tursa bo’ladi hamki xo’p mayli. Agar otalarimga SSR yoki Soyuz ittifoqining parchalanishi og’ir oqibatlarni olib kelgan bo’lsa shu bo’sag’adlikka, yozuvdan gapirishga o’tajaklikka xos ravishda, o’zimiz qatoridagilarga esa bu – og’zaki gaplardan grafalarni yasash yoki eng qiyini atrofimizga sozlab o’zimizni yurganga o’xshatib kayfu-rasoni oldirtirib borliq-xaritamizning o’zini yurg’izib qo’yishimiz Koronavirus, Covid (19) balosi bo’lib qolmoqda hamki xo’p bo’pti. Kim bilsinki, “ha” deyishmoqdalar hamki ichimdagilar Amerikada avlodlar almashinuvi inson, odam ichki tabiatiga va haqiqiy o’rab oluvchi tabiatimizga ham xos ravishda bizlar sharqdagilarga nisbatan teskari qo’yilgan bo’lishi hisobga olinajakligi ma’lum endi. Zero hozir shundoqqina ichimdagilar qatorida eslashim yoki eslatilishimga e’tibor qarajakligim ma’lum bo’lsa, Amerika SSR parchalanayotganida SSR tomonidan Venesuela bilan ham kurashib dunyoviy inqirozli hodisaga duch kelganligimizni yakunlamoqdaligi sifatida ko’rinib bergan xoloski ham mayli. Aslida bizlarning o’zimizdagi dunyoviy inqiroz SSR ning o’zidagi 15 ta ittifoqdosh davlatlarning parchalanishiga muyassar holdagi teskariligimiz ham bo’ladiki xo’p bo’pti. Demak, olib qarasak shu paytlardami yoki sal oldin-orqa sifatidagi boshqa zamonlaridami, Venesuelaga bog’latilib Amerikada grafali olam tabiatiga xosli bolalar yurishiga ko’ralikdan turib tanlovli tabiatga xos erkaklashuvli zamonaga qiyoslangan tariqasida o’tish, ko’chish qiyinchiliklari nazarga olingan bo’lsa ne ajab hamki xo’p bo’pti. Shuni bilishga balkim yaqindan e’tiborli ma’lumotim hamki yetishmayroq turgan bo’lsa ne ajab. Zero bu haqda bizning xalq, dunyo ommasi orasida ham kuchli tabiatlashuvga xos ma’lumotli manbalarning o’zi ham yo’qki, xo’p mayli bo’pti bo’latursin. Shuni desak, bir narsa shu darajada ma’lum bo’lmoqdaki, o’zimning tanlovimni yegan avtomat tabiat, kuchli yo’nalishli qarama-qarshili tabiat atrofimdagi borliqni haqiqatan ham chizmalar sifatida deb qarab, tushuntirib ham qo’ygan xos ravishda ba’zi narsalarni bordan-yo’q va yo’qdan-bor qilib almashtirib, vaqtga yoki haqiqatga bildirmasdan joyini havodan o’zgartirib qo’yganligi ma’lumlashayotgani juda katta ahamiyatli ravishda inobatimga kirganki asti qo’yaqolavering. Mana shu joydan bilsa ham bo’layaptiki, tanlov bordan-yo’qlashuvli tabiatini o’zida namoyish etib odamni tabiatning boshqaradigan xislatlariga egaligida namoyish etilgan yagona tasodifiy unsur sifatida qabul qilinajakligi hisobga kiritilishi lozimligiga xosligimizni bag’shidalashuviga qoyilmaqommizki xo’p bo’pti. Umuman olib qaraganda ichimdagilar tomonidan ham bo’layotgan hamda o’zimga sezdirayotganlariga ko’ra jabha, yashash shartlashuvlari shu bo’layapti emishkim, men o’zimning so’zlarim bilan ichimdagilarning tabiatdagi kishi sifatidagi yurishlariga aloqador joylashuvlarini birdan boshqa zamon va makonlarga ko’chirib bilayotganligim hisoblanmish emish. Haqiqatan ham qanchalik aniq