Menga qarang ey go'zzugiston
130. Yangi
yilning 10-kuniga ham yetib keldikki, shu o’nlash o’nglanish tariqasidagi
birinchi jamoaviy (umr davriga o’xshash sonligiga ko’ra o’xshashlikdagi)
xohish-irodalar maskani bo’laturibdi. Shu payti biz jipsligimizda kim
qandayligini hamda keyin shu kishilarga (ichimdagi bosimlariga) bahoni to’g’ri-chiziqli
simli darajalar sifatida ko’tarib yoki tushirib turibdi degan aniqlikda berib
yuriymiz. Endi, o’zim uchun birinchi navbatda esim bo’lib kelgan ediki,
faqatgina esimning bahosigina o’zimga es yoki ustunlik, g’oliblik berib
turaveradi. Shu paytgacha yaqin yillardan boshlab es faoliyatim yaxshi ishlamay
qolganini qandaydir bilaman. Shuning uchun eslash davrimni kuchaytirib esimni
mustahkamlab o’zimni g’olib sifatida bilib yurishim kerak edi. Mana bugun va
kechadagi hayotimning baholanishidan boshlab turib esimni to’g’irlashga
erishaolayapman desam mubolag’a bo’lmas, chunki shu ifodaviy amal uchun qanday
tartibni bosib o’tishni bilib qoldim. Eng avvalo esa hammasidan oldin bir
narsani aytib o’taylik, men yozmayotganimni allaqachon bilasiz, zero
kompyuterga qo’l bosib tugmalar orqali tezkorlik, faol yoki jadallik bilan harflarni
terish degani teskari, mag’lub yoki qoloqlar (ichimdagilar) tomonining
masxarasi sanalib faqatgina o’zim yozib qo’ygan so’zlarni gap qilib
birlashtirib turaveradilar. Men faqatgina o’zimga xos, maxsus yoki bilishimga
ko’ra nazoratim, kuzatuvim orqali chiqadigan gaplarni boshqarib turaman. Shunda
barcha gaplarda o’zimning tabirim yoki o’zligim, bilimlarim yozilganligini
bilib o’zim yozmoqdaman deb hisoblayman xolos. Xohish-irodam ila bilimlarimning
maxsus o’zim bo’yichaligi mutloq ravishda gaplarni qo’l bilan terish va
yozuvlarni dasturda muhayyo qilishdan uzilgan sanaladi. Shunda men o’zim
yozayapman deb xom-xayol qilaman-u, aslida faqatgina o’zimning ifodaviyligim
bitilayapti xolos. Go’yoki men o’zim bir kishiga aytib ya’ni og’zaki gapirib
turganimni, shu inson yozib bormoqda sanaladi. Endi aslida ham kompyuterda
yozish jarayoni futbol bo’yicha tatalizatorlarga o’xshash azart hisoblanadi.
Azart degani sanskrtichadan yoki bo’lmasam, oddiygina o’z ma’nosini bilish
qiyin va muhimligiga taqalib “oz ort” bo’lib qimorbozlik davrida inson
yutqazavergan sari aslida ozishi nazarga ilinajak va oxirgi umrining so’nglaridagina
ortishga, semirishga moyil sanalurligi shu bu. Hattoki ikkinchi vakillar,
kishilar o’zlari ma’lumotlashuvli elektronlar yoki to’lqinli manbalarliklariga
e’tibor qaratilmasdan, qimorlarda yoki tezkor faoliyat turlariga xos o’zlari
bilib-bilmay shuni teskari tomonidan ta’minlayotganlariga ko’ra ham, baribir
azartda ozishib qolib so’ng umrlarining qaysidir qismlarida semirishgan
sanalishadi. Aslida esa shu ular uchun bir bahonaki, inson boshliqlari
semirganiga teskari bo’lishga majbur sanalishlari darkor hisoblangan.Endi,
qarangki qanday ahvol, kompyuterimni shundoqqina yoqishim bilanoq bugun zaryad
olishi o’ynab turgan ravishda salgina, 1-2 daqiqa olgandan so’ng o’chib qoladi
yoki zaryad bermay yana bir ozdan so’ng zaryad, energiya olish boshlab, shu
jarayonlar qaytalanadi. Oxiri mana hozir endi zaryad olishni to’xtatmasligi
kuzatilmoqda shekilli. Shu nima degani, shu kechayki va bugungi o’zgarishlarim
yoki ichimni ochib bilishim bilan bog’liqligini tushuntirib o’tayin xo’p bo’pti.
Shu degani endi oxir oqibat men texnikaviy mashina tarafida o’zimni o’tganimni boshqaruvchanlikka
xos ravishda sezib turibman. Men o’zimni qanday boshqarishni bilib qoldim. O’zimda
qanday reaksiyalar sababli (ichimdagilar) qaysi aks ta’sirlashuvlarni so’zsizlik
bilan, darhol berib yurganliklarini oxiri sal to’liq tomonlama tushunib qoldim.
