Bilishimcha

 

41. O’zimni yoshlikda, hozirgacha olgan bilimlarim ichida qolib ketgan hisoblamoqdaman. Nima ish qilmayin, qayerga bosh suqmayin, barcha ishlarim shu bilimlarim asosidagi ma’lumotlar yuzasidan qayta o’zimga kelmoqda. Internetga qaraganimda biror ma’lumot mening oddiygina bilimimdan tashqaridan yoki haqiqiy ilmu-fan, boshqalarning menga qorong’u noma’lum bilimlari yuzasidan chiqmayapti. Misol sifatida tilga mobil uyali vositaning quvvatlagichining qurilmasiga ulinadigan zaryadlovchi porti tekkandan nima bo’lishi haqida faqatgina bitta yoki ikkita saytda keltirilgan. Shu ham bo’lsa, o’zim biladigan ma’lumotlar yuzasidan, “xuddi shunday bo’lishi kerak”, deb o’ylagan bilimlarim yoki diqqat-e’tiborim singari kelayapti. Nega shu haqida birinchidan internetda, google da qidiruv ma’lumotlarining xuddi shu mavzu yuzasidan ko’p qilib yozib qo’yilmagan deyish o’rinli bo’ladi. Yoki tilni quvvatlantiruvchining qurilma bilan o’zaro ichkaridan bog’lanadigan uchchasiga tekkizish mumkinmi degan ma’lumotga ham men o’zimga qorong’u deb topganim uchun shu xabar berilmagan sanaladi. Yoki bo’lmasa, men CGNAT haqida o’zim o’ylab qanday qilib lokal tarmoqdagi kompyuterimni internetga server qilib bilaman deganimdan, shundagina bu haqida o’zimning kallamdagi aqliy idrok yo’nalishlarimdan, tafakkurimdan yoki fahmimdan kelib chiqib aytganlarimga, xulosalarimga xos ma’lumotlar berildi tamom. Qanday qilib lokal tarmoqdan oddiygina chiqish kerakligi haqida inglizcha yozganimda esa baribir yana ma’lumot berilmayotgan edi. Albatta barcha ma’lumotlarimni iloji boricha inglizchada aniq qilib yozaman. Oldinlari ham inglizcha yozib kelganimda, shu o’zimdagi bilimlarni ham yig’ib olayotganimda internet qidiruvlaridan xabarlar aniq ifodalangan holda ko’proq misollar bilan chiqardi. Hatto hozirlari dasturlarni tuzuk aniqlab qidirib topib bo’lmaydi. Qidiruv natijalari o’laroq topayotgan film, kinolarim ham aslida o’zimning boshqalarga ato etgan Gotlchilligim yuzasidan qatnashganlari uchun menga keltirilmoqda. Faqatgina meni lol qoldirayotgan holat shuki, o’zimning bu bilimlarim to’g’risidagi ma’lumotlar yozuvlarida ham va filmlarining namoyishlarida ham, umuman barcha-barcha yerda standart, ilmu-fanli xatosiz to’ldirishli bosim bilan amalga oshirilmoqda. Aniqroq qilib aytadigan bo’lsam, barcha ma’lumot xuddi men aytayotgan umumiy dunyoviy hisobga olishlar, belgilashlar, muammoni o’rinli hal qilishlar singari Sanskritcha kishilarning gaplashuvlari va ko’rinish-harakat berishlariga o’xshaydi. Albatta, internetdagi yoki boshqa yerdagi yozuvlar va gaplar mening tasodifiy, tajribam bo’yicha eplayolganimni gapirishim, qilishim yuzasidan butunlayin ilmu-fanli bilim doirasi bilan moslashtirib to’g’irlab qo’yilganga o’xshaydi. Qanday qilib mening bilimlarimni, jonimga qabul qilgan tasodifiy bilimlarimni, shuurimni va qo’rquvimni shunchalik darajada garammatik xatolarsiz, ilmu-fanning barcha qonun qoidalariga rioya qilgan holda o’rab yozishlari mumkin. Shunday hayotiy, barcha yerda mavjud, internetdagi tenglik yoki