uruvchi, to’xtaluvchi yoki umumiy yo’nalishlarga aloqador gaplarimni o’z o’rnida yetkazadigan sanaluvchanligimizga qaratila ichimdagilar o’zimni qandaydir bir borliqda, boshqacha holatli makon yoki hudud, shahar tevaragi ichiga jo’natding yoki yurg’izding deb qo’yishgani qo’yishganlari shu bo’lmoqda hamki xo’p mayli. Go’yoki ichimdagilar kishili tanalarining taqdiriyligini bilishadiyu, shu tanalari yoki jussalarining o’z-o’zidan harakatlari bir mazmunliroq, loyiqroq yoki hashamdorlikka xos dunyo joylashuvlarida yurib ketsin, ishlab qolsin degan shama asosida o’zimning shu dunyoviy, viloyatlar kesimidagi mutloq boshqa-boshqa uzoq-yaqin borliqlarni, atrof-tevaraklarni xaritaviy tarzda salgina bo’lsa ham yuriydigan, nisbiylikni xaritaning yoki tevarak-borliqning obyektlari, ichki odam bo’yi uzra qaralgandalikka ko’ra ko’cha peyzajlari umumiyligining o’zlari ishlab chiqaruvchanligiga xoslashuvimli kuchimni sezib qolishlarida o’zimni baholayolishadilar. Albata, o’zim qandaydir ravishda ko’z bo’rtishidagi yoysimon shar vatari shaklidagi holat, to’g’riga (ko’ndalangiga) silliqqina qavartirib qo’yilgan faqatgina oq yog’duli tuziluvchanlikka xos chegaradalik bo’yicha qalpoqsimon ko’rinishga xoslikka ajabtovurlik bilan boqamanki, shuning ichiga kirganga o’xshab ichimdagilar darrov buning ichini keng holat aro zamonlar va makonlar osha voqea-hodisaviyliklar ulashishlari nazarga ilinajakligi bo’layapti hamki xo’p mayli. Shular ularning hayotiy zalvorlaridan, bolalariga atab berayotgan urinishlaridan o’zimga tegishli bo’laoladigan bir parchagina bo’lsa ne ajabki xo’p mayli. Agar yoshlarning grafali tabiatga xos teri bilan tegishli amallariga ko’ralikka teskari ravishda sezgilarimiz chegarasidan keladigan ma’lumotlashuvimizni fahmlashuvimiz qariyalarniki, bobolarniki bo’lsa, shu fahmlashuvimiz, aql jarayonlarimiz bizga erkaklarga qanchalik muhim ahamiyat kasb etaqolsaki, bizning farzandlarimizga hamki biz erkaklarimizning tanlovlarimizdan, tanalarimizning ichki boshqarilishidan yaxshiroq xursandchilik bag’shidaligiga ko’ralik bo’laolmaydi bo’pti xo’p. Bizlar sezgilarimizni tushunchamizning yoki eslashimizning 1 dan o’tib 2 orqali 3 gacha bo’lgan chegarasi bilan yakunlasak, darrov keyingi darajadagi bolalar tomonidagi amaliytimizda aql chirog’i yozuvlar vazifasidaligiga ko’ra yoshlarga yoki bolalarga teskarilik maqsadida aylanish misolida ota-boboylarniki, qariyalarniki bo’lib keladi. Shuning uchun meni yaxshi bilib qolish shu chegarada otam sababli hamki boshchiligida amalga oshirilayapti, natijadagi yagona maqsad hamki tepadagi, aqlli xudoga aloqador chegaradan yuqoridagi (tuyg’ularning 3, 4 va 5 idan ham o’tib aslida 6 va 7, 8 dagi to’lqin tabiatli) raqamlardagi farzandimni voyaga to’g’ri tarbiyalab bilmoqdaliklariga shukur kelishiga xosdalik bo’latursin xo’p bo’pti. Ha, haqiqatan ham to’lqin, radiovolna larga xos tabiatga bog’lanaturib ichimdagilar bolalarimizni yaxshi tarbiyasini ta’minlamoqchilarki, barcha