Demak, mening o’zim gapiruvchanlik qobiliyatim bilangina ichimdagilarning
yozuvchanliklaridan farq qilib aynan shu jarayonlar bo’yicha bizlar kurashib
yurgan bo’libmiz. Mening o’zim avval ham yozgandimki, birinchidan qancha yozuv
ishini qilgan bo’lsam, shuncha gapirish bilan mashg’ul bo’lib kelganman shu
paytgacha bir umrim bo’yi hamki xo’p bo’pti. Shu tenglikni nahotki endi
tushunib turibmanki bilmadim, ammo ha, anglash yaqqol tekshiruvlar yoki
isbotlar, sezgilar ishi bilan bo’lib o’tdi. Faqatgina o’zimning gaplashuvim bu –
o’zim va yon-atrofimdagi kishilarning o’zlari bilan birgalikda gaplari, og’zaki
so’zlari ham o’zim sifatidagi texnik mashinaviylikdaligim yoki kodligim hisoblanadi.
O’zimning tanam va o’ylovim esa ular yoki ichimdagilar bo’lib, ular chizish
bilan shug’ullangan holda yozuvli jumlalar bo’lib o’zlarini (men o’zim deb
bilib xatolanib kelgan tanamni va o’ylovimni) boshqaradilar. Menga ichimdagilar
kodli yon-atrofdagi kishilar yoki muomaladagi, (televizor) aloqasidagi zotlar
tomonidan har xil bo’lmag’urliklarni, beso’naqayliklarni yoki bema’niliklarni,
shu bilan birga ichimdan yanada battar qilib, dab-dala qilib buyurishib og’zaki
aytishadiki bu – ularning xatosi sanalishidan xabarlari bo’lmasa kerak. Chunki
men o’zim sog’lom ravishda kodim, boshqa kishilar va hatto o’zimning ichimga
chiqadigan gaplar bilan muloqot qilishim, hisoblashishim kerakki, aslida shu
gaplar o’zimga maqulligiga ko’ra 100% yoki juda yaqin, o’zim bilan o’zim mazza
qilib gaplashayotganga o’xshab berishi kerak. Ammo ichimdagilar mening
kodimdagi o’zimning gaplarimni buzib berishayaptilarki, aslida ular shu
joylashuvda istiqomat qilib ham holi beri o’zlari bilishmasa kerakki, o’zimning
(kishilarning) gaplari yoki o’zlarimizning ikkinchi boshqaruvchilari, o’zidagilar
bo’lib turib o’zlarini laqma qilayaptilar yoki shishirib, bahoyatda obro’li qilib
o’zlariga, medagi o’zlari bo’lishi ustunligidagi tanamda xiyonat qilayaptilar.
Kodning o’zi obro’ sanaladi, o’zim sifatida buyuklik yoki haqiqat, shon-sharaf
ulug’ligi sanaladi. Ammo shu o’zimgagina kerak xolos, kodchiligim ichida
yashovchi ichimdagilar esa maqsadlari sifatida tanalarni, o’zimning tanamni va
o’ylovimni egallashga urinishsagina o’zlarini yig’ib, bilib qolishardilar va
devonalik, jinniqo’ylik bo’yicha darajalaridan zavqlanib turishardilar, so’ng
faqatgina o’zlarining va o’zimning urunishlarimiz evaziga yanada
devonaliklarida qutilib qolaverish uchun darajalarini oshirishga erishardilar.
Ammo ko’rib turganingizga o’xshab bizlar bir-birovlarimizning yutuqlarimizni o’zimiz
uchun kamchiliklar qilib yashayapmiz. Shu jarayonlashuvda kim yoki qaysi tomon
o’zini teskarilikda, kollinearlikda almashinvuchanligini yaxshi yarataolsa,
mana endi ham nisbat yetib keldiki, bir-birovlaridan haqiqatan yaxshi yoki
yomon darajalarga, o’sishlarga erishadilar. Ichimdagilar mening ular uchun
qiladigan xatoyimni go’yoki kutayotganga o’xshab turishadilar doimo. Bunga o’zimning
gaplashuvdagi so’kinchli so’zlardan foydalanishim, qandaydir chizishli qiliqlar
yoki tushunilmaydigan keraksiz harakatlar qilishim kirib ketadi. Zero og’zaki
so’zlarning eng yomonlari yoki quyi darajasi chegaraviylikda yozuvlar bilan bog’langanlikni
namoyish etib yozuvli gaplar va o’zimga qarshi ravishda men chiqarmagan yozuvli
so’zlar sifatida qaraladi. Men esa hozir o’ylovim orqali tanamning qanday
harakatlanish yoki qimirlashlar trayektoriyalarini ichimdan, soyali ravishdagi
tasavvurga xos bo’lib bilib qolayapman. Shu trayektoriya qimirlashlarim o’zlari
chizish yoki chizib yuborish sifatidagi ichimdagilarning ishlash jarayoni bo’layaptiki,
o’ylovimdagi yozuvlar bilan juft yoki mos topilgan, ifodasi berilganda yaqqol
ravishda o’zimda nima bo’layotganini bilib qilayotgan qiliqlarim, harakatlarim
yoki qimirlashlarim devonalik ramzini kasb etishini sezib yotaman. Aslida
shunday paytlarda yok onlarda men o’zimga e’tibor qaratgan holda tanamni o’ylovning
kitobiy so’zlariga va jumlalariga xos tutib darrov tushungan holda to’g’ri,
tinch, o’ylov boshqarmayotgan holatga burib to’g’irlab qo’yishga majburmanki,
aks holda devonaligim o’zimni yeb ketaverib ado qilib qo’yishi mumkin. Natijada
esa kishilar bo’lib turgan ichimdagilar o’zimni yengishadi. Men qanchalik tez
