Menga nima ham bo'larki, shunisi bo'lsin mayli
74.
Yozmasam bo’lmayapti, endi yozmasam bo’lmayapti. Lekin shuni bildirishim
bilanoq qo’limga bijir-bijir boshlandi yoki tomiri tortdi. Nima ham dersiz,
wholistic approach bilan ichimdagilar meni egallayaptilar. Baribir ilojini
topib yozayapman. Ichimdagilar hali aytganlarimga o’xshab hamma narsa, barcha
yoki barcha mavjudli vujudim bo’lishmoqdalarki, asti qo’yavering. Faqatgina shu
holatim, kompyuter oldiga kelib qo’llarim bilan yozuvlarni, harflarni
terishimgina o’zim bo’layapman xolos. Shundagina men ularning jazosini
beraolaman. Nimayiki meni kalaka qilib qiynayotgan bo’lsalar, shularning
barchasini yozib to’kib aksini ularga jazo sifatida qo’llayolaman. Har holda bu
– mening ushbu blogpost li yozuvlarimdan ham ko’proq ravishda code li
ishlashdagi yozuvlarim natijasida ularga, ichimdagilarga zap bo’ldi, qurt
tushdi yoki to’polon (g’alayonli qo’zg’alish) boshlandi. Endi hattoki
xatti-harakatlarimga, oddiy qimirlashlarimga e’tibor beramanki, o’zim o’zimning
kayfimni yoki lazzatimni, nafimni o’zligim bo’yicha aniqlayolishimga qaratilgan
holda, o’zim shuni tushinishim bilanoq masxarali yoki mazaxli, klounli ishlar,
holatlar bo’lib o’tayapti. Mana hozir kompyuter ekranida o’z aksimni ko’rib
tursam, yuz qiyofam umuman boshqaniki, o’zicha qandaydir g’alamis ifodani
berayotganniki bo’layapti. Boya aytganlarim, shu yozganlarimga o’xshab endi
meni o’g’lim orqali tanamni boshqarishda o’ylovimni ham nazoratini egallab qo’yib
birgalikda butun bor vujudimga egalik qilmoqchi bo’lgan shu mishqilar to’dasi
boshida turgan bolakaylar, qizcha va o’g’ilcha maydagina basharachalari bilan
katta kishini boshqarayotganlaridan juda o’ta ketib xursandlar. Men shu
qizchachaning yoki xudoning o’ylovining ichidagi o’ylov bo’lib turganimda, xudo
shu o’ylov hajmli dami bilan, qo’shimcha nasos urish havosiga o’xshab mening
markazdagi damimga yuqoridan bosim o’tqazib o’zimning barcha damlarimni
boshqarmoqchi bo’layapti. O’zimda biror nima qolmagan, hattoki o’ylab xayol
surish paytida o’zimga qarshi chiqib qolayotganimni oxirida sezib qolaman.
Barchasi o’zimni o’zimga raqib qilishga qaratilgan yoki o’zimdan o’zim foyda
emas, yomonlik yoki yerga yakson bo’ldirish niyatidagilarning cheksiz ah urib
kayf berib-olishlari bo’lmoqda. Yomonlik shu dindan boshlanadi, dinning
peshvosi xudo eng yomon va qoloq zot hisoblanadi. Ularning yomonliklari go’yoki
mening nazdimda, dinning yoki jinsiy a’zolarning cho’zilib uzayishini kayfovan
yoki mazzaga urib bog’lashlari oqibatida ro’y bermoqda. Men uchun ma’nodan
iborat bo’lish, xatti-harakatlarimda aqlning ishlashining o’zi ifodalangan
holda bo’lib tushunarli qolishi haqiqiy gumdonlik, yo’qlik yoki mavjud emaslik
(haqiqatdan uzilish) sifatida baholanadi. Men doimo ma’noga yoki aqlli yo’l-yo’riqqa
o’zimning endigi, kelajakka nisbatan noma’lumli bo’lib borishda topag’onligimnigina
sinayolishim orqali ishonib qolib kelganman. Endi esa barcha turish-turmushim,
yurish-suzulishim o’zicha o’zining ma’nosini bildirib chiqarayaptiki, men o’zimni
ojiz yoki foydasiz qolganman deb bilayapman. Endi shunga masalaning asl,
yechiladigan tomonidan boqsak. Bizlarga eng muhimi yozish va gapirishlar bo’yicha
tomonlarning eng birinchi va markazdagi yagona soddali murakkab almashinuvi
hisoblangan. Albatta, hattoki yozuvlarni yoki gaplarni bosim ila ijro etish
sodda emas, balki murakkabdir. Lekin bizlarning asl o’zimiz o’zimizning haqiqiy
murakkab deb ko’zga tashlanadigan ishlarimiz bilan mahkum bo’lib qolaveramiz.
