uzbek language siteenglish language site

Biz

 

Xullas, mening ishimda, yozuvimda qanchalik ko’p yoki oz harflar-so’zlar endi-endi, Ibrohimning nusxasi bilan almashinib borishi bo’yicha 6 yosharligidan so’ng bashorat bo’lib chiqsa, dam olish paytimiz, kechqurunlari tele-ekran, sotka ekrani qarshisida shunchalik ko’p yoki kam eshitilishli, tovushli gaplar tasodif, zapisning ichki o’z-o’zidan o’zgarishi sababli bo’ladi.

Xullas, menga eshittirib gapirayotgan hayotdagilarning, haqiqiylarning ya’no odam yoki insonlarning gaplari yaqin yoki uzoq tegishli ma’nolarda, masalan, yonimizda bo’ladigan ish, reja haqida yoki boshqa yerda hisobga olingan ma’lumot, ish xatti-harakat haqida aytilsa, chindan ham barchasi qalbakilar, mening energiya-subyekt his-hayajonim bo’lmish farzandlarimga qarshi ularning gvardiyasidan, asosan jiyanlaridan, yaqinidagi aloqa, tegishli bo’lib o’tadigan boshqa bolalardan, Muhammadazizdan, yoki kecha kelgan Amir, Imron lardan haqiqiylarning, yonimdagilarning bo’g’zi orqali gapirtirilib chindan to’g’ri, hammaniki, ko’pchilik haqiqati sanaladi. Masalan, bugun Xudoyev fransuz tili o’qituvchisi, boboy olamdan o’tibdi. Shu haqda xabarni dadamdan eshitdik, va ko’cha-kuyga qarasak ham ba’zilar motamsaro kiyimda o’tib ketyaptilar. Men esa vaziyatga yoki sharoitga ko’ra oddiy gaplar eshitilish doirasidan yopishgan sal tashqaridagi va shu doiradan eng uzoqda, ko’zim ilg’aguncha bo’lgan ko’rinishlarni - menga o’liklar, ichimdagi bolalar haqiqiylarni qanchalik gapirtirib qulog’imga menga qarshi, ichimni sindirib bostirish qilishsa, - men ham shunchalik darajada haqqoniyligini yonimdagilarga, yaqinlarimga, birgalikdagi aloqadagilarga sezdirib boraman. Albatta, tug’ilmagan bolalar yoki uzoq yillardan yasharib tug’ilish uchun kelayotgan o’liklar karlar va ko’rlarga tutashib bo’lgan, isbotini olgan, ko’pchilik haqiqati bo’lib qanchadir doirada hisobga olingan chinakam narsalar, ma’lumotlar, axborotlar haqida aytishsa, (ko’rsatishsa), nima keragi bor bu – bizning asl farzandlarimizni, o’zlarining gvardiya yetakchilarini ular ichimizda gavdamizning ko’ngli, vujudi bo’lib turganlarida ruhan zarba berib turish, seskantirish, atayin, istamay kallamga kelib turgan xohishmas ishni buyurib qayishtirib, olatim asablari yugurgan gavdamni olatga buyurgandayin ishlatish, qiynash. Xo’p mayli, shu paytgacha shunday bo’lavergan, qotgan, muzlagan, bir xil, o’zgarmas, ya’ni kallamga ilakishib (men shuni qanday deb turganimda, qanday qilib ichimdan o’qishadi deb qolayotganimda) menga oddiy ishlarni og’ir, qiyin ish o’rnida buyurib, qiyin shu (parallel) ishning zahmatini, charchog’ini bildirishadi. Xullas, tushunishimcha bu – shunday qilinganki, mening oldimda ishlayotganlar energiya sarflarini bilishmasin, sezishmasin, yo’qotishmasin, balki mendan olaolishaversin. Ha - : bolam yetakchi, boshliq, shoh farzand bo’lganidan so’ng, men uni enerigiyam ya’ni quvvatim hamda subyektiv ya’ni tuyg’um mag’zi, topilishi deb turganimda bo’qli gapirish bilan boshqa o’lik bolalar yoki tug’ilgan farzandlarning o’lik nusxalari farzandimning “gavdasidagi” quvvat va subyetkiv o’z ulushidan, qismidan foydalanishi kerak. Zero men kattalarim gvardiyasiga qanchalik gavda va massa bo’laklari bo’lib bersam, farzandim Ibrohim ham shunchalik quvvat va subyekt parchalari, qismlari bo’lib o’z avloddosh xalqini birlashtirgan. Xullas, tenglashtirsak, Ibrohim menga bog’langani uchun uning quvvat-subyektidan men bilan birga yulib olishsa, Ibrohim meni bo’qdan, bo’q sifat ravishida gapirtirib, bo’qni Ot sifatida (bizlardagi gapirishi Fe’l bo’lgani uchun;) jism bo’yicha yallig’ yuttirgan (aniqrog’I o’z ichiga parallel ravishda birinchidan yutgan, tortgan) holda bashorat qildiradi.