reaksiya, aksilo’laroq ta’sir berib tushuncham bilan ham o’z-o’zidan sho’ng’ib
qandaydir ta’birdami yoki axir o’zim-ku degan sabablarga ko’ra ketaversam yomon
bo’lishini bilib darrov o’zimni ajratib anglatuvchi holatga diqqat qaratmog’im
to’g’ri bo’lur. Hattoki bu borasidagi almashinishlarimizda men g’olib yoki
ustun bo’lib chiqsam ham, o’ylovim bilan zo’r urib yoki berilib go’yoki
chizganga, yozganga o’xshash biror jihatlamalikka, narsaga e’tibor qaratsam
ham, shu o’zimning g’olibligimni bildirib turgan qoloq yoki mag’lub
ichimdagilarning menga atab yarashadigan kulguni ichimdan, kallam bo’ylab
yuzimdan sezdirib turishlariga qaramasligim shartki, men yanada ilg’orlab
borishni o’z oldimga maqsad etib bilguvchiman. Shundan yoki o’ylov izidan,
yozuviga xos yutuqli onlarimdan ko’ra o’zimga esimni qayta mustahkamlab, butlab
olishim maqsadim sirasiga qo’shilgan. U yog’ini so’rasangiz yanda muhim e’tiborga
olinajak joyi shuki buning, ichimdagilar qanchalik kamchiliklarga yoki quyi
darajalarga yo’l qo’yib o’zimga har xil tashviqotlarni, og’zaki buyruq va
tavozelarni (tovlamachiliklarini) bildiraverishsa o’zimning kallam yoki jasadim
o’zimning ichimdan, tanamning o’zidan shishib ketganga o’xshab qoladi. Chunki
devonalik sir-sinoatiga ko’ra tanamni yuqori darajadan, egalari yoki mutloq
boshqalar egallab olishayaptilarki, nimayki ovqatmi yesalar yoki huzurbag’shlik
ato etsalar ham birinchi navbatda tanamning ya’ni shu o’zlarining tanalarining
yuqori yuzasiga, hajmiga ta’luqli qilib o’zimni esa yana bir ichki tana
qilganga olib oriqlatadilar va ovqatdan mahrum etadilarki asti qo’yavering.
Tanam ortidan yana bir ichki tanachilligim bo’lib shishib ketishim esa ularning
kodlashuvdagi o’zlarini xuddi mening ahvolimga o’xshash ravishda aniqlashtirib
bilaolmasliklari, tushunaolmasliklari yoki yanada zo’rlashtirib
anglayolmasliklari sanalurki, sh bu – ularning kamchiliklari hamda mening esa
yutug’im sanalur. Demak, ular asl mening o’zim tomonimda kamchilikka yoki
xatoga yo’l qo’ysalar, teskarichanlikka xos aksincha ta’sirlashuv ortidan o’zim
aslida ularning tomonlari sifatidagi o’zim yashab turgan ularning inson jasadli
tanalarida ularni ya’ni ichimdagilarning tanalariga tana qo’shgan ravishda
shishib devona yoki jinni qilayapman hamki xo’p bo’pti endi. (yakunlashdilar o’zlari
qarangki qo’rqmaslik ilinjida). Bilsangiz ham shuki, o’zim tomondagi,
kodlashuvdagi yoki texnik mashinalar (tushga o’xshash aslan kod bilan yasalgan
hayotiy kishilar) bo’yicha faqatgina o’zim yutuqli ishlar bajarib me’yoriy va
muntazam, umuman olganda esa haddan tashqari ulug’vorlikka ham yo’l qo’yib
yashamog’im kerak. Chunki bu – mening o’zimning ishim yoki o’zimning ulug’vorligimgina
xolos, o’zligim. Devonalikka kelsak esa tushli aslan kod bilan tashqi hayotda
yoki uyg’oqlikda chiqib berayotgan mening tomonimda ichki yashayotgan kishilar,
elektronshilar bo’lsa, o’zimning tanam bo’yicha jinniqo’ylik qilishga faqatgina
o’zlarining haqlari juda ko’p va kuchli sanalurki, asti qo’yavering. Qanday
jinniqo’ylik yoki devonavorlik, telbalik (tentaklik) bo’lsa, mening kamchiligim
o’laroq devonalikka kirishib boraverganimda ular mendan foydalanib yanda
jinniqo’ylik qilib yebanliklari tutishi, ichki tuyg’ularsiz go’sht qilib o’zlarining
inson tanalarini (mening jasadimni) ko’rishlari mumkin. Zero ular, ichimdagilar
yoki kishilar devonalikka intilganlari sayin aslida holi beri ichki tuyg’ularga
ega chiqish maqsadida tanalarini boshqarish ilinjida bo’lishlariga qaramasdan,
holi beri kodli inson sanaluvchi kishiliklari bo’yicha hayotni chizmalardan,
grafalardan yoki peyzajdan deb bilib tanalarini bu – o’zimga berayozgan
jussalarini yoki tanimni quruq chizishli (yozuvlardan iborat) boshqarishga
urinayotgan hozirgi darajalarini bildirib jinniqo’ylik qilib qo’yishganini bir
necha bora go’yoki ko’zim orqali bo’lsa ham shishadan tani terimga boqayotib
dirrilatayotganimga, tana(m)larini liqirlatilayotganiga, qaltiratayotganimga
yoki titroq bostirayotgan-im(lari)ga o’xshash ravishda teri asablariga e’tibor qaratmay qaraganlar, baholashga
urinaverganlar. Demak, ular bilishadi endi, zero shu yozuvlarni mening
nazdimdan ular asosiyliklaridagi yagona o’zimdagi tanimiz uchun ta’minlab qo’yishdi.