mutanosiblik qayerdan kelishi mumkin? Insoniyat tarixidagi barcha bilimli hodisaviylik, hayotning shakllari va aqlning odoblashuvi barchasi tenglamaga solingan ravishda aylanib turaveradi. Xuddiki shunday ma’lumotlarning yoki tuyg’ularning va ehtiroslarning insoniy odobli va ish qilish yuzasidan o’rinli bo’lishining butun dunyoga o’rnashuvi, standarti, qolipi yoki andazasi shu hayotiy kechinma yuzasidan dunyoning ikki ro’paro’ chetidan chiziqlar bo’lib kelib atrof-borliqda to’qnashadi. Va barcha yerdagi, ekran orti internetdagi va atrof-borliqdagi ma’lumotlarni yoki hayotiy kechinmalarni faqatgina o’zim uchun mavjudligini ma’lum qiladi. Yana bir misol, google translate da ham o’zim bilgan so’zlarning tarjimalari joylashgan xolos. O’zim inglizcha yoki ruscha so’zga qancha o’zbekcha tarjimaviy misol keltirsam, xuddi shu tarjima so’zlari menga ko’rsatiladi. Faqatgina birgina eslashim mushkul sifatida qaraladi. Shulardan ham eng avvalo buni har doim ham aytib, bildirib o’tish joiz edikim, ichimdagilar hattoki menga o’zim ishlatmagan so’zlarimning birortasini aytishaolmagan shu paytgacha. Ichimdagilarning so’zlarimni qayta ishlatish mexanizmlariga yoki avtomatlashuvlariga e’tibor qaratsam, bor yo’g’i uzoq vaqtdan beri qo’llamay esimdan chiqayotganini va shu ortda qolib cho’kish jarayonida e’tiborli ravishda boshqa xotiradan chiqib bo’layotgan so’zlar qatlamida eng ustida yoki oxirida qolib ketayotgan vaziyatli so’zlarini yoki iboralarini vahiylik bilan pichirlab, so’zlab ishlatishadi. Xotiradan chiqqan so’zlarim esa aylanib yana o’zimda biror kun ishlatilaolmoqda. Aslida men allaqachon Bo’lgan, Got bo’lishga mahkum etildim desam mubolag’a bo’lmsa. Endi Ibrohim meni shu Got yoki oldindan ma’lum qilgan. Faqatgina shu Gotni tuzuvchilar ichimdagilar, asosan Mirzo Ulug’ nomli ikkinchi nusxam yoki egzemplyarim sanaladi. Mening bilimlarimni bilgan ravishda MirzoUlug’ (Mirzo Ulug’) o’zimni qanday ishlashim yoki voqealarga kirishuvim to’g’risida kelajak uchun aniq rejali yoki Gotga oid amallarini qilib bo’lgan. Men shu doiradan nariga o’taolmayman. Qachon bo’lsa ham o’zimning istalgan boshqa bilimlarimning zahirasi yoki doirasida har xil yolg’on singari hayitiy jarayonlarni yoki ishlarni qilaman. Lekin Mirzo Ulug’ tomonidan tuzilgan birinchi yondosh parallel kelajak chizig’imdan chetlashib boraversam, shu chiziqning aniq kutilgan yoki bo’lishi muqarrar nuqtalari yoki holatlari bilan tenglashtirilib qo’yaman. Shu holatlarga kiritilib xuddiki o’zimcha ishimni uddaladim yoki qoyillatdim deb chiqib yolg’onning parallel ko’chuviga ketaveraman. Mana shu oxirgi yondashuvdagi gaplarim uzilish bilan chalg’itilgandan so’ng yozildi. Dadam yonimda menga aralashdilar. Demak, bu gaplarim juda o’rinliligicha kuzatilmoqda. Powershell ni o’rganish yo’lida men uchun barcha holat-voqealar yo’liqtirib bo’lingan. Bilimim umumiy ravishda bitta bo’lgani boisidan qolgan bilim sifatidagi hodisaviy zahiramdan kuzatilgan yoki chizilgan bilimimga o’tib, chiqib va qayta o’tib turishlarim mo’jizaviy, benuqson yoki yagona qilib yaratilgan.