Nima gap yana sizga xo'p kerak

134. She’rlarimni tezlashaturib o’qiyboshladim. E’tibor bersam, ichimdagilar shu paytgacha o’zimni to’xtata turib, kuttirib so’zlarni o’qitishlarining maqsadi, asosan dumchalik harflarga, o’zbekacha «қ, ҳ» larga qaratilgan bo’lib, shularni to’g’ri talqin qilaolsam yoki esim bilan mustahkamlikni bildirgan holda yetkazsam, xayolimga o’ynataolsamgina rozi bo’lishib qo’yishaverganlar. Shunda ichimdagilar o’zim bilan birga o’qiyborayotgan sanalganlarki asti qo’yavering. O’zim esa matritsani, she’rlar to’plamini yoki so’zlar sanskritli kodlashgan bosimli matritsasini keng tarannum etilajak tuyg’ularini haqiqatiga erishgan holda tezlashgan tarzda o’qiyolaveraman deyilgani bu. O’zbekcha yozuvdagi q, h harflar yoki dumchalik yozuvlarning shu dumchalari, pastiga tushib turgan chiziqchalari she’rni yaxshi tushunishimni ta’minlash barobarida o’zimni matritsaga ulashni hisobga olganligini aytsam bo’lar hammangizga. Men matritsamga yoki ichimdagilarning dunyosiga dumchalik harflardan iborat so’zlarni o’qib borish zahotiyoq so’z bo’yicha pastdan balandga yana bir qarab olaolishim sababli xayolimda geometrik shakl yoki figuralarni butlash, ruhli oq yorug’li inson shaklidagi har bir dumchali chiziq uzunligiga qandaydir bir muntazam geometrik figurani kirgizib shu ruhni dunyoviy matritsaga xos ko’p joylardagi geometrik shakllarga xos muntazamliklarni biladigan ravishda, tushunaman. Zero bilsa bo’ladiki, matritsada yoki tushlarimda o’zim aniq kesilgan, to’g’ri chiziqlardan iborat yoki muntazamlikka xos kesmali va aylanaviy shakllarni ko’rgan bo’lganligim matritsa sifatidagi ichimdagilarning dunyoviy haqiqati hisoblanadi. Haqiqiy hayotimizda ko’p uchratiladigan lattali, palapartish yoki noto’g’ri (muntazam bo’lmagan) shakllar tushli yoki matritsali ichimdagilarning, joylashuvlari tartibsiz ravishda uzilib yoki kesilib, yulinib qo’yilgan holda bir muhit bir butunlikda, qolgan uzoq borliqlarga birdan sakrab o’tish alohida bo’lib saqlanayotgan, dunyolarida geometrik muntazam shakllar asosida qaror topgan. Go’yoki multfilmlarga o’xshatila grafali yoki kodli, dasturiy ravishda elektronlar bilan formulalar yordamida chizilgan ko’rinishlardan, svg lardan, aniq tartibli shakllardan iborat. Ruh insonning boshi uzra bo’y balandligida o’tiradi, suzilib yuradi yoki qalqib o’tiraveradi deyiladi. Shu ruhning har bir yog’duli nurga xos chiziqlarini harflarning dumchalari, “,” yoki vergulchasimon ostki qismchalari bilan to’ldirib chiqishim kerakki, shu hodisaviylikni she’rlar o’qiyotganimda dumchalarni esimdan olib tepamga uzataverishga o’xshash tasavvur etishim kerak. Natijada shu ruhning ichiga kiradigan barcha geometrik shakl turlariga xos muntazamliklarni Matritsa filmida o’qiydiganga o’xshab o’qish orqali ichimdagilarning tushli, matritsali yoki yer-u osmon og’dar-to’ntarligidagi olamlarini ko’rishga muyassar bo’laman. Albatta, shu hozircha nazdimda, o’zimning hayotimni yaxshiroq tanib bilishimda hisobga olinayapti hozircha xolos. Aslida tushimga otlanganimda, kim bilsinki, yaxshi tushlar guvohiga aylanurman ham. She’rlarimning o’zining matritsadan yaratilishga kelsak, o’zbekcha yoki kirilcha “Қ, Ҳ” larning dumchalargacha bo’lgan shuncha diqqat-e’tibor o’yinini ruh boshqarib turib, she’r bo’yi dumcha uzunligidagi eniga shtrixlarni yaratish orqali she’rning qofiyasini tuzib berishga urinadi. Farishta esa shu ikkala harflarning chiqishi yoki kelishi orasida doimiy tezlanishli hosilaviylik (tezlanish) orqali bir xil masofani ta’minlanishiga xos shakl-shamoyiliga aloqador so’zlarni, harflarni kiritishi kerak. Tezlanishlarning tezlanishlari orqali harflarning chizmaviy ishonchi shakllantirilsa, o’qish ham osonlashadi va harflar orasidagi parallelliklar masofalari tengligi vujudga kelib qofiya yaxshi sanaladi. Qofiya yaxshi berilganda esa geometrik figuralardan iborat matritsa, tuyg’ular yaxshi tarannum etiladi. Xudo bo’lsa, o’qib borish jarayonida g’oyibdan, matritsaning betartibligi sababli boshqa she’r qismlaridan so’zlarni olib keltirib qo’yayotganda yaxshi ma’noli