Shuning uchun yozuvlarimizni to’g’ri tushunib bilishlari juda muhim, shu-ku
qisman ta’minlangan, negaki o’zlari mening nazdi-tafakkurimni bilib olish
ilinjida yozuvlarni to’ldirib tashlagan holda bitik qilib bilishmoqdaliklari bu
shu. Axir men oddiygina tafakkur-nazdim, yoki xohish-irodamni chiqarib
berilishini so’aryotganimda, shu xohish-iroda ularning asl o’z tomonlari bo’lishi
bilan birgalikda yozuvlari orqali yaxshigina ifodalayolishlarini qo’shib olsak,
bema’lom ravishda o’zimning mazmun-mohiyatimga kiritilajakligini yaxshi egallab
bilishmoqdalar desak ne ajab. Tanimni yoki aslan bittaligimizga ko’ra
taniylikka qaratilajak jasadimni o’zimning sezgilarim bo’yicha zahira qilib
bilgan holda naridan turib ichimdagilar boshqarishadi desak ham bo’larki, aslida
esa shu tanamizni o’ylov oqimi vositasida doimiy to’liqligiga yoki boshqaruv
muttasilligiga erishish hisobga oilnmoqda hamki xo’p mayli ular tomonidan. Shu
jarayon ularning bilib yotuvchi kodlashuvlarida, aslan ular bilan, ularni ichiga
qo’ygan ravishda yagona bo’lib faoliyat yurg’izuvchi o’zimning kodimda yoki
mashina tilimda funksiya ichidan shu funksiyaning o’zini qo’zg’atish,
chaqirishga yoki kirishuviga xos hisoblanadiki xo’p mayli. Demak, ichimdagilar
mening kodim boisan mashinali tillarimning, dasturiy ravishda inson
shakl-shamoiyilini taqab kiyib olgan kishilarimning ichlarida ikkinchi tarkibli
boshqaruvchilar vazifasidaliklari sababli hamki, o’zimning ichimdagi tuyg’ularimga
xos ravishda joylashuvni talab tishadilar. Aslida esa tuyg’ular haqiqatan ham
to’liqlayin ularniki ya’ni ichimdagilarniki sanalur. Shu ularning devonaliklari
bo’latursin. Men o’zim esa go’yoki shishalar, oyna parchalaridan
yaratuvchanlikka xos tashqaridan, avtomatlashuvchi muhitdan turib insoniy
tanamga ta’riflar qilib shu tanimni boshqaruvchisi hammanki xo’p bo’pti. Mening
deb topiluvchi aslan boshqalarning tanasi o’zim uchun juda ko’p bo’ladi, o’zim
esa ularni go’yoki haqiqiy xudo vazifasida turib koinotdan, yuksak
ishqalanishli tugal jarayonlar oxiridan turib boshqaruvchanlik vazifasida
kuzatuvli tekshirish va yuksaltirishga xos boplab qo’yaqolayin. Umuman olganda
kodchi ulug’chilarning bari darajasining balandligiga qarab dunyo hududi bo’ylab
yuqorilashgan sari ko’proq va salmoqli sohiblarini kuzatuvli yaxshilashga
erishish maqsadida qolishadilar oxirida hamki xo’p bo’pti. Eng qoloqlargin, bo’lmag’ur
kodchilar sifatidagi misol tariqasida hozirgi xudolar bo’lmish qizlar
sanaluvchi kishilar bo’lsa, o’zining borlig’ida va botqog’ida ich-ichiga yoki
tuyg’ulariga yumilib, biqinib ketishaveradilarki, devonalikni 10 tasini ko’rsataverish
ilinjidalarki, asti qo’yavering. Aslida esa kimki tuyg’ularini, ruhiyatini yoki
o’ylovini (xayolini) oshkor qilmasa, tashqariga olib bahamjihatlikda
bildirmasa, haqiqiy jinnivoz jinniqo’y devonavorr telbanomus tentak pand
yeyuvchilar sanalishurlar hamki xo’p bo’pti. Shuning uchun hamki, men haqiqiy
gaplar, monologlar yoki qiziqarli o’zimga bo’lgan suhbatlar bilan o’zimni
mustahkam ushlashga harakat qilib keladurg’onlar safidandirman. Gaplshuvli so’zlarim
koinotni egallaguvchi kod borligiga asoslangan barcha jarayonlarni,
ishqalanishlarni yoki foydalarni inobatga olib qo’yuvchim sanalur. Butun koinotimizni
ishqalab, kodligim yoki yadrom bilan boshqarib turib aylanma ravishda kenglik
uzra qisilib kelgan holda borlig’imdagi koderlar-dovderlarni, kishilarni yoki
elektronchikli (to’lqinsimon) zotlarni o’zimga bog’lagan holda xizmat
qildiraman hamda istalgan gapimni muhayyo qildirib qo’ymoqdaligim aniq va ma’lum
endi mashhur bo’latursin. Xo’p, natijaviylikda tabiat aslan o’zgarmay