jismli ob’yektlashuvlar to’lqin, yoshlar sababli mavjudlashuvi bilinib ham turadi. Bizdan ulug’vor boshchiligimizdagi avlodlarimiz bizning tushunchaviyligimiz sari talpinib yetaolmay qolganlari boisidan hamki, dod urishib o’zlarini doda, Doda deb nomlashuvimizga qaror qilsalar ne ajabtovurlikka xos bo’lur hamki xo’p bo’pti. Bizlar erkaklar esa yoshlarni tushinishga urinib, tabiiy borliq shakl ko’rinishlari nimaligini anglashga urinaverib o’zimizni Got, Bo’lganlikli yoki taqdiriy mavjud bo’lib qolgan tanachilar, jussachilar deb atamoqliklariga ham o’rganib turmog’imiz soz va mosligini bilsak yetar balki. Shuning uchun biz yoshlarga, tinchlik urushi sifatidagi Koronavirusdan so’ng keladigan, yuksalishli texnologiyalar tugul Vidoyning havo uzra ekranlashuvini ham bilaolishga qodir sanalishimiz mushkulot tug’dirishi turmoqdaki vazifamiz qatorasiga xo’p mayli. Dodachilar yoki hozirgi bobo avlod vakillari shashkani o’zlarining hayotlari deb bilishib turishganliklarini bilsak ham bo’larki, shu yozuvli haqiqatlariga xos va mos kelurligiga ko’ra birinchi navbatda turg’usi hamki xo’p bo’pti. Bizlar uchun tanamizdan boshqa yana bir hayotimizga zarurlikka xos televizorlar, haqiqiy jismoniy ekran orti muhim sanalib boqilsa, boboy Doda chilarga yoki bizlarga dodlab ham yetib kelishaolmay qolishmagur qariyalarimizga yozuvlarga aloqador tananing boshqaruv qismlari, tushunilishlari o’laroq shashkani hayotlaridan sezib kayf orttirib bilishlari kerak hisoblanganligi shu joyda ma’lum va mashhurligiga qaratilaversin xo’p mayli. Boboylar shashka bo’yicha mutaxxasislikka erishish maqsadida, shashka doskasidagi donalarni, piyodalarni joyini o’z-o’zidan, havodan yoki tabiat qonun-qoidalarini to’xtatib turib almashtirib joylashtirmoqchilar va boshqalarni mazaxlikka yuz tutishiga sazovor bo’lish barobarida yengishni ham istayurlarki xo’p mayli endi. Bizlar televizormizdan 3 o’lchamli po’stloqqa ega bo’laylik hamki, ekran ortiga kirib barchani eslaganimizga xos ravishda televizorda o’zimiz bo’lib turganligimizni yaxshi bilaverishga qodir sanalajakligimiz shu bunisi. Ko’rib turganingizga o’xshab shashka bilan televizorning tafovuti qanaqaligini bilib qolsangiz yana qaysi jabhaga e’tibor qaratajakligingiz ma’lum va mashhur bo’layotar balkim xo’p bo’pti. Bolalar uchun holi videolar tuzish, tabiatdagi bo’layotgan (insonlar orasidagi) eng kerakli ravishdagi kichik va yoqimli rasm-rusmlikka xosli jarayonlashuvli voqealarni dastur qilib havodagi videolarga ulab ko’raverish juda muhimki, so’ng shu TikTok va Topface larga o’xshash dasturlashuvlari Vidoyda juda ko’p tarqatilgan sanaladi hamki xo’p bo’pti. Bolalar dunyomizning barcha voqea-hodislariga, tabiiy jarayonlariga hamxoslanishuvini yakunlab tugatishga sazovur qilguvchi bizlarning davomiy ishimizni topib qo’ysalar ne ajab. Shuning uchun shunga e’tibor berish kerakki, 3 ta 3 yoki 3 karra 3 to’qqiz (9) sifatida yagona 3 raqamigina faqat 10 ta raqamlarning borlashuviga aloqador ravishda o’zini o’zi maksimum raqam tartibidagi holtga ko’ra yoki shu o’zining eng katta chegarsi bo’yicha karralab takrorlashi bilan 10 raqamning oxirida, o’tib ketmay o’rnashib turadi. 