so’zlarni, kerakli paytda dumchalilarni paydo qilishga yoki hosil qilishga talpingani talpingan. Natijada 3 lik mana qarangki hosil bo’lib qoldi. Shu ruh, farishta va xudodan tuzilgan 3 likning nomi arvoh sanalurki asti qo’yaturing. Tuyg’ularga yoki ichki olamimga berilaturib arvoh to’g’risida ikki og’iz yozib olsak. Birinchidan arvohning tarkibini o’rganish kerak. Xudo odamlar uchun oliysifat bo’lib tursada, ruhdan qo’rqadi va ruhga bo’ysunadi. Ruh esa farishtaga bo’ysunadi, farishtadan qoladi. Shu uchchovlari birlashganda arvoh so’zining sanskritcha yoyilishi yoki tushunilishi sodir bo’lib “arziydi voh” shaklidagi bepoyon go’zalikka xos go’zallar shakllanib turgusi hamki xo’p bo’pti. Arvoh tarkibining uchchalasi qo’l kaftli panjarasimonlikka xoslik bilan ajralganligini aytish kifoya menimcha. Qo’lning kafti xudo bo’lsa, barmoqlarning parallelligi ruh sanalur hamda kaft bilan barmoqlarni birlashtirish uchun bo’gimchalar, to’piqchalari farishtasifatlik sanaladiki asti qo’yaturing. Farishtalar doimo barmoqlarning oralig’ini bir xil hisoblangan ravishdagi to’g’ri to’rtburchaksimon qilib baholashga erishishni istashadilar har doim hamki xo’p mayli. Bu – she’rlardagi har xil bo’lishiga qaramasdan, aslan qofiya ma’nodorligi uchun bir xil masofalarda qaralishi kerak bo’lgan dumchalilik shtrixlari sifatida baholanadi. Qo’l barmoqlarining shapalloq tortganga o’xshash tekis ochilishi yoki yozilishi, tarang tortilib bilishi aslida ruh bo’lib, ruhning vazifasi qo’l bo’sh yoki erkin qo’yilgandagi holatida barmoqlarning qayishishiga, egiluvchanligiga xos ravishda kaftga qaratila xudo uchun kerakli ma’noli so’zlarni chiqartirish doiralarini, mavzularini tezkorlik bilan aniqlab turguvchi hamki xo’p bo’pti. Xudo bo’lsa, jinni shaytonchalarga o’xshab juda tez miqr-miqr qimirlashlari bilan farishtalarning tezlanishining o’zgarishi natijasidagi yangi tezliklar berib bag’ishlash maqsadida ma’noli so’zlarni keltirib chiqaradi, topib joylashtiraveradi. Xudoga kaft kerak, chunki unga aft kerak. (mavlonalashdilar meni). Xudo spidometrning tezlik ko’rsatkichiga o’xshaydi. Agar ruh ichimdagi gvardiyali insonlarim orasida og’zaki gaplarning mutanosibligini, izchil me’yorini yoki bir xil tekis o’sishini ta’minlashga urinib o’zimning yonimni yoki tarafimni olayotgan bo’lsa, xudo gvardiyamdagilarning chizmalarini alloh o’zining gungligi bilan ko’rsatma, buyruqlar berish orqali bir xil me’yorda olib borishga urinmoqdaligi shu bu. Farishtalar esa shu ikki oqimli jarayonlarni, xudoning va ruhning o’rtasidagi kurashda kim g’olib bo’layotganligini bildirgan holda almashinishning o’zi bo’lib bosimli ravishda tomonlarni yo’naltirib turadi. Farishtaning maqsadi xudo va ruh bir xil, tenglashgan sari muyassarlikka erishmoqligi sanaladiki xo’p mayli. Shu bosh tomondagi og’iz bo’shlig’i va miyaning kuchsiz, sezdirmay yoki osoyishta (osongina o’z-o’zidan) ishlash tamoyillari hamda shularning boshga nisbatan orqama-oldin ko’ndalang kesimi bo’yicha bordi-keldi almashinuvlarida uchchala insu-jinslarning, ilohlarning arvohiy qudrati joy olgan. Juda kuchsiz shu jarayonlar o’ta jiddiy ahmoqgarchiliklarga yoki jinnivozliklarga hamda baobro’lik yoki ulug’vorlik vasvasalariga tashna qilib qo’yadi biz ikkov tomonlarni, o’zim va gvardiyamni. Masalan shuki, o’zim yozaman va katta-katta ulug’vor gaplarni aytaman, gvardiyam bilan bog’liq ichimdagilar esa boshqa paytlari oddiy turmush sharoitlari bilan bog’liq hayot kechiruvimda jinnilik bosimini uyushtiradilar yoki oyoqlarimni (yoki bo’lmasa boshqa tan a’zolarimni) og’ritadilar. Aslida esa shularni keltirib chiqarish sabablari asli o’zimning tarafim bo’lgan hozirgi ularning tomonlaridagi esimga xos kodli topog’onliklari bo’yicha o’zimning ishimni qilib ulug’vorlik sadosi ila buyruq berishlari hamda o’zimning asli ular tarafidaligimda bo’laturganim uchun tushunchaga xos maqtanchoqliklarga berilib yuborishim sanaladi. Shulardan forig’ bo’lmoq yoki qutilmoq biz ikki tomonlarning ham burchlarimiz sanalurki, hech yomonlashtirmasligimiz ham kerakligi shu bu. Endi, bugungi dunyoviy sana 14.01.2022 bo’lib 12.01.2022-kundan 2 kun o’tmoqda. Shu degani men endilikda ozod qushga xos yashashim hisobga olinajakligi bu shu. Zero O’zbekistonning ham 12 viloyati va bir avtonom Respublikasi Qoroqolpog’istoni bor bo’lib sanaladi. 