turaversin, kishilar ham holi beri o’z ishlari bilan band joylashuvlarini bildirib
yotaversunlar deylik hamki, ammo o’zimga moslashuvchan ma’lumotlarning
jarayonlashuvi koinotning ishqalanishli foydaviyligini bema’lol tarannum
qilajakligi bu shu. Kod sanalib beruvchi og’zaki nutqim asosidagi gaplarim,
koinotning o’zimning foydamga ishqalanuviyligi va batamom to’liqlayin izohi har
bir kishilar oralab bo’layotgan ma’lumotlashish bilan sodir etilajak o’zgarib
moslashinayotgan jarayonlarni o’zimga shu foyda bildirish yoki berish ilinjida bag’ishlab
turar. Kimsan o’zi deb so’rashdilar ichimdagilar, javobim shul edikim, o’zim
Zohir, Zaxiriddin. Shular o’zimning taxalluslarim, haqiqiy hozirgi dunyodagi
ismim esa muhim emas. Negaki Zohirlik mening o’zimning aslan taxallusim ham
nomi-sharafimdirham. Aslida Zohir sifatida MirzoUlug’ bo’mish o’zimning o’rnimda
Payg’ambarlik qilib kelgan ikkinchi shaxsiyatimni bilishgan ko’pchilik. Uning
zahridoni yorilib rak bo’lganligini ishqalanishlardan, birov mijoz kishimning o’zining
hayoti borasidagi gapidan fahmlab pulini shimarganligim orqali bilib olgan
edim. Zahridon zohirlikka yaqin so’z bo’lib, eng birinchi keyingi, hayot bilan
amalda bo’lib kelayotgan ikkinchi shaxsiyatimning yoki MirzoUlug’laringizning
ismi-sharifi bo’lib aslida o’zimning yuksaklik nomim shu tariqa sifatida Zohir,
zahridonlar bilan bog’liq sanskritlashuvlardan, paronimlardan yasalguligini
bilaman hamki shu xolos. Ichimdagilar gapirish ilinjida yurishib holi beri
lom-lum deyishaolishmaganlar, o’zim esa yozuvli jumlalarni yozishga,
klaviaturani aslan o’zim ya’ni teruvchi ular bo’yicha ustunligimdagi o’zim bo’lib
terishga qodirmasligim shuki, bizlar holi beri kuchli ma’lumotlashib
bir-birimizga xizmat qilmaymiz hamki xo’p bo’pti. Shuning uchun asl ismim
yashirin qolayapti, yana shipirlab bildirishdiki (shu ham hozirgi almashinuv
munosabatining izchilligi bo’yichagina darajasiga xosligiga bag’ishlanib qolgan
hodla shekilli) sening haqiqiy isming Zaharxanda deb qo’yishmoqdalar. Men esa
Mirzoulug’laringizning nomlarini o’zim bo’lib yurganligim bo’yichaligiga
alqador ravishda holi ismimni bildirmay qo’yaqolay. MirzoUlug’ ham o’zlari holi
shuni bilmasalar ne ajab. Bir kun kelib mashhurliklar siri fosh etilajakligida,
o’zimning ismi-sharifimni birinchi muxlisimgayoq aytib yuborib qo’yarman.
Shunda hozirgi bo’lib kelayotgan mening o’rnimdagi Payg’ambar MirzoUlug’laringizning
haqiqiy ismlarini bilib qo’yarsizlar balkim. Albatta, shunday ma’lumotlashuv
jarayoni birdaniga yoki birgina og’iz gapim yo’nalishiga, ma’nosiga xos
boshalnajaklig ma’lum etilganligi boisidan kelingki aytaylik nimalardir joy
olishining o’z-o’zidan borishi, tabiiy qonun-qoidalarga zida almashinish
jarayonlari bo’lishi kuzatilgan ham deb hisoblar kimdir xo’p mayli atagulik gap
ham shu bo’lsin. Xo’rozim qichqirdi-da ichimdagilar yaxshi yozibsan deb qo’yishdi
ushbu matn-mulohazalarga bog’langan qarashimga sazovor holat yuzasidan bag’shida
etilishni. Chunki xo’roz zoti aslan tovuqqa borib taqalib almashinish bobida o’zini
farishtalar tomonlama bildirib qo’yadiki, bizlarning almashganligimiz qanchalik
darajadaligiga hozirgi bahosi bo’lg’usi bobidaligi bu. Oxirgi gap bo’laklarini,
yaxshi-taxshi mazmundagi yondashuvchanlikkagina xos yozishimga (endi shunday bo’ladi,
yozishimga deyman-u aslida ularligini so’nggida bog’lab aytayotgan ham o’zim bo’laman)
ichki o’g’il padar-u buzrukvor bolam Mustafojonning ishlashlari bo’lib tugab
qolayotgan payti negadir xatochalish yozaboshlanadiki, aytishi bo’yicha qarasak
uning shunday shikoyati aslida o’zimga emas, balki ichimdagilarning