3 karralikning yoki kvadratining asosidagi boshlovchilik vazifasidagi 3 ta joylashuvni har bir avlodning o’zining belgilovli amallari bilan to’ldirish kifoya, ko’rsatkichli yoki keyingi karraviylikka xoslanib topilajak keltirilayotgan raqami har bir 3 likning o’zi bir avlod almashinuvining asosidagi avlod vakilligiga xos darajani to’ldirib bermoqdaligi shu bilan baholanajakligi ma’lum va mashhur sanalurki xo’p bo’pti. Har bir avlodning o’zining 3 ta belgisi asosida qolgan 2 ta avlodlarning va o’zining ham xossalari, belgilari joy oladi. Biz sifatidagi o’rtalashuvli 3 joyida esa 1-xossa bu – yoshlarniki sifatida nisbiylik ila o’rin-joy tanlab joylashuvchanlik xossasini namoyon etajakliklari. Xo’p, 2-xossa bu – o’zimiz sifatida ko’rishga tashnaliligimiz yoki tushuncha sifatidagi markaziylashuvimiz, zero tushunchaning o’zi barcha 3 ala xossalarimizga xos nom sanalaturadiki xo’p bo’pti. 3-xossa yoki belgilashuv esa mantiq sifatidagi qariyalarga tegishli gaplashuvimiz ortida joylashgan dov-duv, havo oqimining ufurishi yoki chiqayotgan gaplar ovoziga xos shuni to’ldiruvchi tabiiy hisob-kitobdagi yondoshuvchanlikka xos kuch hisoblanaturg’onligi sanalur hamki xo’p bo’pti. Qolgan avlodlarning, aynan 2 boshqa avlodlarimizning 3 lashuvlaridagi o’z o’rnidagi xossa va xususiyatlari qanaqaligini xudo bilurki, balki shu joy almashinuvlarimizning tartibi ularning har birining o’zlari uchun o’rtadagi 2-bo’lib o’rin oladi, joylashadi. Yoshlar uchun asosiy o’zlarini namoyish qilish vazifasida nisbiylik joy egallovi 3 davriyligiga xos oraliqlaridagi 2-o’rinni egallasaki xo’p bo’pti, qariyalarda esa shu ikkinchi o’rin uchun so’zlashuvga xos boyotarlik bo’latursin bo’pti xo’p mayli. Bizlar erkaklashuvdagilar yoshlardan ustunlikni qisman bo’lsada qo’lga kiritib umumiy avlodlashuvli me’yorlashuvimizga, balansimizga hissa qo’shmog’imiz shu edi hamki, nisbiylik sifatidagi 1-sezgimiz yoki xos-xususiyatimizni mag’lub ravishda shu joylashuvga mos ko’radurg’onligimiz bo’latursin. Qariyalar esa bizning avloddan mutloq qolganliklari yoki mag’lubliklari boisidan, o’zimizning doiramizga xos ravishda bizning markaziy sifatidagi tushunchamizda yuqori 3-o’rinni egallagan gapiruvchilar vazifasida xoslanatursinlar hamki xo’p bo’pti. Axir har birimiz yangilanish va yetuklanish hamda barchasini tagi-tugul uzil-kesil hal qilishli haqiqatimizni bilib va erishib yurishga intilmaymizmi. Ha, qariyalar uchundurkim, gapli so’z boshlashlarning haqiqatlashuvlari o’z joyida o’zlarining tenglamaviy va boqiylik sari orom olish haqiqatlariga ko’ra juda muhim ravishda bizga, yangi texnologiya mos bo’lib turib mutaxxassislikli yondashuvlarini hammaga bildirmasdan turib bildirishlariga xoslab tovlanishlarini tushuntirib qo’yajakligi shu bu. Axir bizlar hamki