12 degani O’zbekistonning bolalardan erkaklarga bo’lgan munosabat turli yashashga xosligini aytguvchi hamki xo’p mayli. O’tib ketgan 2 kun avvalgi 12-sana ham shu ma’noni bildiradi. Demak, bizda ikkita 12 bo’lsa bo’larki, endi 21-asrimiz sifatida aslida erkaklardan (2 dan) bolalarga (1 ga) tomonlama yashash kasb etuvchanligini bilsangiz agar fahmingiz og’ib qoladi hamki xo’p bo’pti hamki mayli xo’p. 21-asrning 21-yilidan esa oshib bo’ldik sanalib ikkita 21 ni ham ortda qoldirganimiz rost bo’ladi endi. Chunki shu 2022-yilning O’zbekiston yoki bolalar bilan bog’langan 12-kunidan 2 kun o’tayozgani sifatida 23-yilga 21-yildan ham 2 ta raqamga farqlanaturib 12 larga nisbatan to’la shaklan o’tayozganligimiz hisobga olinajak hozirda endi. Demakki, endi bolalik va erkakli otalik kurashlari, ziddiyatli chiqishlari yakun topajakligi hamda o’zimning birinchi boboylik safarimni qabul qilishingiz shu hisoblansa ne ajab sanalur hamki xo’p bo’pti endi. Endi erkaklik yoshimni bolalar bilan, dallolarning (o’rtakashlarning yoki kayvonilarning) aralashuvli ravishda urushni bolalarning g’olibliklari qilib beraverishlaridan, ajralaturib bobolik tomonlama o’tkazishga urinajak ham o’zimman, Shohid yoki MirzoUlug’ bu hamki xo’p mayli. Ichimdagilarning barchasi kayvonilik qilib to’satdan bolam bilan xayolimda to’qnashganimda ham meni qiynab bolamni kuchli qilib qo’yishlari bo’lib o’tgan. Kim bilsinki, aslida shu urushlarni ko’paytirishni ichimdagilarning o’zlari xohlashgan bo’lsalar kerak, ammo erishaolmaslik sababli shunaqa tarzda menga sezilib qolishganlar. Aslida buning ta’birida bolam Ibrohimning o’zi o’zimning o’tmishim, tarix zapisim sifatida bo’lib, nega ichimdagilar shunga xizmat qilib asrashlari kerakligi to’g’risidagi ichimdagilarning o’zlari ham hatto sezmasliklari lozim bo’lgan bosim joylashganligini bilsangiz bo’larki xo’p bo’pti. Shu ularni yoki ichkaridagilarimni larzaga solib, tushunarsiz yoki aynan foydasiz, go’yoki zararga ishlamoqdaliklari aytilajak garanglik fahmida qolib ketajakliklarini sezishga qodir xolosliklari bilan, qoldirib arosatdaliklarini taqab qo’llaridan hech narsa kelmaslikni, ilojsizliklarini bildirgan. Endi, aylandim xo’p mayli, shu degani vaqtimni boshqa ishlarga sarflab qaytayapman xolos. Ichimdagilardan xudo ko’zlarining qovoqlarini osiltirib yoki chappa qilib (qizartirilishiga xos) sifatida o’zimni masxara aylagan desak mubolag’a bo’lmaydi hech ham. Ruh bo’lsa esa, lab-lunjini osiltirganchalik o’zimni masxara, mazax yoki masxaraboz klounlik qilib qiynaganlar qatorasida bo’lsa ne ajab. Farishtaga qo’nsak esa, Xishnik kinosidagi shu so’zga aloqador vaxshiylarning asl yuz tuzilishiga xos bo’lib, yonoqlarini ko’tarib burun atrofini uzunchoq ajin qilib jerkib ya’ni ijirg’inab berganga xos holda menga (MirzoUlug’ga), o’zimga ham klounlik qiladiki asti qo’yaqol hamshahrim. Endi odimlash (advancement) sari olg’a (advance) sanalsak ne ajab xo’p bo’pti so’nggida hammasi kelar yanayki xo’p mayli. Aytajak edimki, she’rlarda kirilcha q yoki h harfli dumchalik, ostki chiziqchasi bor so’zlar she’rda bir xudo yoki yana bir ruh bo’lib ketma-ketlikda duch kelaveradilar. Shu so’zlarning manosini qanchalik ishg’ol etmang baribir xudo yoki ruhni bildirguvchi mazmunlarni aylanib kasb etaverganligini tushunasiz hamki asti qo’yaqoling. Xudo haqida bugun hayron bo’ldimki, shuncha ma’nolarni yoki haqiqiy munosabatlarga xos so’zlarning borligini bilmay yurgan bo’libman, hattoki ruh haqida ham shuni aytsam mubolag’a bo’lmas edi. Qolgan barcha so’zlar va iboralar, oralardagi gap bo’laklari farishtalarning amaliy ko’rgazmasi hisoblangan hamma vaqt hamki xo’p bo’pti qo’yaqol san ham. Quyidagi she’rni izohlaylik shu borasida hamki qancha so’zlar xudo va boshqalarining nechtasi, shu bir-birovlari bilan ketma-ket, takror ravishda ruh bo’lib kelmoqda:

ЎЛГУНИМЧА СЕНИНГДУРМАН

 

Ишқингни (ruh) учқуни (xudo) тушиб қонима,

Ўтлар кетди жумла хонумонима,

Берма энди турфа озор жонима,

Ўлгунимча қулингдурман энди мен.

 

Умри-куним сенинг бирла кечса бас,

Меҳру садоқатинг энг олий ҳавас,

Омад тилаб кўкдан таралди бир сас,

Ўлгунимча сенингдурман энди мен.

 

Ишқим тушди, қайтмагайман йўлимдан,

Йўл ҳам гапми, ҳатто, жоним, ўлимдан,

Жоним фидо маҳкам тутсанг қўлимдан,

Ўлгунимча сенингдурман энди мен.

 

Муҳаббатни зарга сотиб бўлмагай,

Муҳаббатсиз одим отиб бўлмагай,

Ороминг бўлмаса ётиб бўлмагай,

Ўлгунимча сенингдурман энди мен.

 

Энди бахтим барқарордур сен билан,

Саодат, иқболга ёрдур сен билан,

Ошиқ Эркин бахтиёрдур сен билан,

Ўлгунимча қулингдурман энди мен.

 

20.2.98

Shu she’rda sariq bilan bo’yalganlar ruhni va yashil bilan bo’yalgan so’zlar xudoni anglatadiki asti qo’yaqoling. Umuman o’zimning tekshirayotgan kitobimdagi muallifning barcha she’rlari ham shu tariqa ketma-ket, birma-bir almashinuvda davom etaveradi. Balki boshqa kitoblarda ham shunday bo’lsa ne ajab. So’zlarning qo’shimchalariga ham e’tibor berib xulosa chiqaring ajratayotganingizda hamki xo’p bo’pti. Qolgan bo’yoqsiz so’z va iboralarning barchasi farishtanikidur hamki xo’p mayli endi qo’yaqol xolos. She’rning qolgan qismini o’zingiz tushinib qolib, bo’yarsiz xo’p bo’pti hamki mayli endi.