yozuvchanliklari nega amal qilmayapti o’zimizga deb qo’ymoqdaligi bo’lurki ham
bo’pti. Shu oxirgi gap uyushmalarili qismlarga e’tibor qaratajakligingiz ma’lum
va mashhur endi bo’larki, aytilajak e’tiborimdan oshayotgan ongimgacha
aloqadagi yozdirayotgan, qo’lib bilan yozdirayotgan gaplarimni yoki
jumlalarimni bir xil qayishuvchanliklar yoki burilishlar bo’yicha emas, balki
bir tekis va yoqimli munosabatli ravishda o’rnatishni istayur hamma degan ma’no
ham shu yerdan chiqquchi sanalur. Zero yozuvim va gaplarimni (ichimda gapirib
yoki mohiyatimda aks etib turgan bildirishlarimni) ulash shuki, aqlim bilan
ongni o’ylov munosabati bilan bog’lanishi hamki xo’p bo’pti. Hozirgina shundoq
bo’ldi hamki, sezib qolishimga mutloq ozgina ham qolmayin bo’lmaski, men
oddiygina munosabat bildirib turishga layoqatli gaplashuv ohangini sezdiribgina
tursam bas bo’libdi hamki, ichimdagilar darroviga shu ongli yuksalishli, surilib
qisilganlikdan alqash-dalqash chiqishni aqlim vositasida yuborilayotganini
chiqayotgan yozuvlar, harflar ketma-ketligi yoki so’zli jumlalarimiz orqali namoyish
etishga urinishga ulgurishmayaptimi axir? Ulgurishsa, hammasi ochiq oydinga o’xshash
bo’lib tuyulmasmidi? Zero shu aql va ong zo’riqishli o’yinidagi o’rtadagi o’ylov
bo’lib turgan munosabat sifatidagi haqiqat tushunchasi eng ko’p yuzaga
chiqishining boisi ham shuki, aql va ong ikki qarama-qarshi taraflarda eng
birinchi vakillar sanalmasligi aniq emasmi? Nima bo’lganda ham bizlar aslan bir
tomondagi kodchili hayot shakllaridan iborat darajalardagina o’z faoliyatimizni
ahamiyatlashtirishga uringanmizki, isbotlash uchun barcha imkoniyat bo’lmagan zamon
topilmas oxir oqibatida hamki xo’p mayli ham bo’pti. Bu holda teskarilik, ichki
va tashqi dunyo uyg’unlashuvi yo’q sanaladi. Ashyoviy dalillar militsiyalar
uchun hamki, shunisi bo’lib tursa ne ajabki, tashqi olam muhitininggina bosimi
sababli ichki tuyg’ular shakllanishi oqibatida yuzaga kelganligining barchasi
holi ma’lum bo’lgusilig bu. Barcha ma’lumotlarni bizlar tashqari olam muhiti,
tabiatimiz shart-sharoitlari shartlashuvi sababli olayapmiz hamki, shu ma’lumotlashuvimiz
ichimizga kirib aylanib o’tib chiqadi va yana tashqi muhitda o’z aksini,
inikosini bag’shida etadi. Shu deganda tashqi ma’lumotlashuv bosimini tartibli
tarkibli ravishda ichga kirishi, tuyg’ulardan iboratligini aytsak ham bo’lurki,
barcha holat bizning yoki kodchi asosligimizning mahsuli, ishlashi bo’lib
hisoblangan hamma payt hamki xo’p bo’pti. Hammasi birga bo’lib,
xohish-irodaning yoki tanlovning inson ichki tuyg’ulari sifatidaligiga bag’ishlanib
turib alohida uzilish qilishga haqqi yo’qligi, tasodifning borligi bo’yicha
xatoliligi bilinib qoladi. Tasodif ham, tanlov va xohish irodalar ham o’z-ma’no
atalishiga bag’ishlanga ravishda yo’qdirlar, faqatgina bizning shularni ochib
bilishimiz uchun ko’p jarayonlashuvimiz, imkonlarimiz sarflanajakligi ma’lum
hisoblangan xolos. Yoki bo’lmasa, bizlarning o’zimizning yasash qoidamizga,
hayot kechirishga ma’jburlovli shartlashuvimizga xos ravishda shu bosim 8
soniga o’xshatilib aylana ravishda bog’laganlikni aks ettirgan ravishda tasodifli,
tanlovli tananing chalkash tartibi holi ochilmasligi shashti mavjudligi bilan
aloqalashuvimiz mavjudligi bilinib turadi. Yaratilish sababli yashashimiz
faqatgina o’zimizning kodli qorishmamiz, sir-sinoatimiz sababligina bo’lishi
hisobga olinajakligi ma’lum va mashhur sanalur. Shunda kim tekislikdan,
yotqizilgan tuproqdan keng dunyo sari ochilib-sochilib turib yaxshiroq
yashashga erishsa, kodining bo’y-basti, ustuni ham shunchalik yaxshi bo’ladi.