erkaklardaliklar, hozir tasavvur qilsakki, eng yaxshi video san’at mahsulotlari, multfilm va kinolarni, quvnoq ko’rsatilishlarni o’zimiz yasab boshqalarning hayotiy yashash gashtlariga bag’shidalikka xosligimizga, qo’shiluvimizga xosligimizni namoyish etajaklikka xos o’zimiz atrofimizda bo’lsada yuksak obro’ sanaluvchi hurmat-ehtiromni sezib qolib turajakligimiz ma’lum hamki, shu doimo birinchilar qatoridagi dolzarblikka erishish maqsadimiz sari intilishimiz qatorasiga mana endi yoshlardagi katta o’z-o’zidan bo’lishi tugul bir jarayon oqimlashuviga ham aloqadorligini bilib qoldikki xo’p bo’pti. Hozirning o’zida ham kod bilan yoki maxsus dasturiy usulli yo’nalishlardan foydalanib uy sharoitiga bog’lanib turgan holda maxsus ommaviy ravishdagi kuchli e’tirof etilib qabul qilinuvchi, yaxshi kinochilarning tanqidiga boy video dasturlarini yaratajakligida kodlashuv jarayonining o’zi qanchalik kayf-safo etajakligini bilib qolayapmizki xo’p bo’pti mayli keyin. Kodlashish amaliyoti bilan birgalikda tomoshabinlarning diqqat-e’tiborlari, ichki hayot kechirishli qabullarini sezgilar ortidan bostirib bilishning bizlar yaratuvchilarga xos ravishda qanday bo’lsa hamki, yuqori sotib olinuvchanlikka xos kompyuter igralarimi, dasturlarimi yoki video mahsulotlardami juda yoqimli his etiladi, ulug’vor his-hayojonlarga boy hayot taqdim etadi. Bizlar shulardir axir. Mana shu bizlarning tasodifimizning, tanlovimizning o’zlarining boshqalarni o’zgartirishga xos buyuk ehtiroslarga boy kayfi-safosi hamki xo’p mayli. Go’yoki bizlar elektron dasturlarimiz, tayyorlagan kodli ko’rsatuvlarimiz orqali aholini tizimga, avtomat toblovchi yoki bir xil yo’sinda, xatti-haraktda ushlab turuvchi qisqa davrli yo’llarga kiritib qo’yajakligimiz sanalur-ki xo’p mayli. Tartibga kiritishli boshqarishlarimiz orqali ommadan haqiqiy kodni shuki, esli his-hayajonini yoki tanlovlarining ehtirosini, yoqimli obro’ga xos o’zlashtirishli gashtini egallaymiz. Aholi insonlari qanday qilib o’zlarini foydali his etsalar go’yoki bizlarning kodli ishlashimiz orqali shuni qabul qilsalar hamki, birgalikda bizlar hamki shu qarashli sezgilaridagi foydani olib borib egalik qilayotganga teskari yo’nalishga xos bo’lsa ham haqqimiz borga o’xshab qoladi. Aziz jonimning o’zi shu MirzoUlug’ ikkinchi qilib bergan o’zimga nusxalaringiz, shu bularning barchasiga qodir hamki, ammo tayyor kodlashuvlar ustida ish olib borib hajmli qiyofaviy (tanali) to’ldirishlar va gapli o’zgarishlar qilib qo’yadi xolos. Bizlar esa tanlovimiz o’zlarimizdan deb bilib shuni, tanlovni yoki tasodifimizni mos tutishga xos qiyoslashuvimizdangina lazzat, foyda topamizki xo’p bo’pti. Albatta, tanlovimiz yutuqli holatlardagi voqeliklarga sazovorligiga ko’ra mos topilajakligi ma’qul hodisa. Axir shundan o’zga kayf ham bormikin, o’zimni shunchalik fosh etdimki hatto yetib kelib ham yanada bo’lsin, yozay deyolmay, tez yakunlab qo’yishga xos kayf yoki lazzatga o’chligim bilinib turmoqda hozir.