Bizlar bir tomondan yozuvimizni boshqa ikkinchi tarafga berib qoysak ham, o’zimiz
uchun butun olamdagi barcha jarayonlarning ko’rinishini yaratayotgan chizish
amalini bajaramiz. So’ng yana bizlar ikkinchi tomonlama og’zaki nutqli gapirish
bosimimizni birinchi tarafga berib qo’ysak ham, holatlarni yoki muhitlarni bir
onning o’zidayoq, vaqtning davomiyligining o’zida o’zgartiraolamiz yoki yo’qdan
mavjudlikka keltiraolamiz. Albatta, ko’rinishning yoki turish-borishning
chizilishlarining umumiyligi dunyoning birligi bilan bog’langan holda debillik
sanalsa, borliq va muhitli shart-sharoitlarning o’ynatilishi, inson qo’li hali
tegmasdan vaqtning eng kam o’tishidayoq o’zgargan bo’lib paydo bo’lishi
devonalik sifatidagi asliyat, haqiqat sanalmog’i to’g’riroq sanalmoqda.
Debillar bizlar devonalarning gapirishini o’zlashtirib qo’yish orqali dunyoning
yashirinmas va hech qayoqdan hech qayoqqa paydo bo’lmas yagonaligining haqiqiy
ko’rinishini bilishga erishishadi. Debillar aslida borliqchilar, dinchilar yoki
elektrshik sifatida amalda quyi olamning go’rso’xtalari sanalishgan. Dunyoning
yagonalikdagi shakli esa aslida bizlarniki, devona deb qaralayotgan haqiqiy
ilm-u fanga e’tiqodli yashab umrguzaronlik qilishgan inson tanachilarniki
sifatida bo’lib kelmoqda hali. Bizlar ham debillarning kuch-kishlashidan
foydalangan holda borliq muhitli shart-sharoitlarimizni birdaniga yoki to’satdan
faqatgina asosan chizmali yoki ko’rinish tasavvuridagina o’zgarishlarini o’zimizning
devonaligimiz safiga qo’shmoqdamiz. Biz uchun amaliy hamma holat yoki hodisa,
imkoniyat ro’y beraoladi. Faqatgina biz devonalar aynan devonaligimizni bunday va
shu bu ravishda tasavvur qilib idrok qilamiz. Go’yoki haqiqiy tanamiz bo’yicha
ichkaridan nurning ayqash-chuyqash bo’lib burchak ostidagi urulishlari
oqibatidagi umumiy karkas yoki ramka bizlarning shakl-shamoyilimizga zid
ravishda bo’laoladiganga o’xshash bizni shunday ham sezdirib bilmoqda yoki
namoyishimizga majburlaydi, ko’rsatadi. Nur yoki boshqacha qilib aytganda
chiziqli yo’nalishlar, shularning yaratgan karkasli ramkalari, tanani
qiyshaytirishlari asosan asablarimiz, ichki tuyg’ularimizning bizlarda ayan
mavjud bo’lib kelganligidan dalolatlashiga sabab bo’ladiki, bu shunday. Asablarimiz
tug’yonga kelishi oqibatida go’yoki suvga o’xshash umumiy sig’imga aloqador sochilish,
joy egallash bosimiga o’xshash shu asab tolalarimiz salgina qattiqroq
zarrachaviyligini bildirgan holda tanamizga ichkaridan suqulishlarni ko’rsatibgina
qolmaydi, balki shu tana va avzoyu-badanimizning ko’rinishli a’zolarini burib,
qaqshatib yoki seskantirgan holda qiyshaytiribroq simmetrik ravishdagi umumiy
vaznli joyidan qo’zg’algan holatini, yengillashganini bildiradi. Ruhiyatingiz ijrosi
tanangizda o’z aksini namoyish etmasdan qolmasligi sanalmog’i ham shartdir. Men
elektrshiklarni, kishilarni yoki muhitli sharoitimizni (borliq to’la
narsalarni) to’satdan hech kimning ishlamasligi bilan o’zgarishi,
almashinishini ularning o’zlariga, ichimdagilarga yoki ruhiyatimga yo’naltirib
dunyoning axir umumiy ravishda yagona, isbotli borligini nazarda tutib aytib o’tishimga
qaramaydilar. Shunga e’tibor bermay ham, hattoki umuman bema’ni, nazar-pisand
qilinmasligi kerakligini bildirgan holda o’z amallarini bajaraveradilarki, ammo
negadir har doimgiga o’xshash aksincha ravishda qilib, “sen dunyongning
yagonaligi yoki isbotga moyilligi tomonidan bizning elektronligimizni amallab
aytayapsan”, deb bilishlariga qaramasdan, bir og’iz yoki xatti-harakatlari
bilan ham elektron yoki raqamli tarixiy davomiyligi bo’yicha butkul, yoki esli o’zgarib
boruvchan borliqlari, atrof shart-sharoitlari borligini, shu bo’layotganini
bildirishmayaptilar. Bo’lmasa, mana shu yerda ham, asarimning, shu
yozuvimlarimning sal kuchli e’tiborli yoki diqqatga sazovor joylarida kimnidir
ishonarli tarzdagi voqealar ijrosi o’laroq tezda jo’natib yonimga keltirib qo’yishmoqdalar.