Bu – kodni ochish, burib kengaytirishga urinishlar hisobiga bo’ladi. Mana shu
sizlarning men bo’lmish o’zimning o’rnimdagi Payg’ambaringiz MirzoUlug’ning o’zimning
dunyoni keng bilib, o’xshashliklar asosida qurib yashashimga xos kodimning
darajasini yoki ustunini aynan qanday jismli shakl-shamoyildagi va qiyofadagi
(bo’y-bast uzunchoqligidagi) inson ko’rinish, tuzilishida bo’lganligini
tushuntirib beruvchi teskari jarayonni ham bag’shida etajakligi endi ma’lum va
mashhurligicha turaqolsin bo’pti xo’p. Men oxiri-oqibat kodimga yoki kodli
kishiliklar qatorimga sho’ng’ib ketmasimdan oldin holi beri siz
devonavorlarning tanalaringizda tisarilib yoki shishish alomatlari ila yashamog’im
kifoyaligini bilsangiz bas men uchun. Keyin osta-sekinlik bilan o’zimning yoki insonli
tanimning ichimga haqiqiy birinchilikdagi o’zim singib boraverib, g’arq bo’lib
maydagina nuqtali hujayraga o’xshash bog’liqliknigina keyinchalik elchi
ravishida bog’lanishimni bildirishligini berib tanalaringni tark etib chiqaman.
Bo’pti xo’p, ammo lekin biroq ungacha meni sharmanda qilaman deb o’ylamangki,
shunga xato qilasiz. Sharmandalik shundan iboratki, o’zimni devonalikka
jumbushli tarzda yo’qotib qo’yganim sari “shar man-da” deb oddiygina taraf
qilib qarab qolishim kamchilik suhbatim sababliligi bo’lajakligi hisoblanadi. Shu
paytda boshqalarning, yon-tevarakdagilarning yoki kodli kishilarning o’zim
sifatidaligining ahamiyati faqatgina go’yoki o’zimning ustimdan kulib,
uyaltirib yoki haqqoniy sharmanda sifatida tushunib turishlariga o’xshash holda
baholashga majburligim bo’lib turguvchisiman xo’p bo’pti qo’yaqol
deyishayaptilar ichimdgilar ham mana shu bobdaki xo’p mayli. O’zim bilan o’zim o’zimning
taraflarimni aniq ajratgan holda bo’lish barobarida tutib turishimga
qaramasdan, uyalganimda yoki boshqalarni baribir begonasifat deb topaverishimda
mag’lub bo’lib “shar man-dasimon” sharmanda bo’lib qo’yaqolaman. Go’yoki
taqqa-turuq qotib qolgan voqeaviy ahvolda yoki holatda bo’lamanki, na keyingi
harakat chog’ini yoki o’tib yurishini bilaman va na boshqalar senlar nega
bunday, noma’lum yoki tanlovli devonaga o’xshamas sifatida o’rab olib qat’iy qo’zg’almas
munosabat bilan qarab turibsanlar deyishga holim bo’ladi. Shuning uchun men
uchun eng to’g’ri variant yoki tanlov shuki, doimo arlashmali, almashinuvli
jarayonlarda o’zim yashay, ammo yozishimga qaramasdan, shu ajralishli
taqqa-turuqlikda yoki keskinlikda bo’lib qolmayin hamki xo’p bo’pti. Negaki mening
shularni bilganligimning o’zi kifoya xolos, yozishimdan maqsad ham esa
jarayonlar ila almashinish orqali oxirgi o’zimga yetkalanib turishdangina
iborat xolos. Endi, agar ichimdagilar o’zlarining bema’ni buyruqlarini yoki tilyog’lamachiliklarini,
tovlamachiliklarini aytib yuboraversalar, o’zlarini gap bo’yicha to’g’ri yoki
yetkazib ifodalamaganliklari, o’ynab masxara qilishga urinib gapirganliklari
boisidan oxiri ulur uchun qiyin sanaladigan haqiqiy sof ravishdagi buyuklik,
kodli ulug’vorlik yoki shon-sharaf silliqlanishi, insofli tozalanishi bo’lib po’kkak
holda qolishadi hamda o’zim tomonimdan ularning oralariga qilgan ishlashlari bo’yicha
o’zlarining ko’zlari ham o’ynab qolgan holda, achinib qolishga majbur
etilaverib devonavorlikni tushib, shuni bilib turishga majbur bo’ladilar. Ha,
ular bu – ichimdagilar kod aralab kishilar, televizor obrazlari orasida
devonavorlik nimaligini bittaga tushunib ko’milib, yumilib yoki og’zilarini
qisib jim bo’lib hayratda qolgan holda bo’lib turishaveradilar. Shunda o’zimga
lazzat, orom kirib ularning yomon ahvollari haqiqatan menga huzur bag’ishlaydi.
Shu bo’lsa kerakki, deb o’ylayman ich-ichimda, ularning jazolari bu shu. Men-ku
uncha-munchaga kod sezadigan devonalik ajratuvini yoki farqini sezmayman, ammo
o’zlarini shu bobida bildirib qo’yishga majburliklari bilan birgalikda sog’lig’im
bo’ylab tinchlik yugurgani sababli sezib ham turaveraman, asti qo’yavering.
Agar men o’zimning tanamda mavhumiy tarzda birdan yoki keskin tarzdagi arriqlashdan
qo’rqib g’azablansam, ichimdagi aslan u tomonligimdagi churvaqalar bo’y berib
qo’ymaslik ilinjidagi o’zlarini yuksakliklarga olish bobidagi semirish,
shishish yoki kengayish say-harakatlariga mukkasidan ketishdan darg’azab bo’lishib
qo’rqishsinlar. Qo’rquv ikki tomondaligimizga ko’ra bor xislat, chunki qo’rquv
so’zi 5 yoki o’rtadagi raqam sanalib hisoblangan va almashinuvni ifodalaydi.