O’zimning ishonchim borasidagi hattoki ikkilanishim bo’yicha ham oxirigacha
topib paydo qilish ishlarini amalda sinayaptilar. “U o’ylov bo’ldi, o’y esa har
doimgiga o’xshash ishonchiga boqib hayotini suradi, shu ishonchiga bo’lgan
hayotiy ikkilanishlarining oldini to’ssak ham, uni umuman yo’q qilardik-da”,
deb menga qarata kelishib olishganlarga o’xshamoqda. Mening nomusim, yoki
ismim, o’z otim elektron nusxamning, ikkinchi shaklimning raqamli tanasi
sifatida jilolalanadi. Aniqrog’i mening nomim elektron 2-nusxamning to’liq o’zi,
kimligi yoki shaxsiyati, mavjudligining sir asrori hisoblanadi. Ammo uning nomi
yoki ismi bu – aynan mening o’zim, kimligim yoki shaxsiyatim (tanam)
hisoblanmoqda. U yoki elektron nusxam, MirzoUlug’ laqabli kishi aslida menga
Zahiriddin Muhammad Bobur sifatida nom qozonish ko’rinishini bildirmoqdadir.
Zahiriddin birinchi nomlari bo’lgani ushun shu shaxsning, men ham, shu o’zim
yoki tanamning sir-asrori Zahiriddin, zaxardon, zohir qator o’xshash so’zlari
bilan izohlanadi. Zaxardon yoki zaxridon so’zlaridan kelib izohlasak, bu –
mening gemorroyim, ko’timning teshik-peshiklaridagi chandiqlarim, shumshakli
shishlarim (qirilishlarim). Shu tanam sifatida birinchi navbatda
avzoyu-badanning, tananing og’rig’i ko’zga ko’rinadi, tananing sir-asrori
sifatida qaralmog’i hisoblanadi. Aslida esa shu mening tanamning siri zaxardon
so’zi bilan barcha boshqa tanachilarga, aholiga nisbatan o’zimning
identifikatsiyali chiqishim, aniqlovim yoki shaxsiyatimni bildiradigan holat
mening og’zaki nuqtimdagi gapirishimdagi ovoz yoki tovush jarangdorligimning o’zgachaligi
sanalmoqda. Aniqroq qilib aytsak, men, o’zim haqiqiy yoki tanlab, o’ylab,
aqlimning ishlashiga aloqador, boshqalardan farqli ravishda kalta-kalta
chiziqli bir-biri bilan sirpanishlarda yoki ma’noda zaxarga o’xshashlik asosida
gapiraolaman. Zaxardon so’zidagi -don qo’shimchasi esa shu zaxar solingan
maydagina idishchadagi, xuddiki sigaret kukunlari tashlanadigan yoki bo’yoqlar ishlatilishi
uchun belgilangan mo’jazgina (shishasimon) idishchadagi yuqorisidan ushlaydigan
yoysimon dastakchasi mavjudligiga o’xshash mening shu kalta-kulta ma’noli
haqiqiy gaplarimni chiroyli bosimga yo’liqtirib yaqin balandlikdagi yoyga borib
urdirish orqali sal bosimli, Sanskritli holatda umumiy ishonchga loyiq tarzda
ijro etish qobiliyatim sanalmoqda. Gaplarim g’urra silliq bosimga o’xshab
eshitilib qolinadi ba’zi birovlar orqali. Endigi kunlar, shu paytlar mening
zaxardonligimni, yoki zaxridonligimni bilayotgan ichimdagilar idishning
yoysimon tepasidan ham yuqoridan turib tartibli ravishdagi haqiqiy, tanlanma
gaplarimni ham o’zlari bilgan yoki uyushtirgan holda o’zlarining ham endi
shakllanishga ulgurayotgan haqiqiy gapirishdagi so’zlari bilan o’zlariga moslab
chiqartirishmoqdalar. O’zimning gaplarimdan o’zim mag’lubiyatga uchrashimni,
qolishimni istab juda tez, o’ta ketgan uyushgan jinoyatchilik, nafimga ko’z
tikishni amalga oshirishmoqdalar.
Comments
Post a Comment