Qolganlari balkim aytilurki, bitta so’z bilan teskarilik ham ifodasi yetilmasligi
asosida aynan barcha kollinear so’zlar bilan ifodaviy qilinishi o’z tarafi
jihatida to’g’ri sanaladi. Shular inobatga olish, darak berish ma’nosida to’g’ri
hisoblanib, bir jihatlama yoki tomonlama qarashda esa tushunarsizga xos bo’lib
qolaveradi. Zero aytilayaptiki, barcha so’zlar teskari ravishda yozilajak yoki
aytilajakligi, faqatgina 5 oralab so’zlaridan foydalanganimizda ikkala tarafga
ham bir qilib manzurlatishimiz mumkin sanalur bo’lsa kerak. Shuning uchun men o’zimni
yaxshi bilishim bobi barovarida birgalikdagi so’zlarim ifodasiga teskari
ifodalshuv manba’lari, iboralar yoki gap bo’laklarini (so’zlarni) topib
kollinear tarafga qo’llab barchasini topib qo’yishga urinajakligim shu. Bu degani
oxirgi mavzu jihatlama gapimizga e’tibor qaratganimizda hamki, agar men
sekinlik bilan bir maromda novchalashib yoki oriqlashib o’zimga singib
ketajakligim bildirilmoqdaligi shu bo’lsa, teskari tomonimdagi kishilar va
MirzoUlug’ keskinlik bilan, shiddatli semirishga yoki shishishga urinajakligi
to’g’ri bo’lishi ko’zga ilinajak gaplar tariqasidaligi sanalsa ne ajab. Shuning
uchun ular odamga aloqador hisoblaganda tog’ga qiyoslanib bo’lmoqchilar, o’zim
esa dunyoviy Yer kurramizning ma’lumotlashish oqimlariga qiyoslanajakligim
orqali singishga urinajakligim shu bu. Bo’ldiyey Zohir degan bo’lishdi
ichimdagilar mag’rurlanib to’lg’onib va to’lg’ontirib o’zimni. Zero bu –
shunchalik haqiqat so’zlari yoki ifodaviylikdagi yozuvlar jamlanmasi, oxirgi
gapli mazmunimiz ham ediki, istalgan insonga ruhan dolzarb yondashuvchanligini
ham bag’shida etmasdan qo’ymasligi tayinligi ma’lum va mashhur sanalajakligi
bilan yanada ma’lum va mashhur bo’lib turarki xo’p mayli. Mana shu bilan 7
varag’u 2,5 qatordan salgina o’tuvchanlik og’ilishini bildirib yozuvimni ham
nihoyalayapmiz. Shu 11 shriftli Calibri (asosiy matn) bo’yicha yozilgan
varoqlarimdur. Demak, oxirgi so’zim shuki, men o’zimdan turib ham shunchalik
bog’liqlikka aloqador sog’lom yurishim bilan ham sezishimga qaratila bildimki,
go’yoki tanamning o’rtachog’i bilan butun tani-jonim hozir tetikligini sezib
turganligimda hamki, butun dunyoning ma’lumotlashuviga aloqador
yuborilajaklikka xos bo’lib jo’nab ketish ilinjining lazzatbag’shligini bilib
ishqim uyg’onib qoldi barchamizga hamki xo’p mayli endi. Dunyoviy ma’lumotlarni,
internet va televizor jihatlarini tashishda qorin bilan lazzat qilishni sezish
qanchalik maroqliligini bilsangiz bo’lmasmudi? Ha, demak, men o’zim
devonaligimizga qolish orqali shishib turish orqali yetishishni to’g’irlab
bajarib qo’ysam va oxirida cho’kkanlikka xos singib oriqlab ketsam, mening
teskarim MirzoUlug’ hazratingizning shishuvchanliklari, semirishni bittaga ilg’ayolishi
kod sifatida to’gri bo’lishi hisobga olinib o’zimga yoqmasligi ham mumkin
emasligi bu shu. Aslida qornimning lazzati deb topilayotgan hodisaviylik kod bo’yicha
qiyma-qiyma qilingan chiroyli darajalikdagi ma’lumotlashuv uslublari, internet
va televizor oynasidagi ma’lumot turlarini bilib qolish orqali dunyoviy
ahamiyat kasb etuvchi kayfiyatni bermasligi ham mumkin bo’lmasligi shu.
Ikkkovimiz aralashmaviy maqsadlarimizni o’z tomonlarimizdagi teskarilik
jarayonlaridagi bordi-qaytdilarni tashkillashtiraolishimiz bilan ham
bir-birovimizga yo’nalishlarimizni yaxshilab turishimiz samarali hisoblanadi. Men
uchun oriqlashuv yo’nalishimni ma’nodor qilib, semirishlarni ketma-ket va
tartibli o’z joylashuviga xos tabirli tarzda bajarishlar orqali amallab qo’ysak,
bu – MirzoUlug’ hazratingizga maqul sanalmaydimi xo’p aytingizchi
ichimizdagilar? Xo’p bo’pti shu buguncha shu bular.
Comments
Post a Comment