Xullas, bugun kech ertalabga yaqin yoki balki birinchi boshlanishlari tun atrofida bo’lib, bir necha bor uzilib bog’lanishli, oraliq davr tashlab ko’p sonli bog’liq tushlardan ko’rdim desam bo’laveradi. Albatta, shu tushlar mening ishimni bashorat qilib bo’lgandur. Ammo gap unda emasga o’xshaydi, chamamda kechangi dam olishda Bravo kulgichlar to’plami konsertini ko’rganimda xulosalarim yana ancha o’zgarganga o’xshaydi. Xullas, nima demoqchiman, demoqchimanki bu – meni oldindan, bir kun avvaldan ma’lum qilib, bilib, sezib ko’rishsa ham, nima ishlar qilishimni, foydaga yoki pulga aloqador (o’zimning keyingi izimni yo’lga soladigan, o’zgartirib tartiblaydigan) qanday yozuvlar yozishimni bashorat qilib qo’ygan bo’lishsada, men shunchalik darajada tele-ekran ortida video-zapis ichida gaplarni, audiolarni tasodifiy, yolg’on qilib haqqoniy, o’zgarmas zapisli ko’rinishlariga, videolariga nisbatan moslanaverishini ta’minlayman. ((Xullas, men vaqtda chiziqning oxirida surilib borayotgan bo’lsam, insonlar shu chiziqni latta qilib to’lqinli holga solib, yoki prujinasifat qilib vaqtda o’tmishda xohlagan paytlari takroriy xatti-harakatlarini takroriy ravishda mening hozirog’imga, vaqtimning eng cho’qqisiga ko’rsataverib, bildiraverib meni devona ya’ni “dev - oniy allaqanday(da)” va o’zlarini chamamda jinni ya’ni “jismmas nima ini” ya’ni ini, ukani jismdayin qilib chiqarib, o’zlarini qandaydir vujudiy bo’laklanishda narsalar, jism sifatida sezishadi. Umuman devona bo’lsak ham dunyoqarash bo’yicha odamzot haqliroq, chunki vaqt hamma uchun bir paytning o’zida bo’ladi, oldinga o’taveradi deyilgan hamda bizlar faqatgina gavda bo’lib, jismli, narsali, predmet ashyoviy dalilli bo’laklarimiz yo’q deb sanaladi; ichimdagilar dunyoqarash bo’yicha vaqtning nisbiyligi insonlar ya’ni bu – ular tomonda deyishyapti, balki shundaydur, har holda nisbiylikni oddiy harakatlar masofasidan deb bilish kerak bo’ladi xolos;)). Umuman o’zimni yetarlicha sinab tele-ekran uchun bashoratchi deb bilganman, ya’ni mening gaplarimni televizor videolari darhol bashoratim sifatida o’z o’rnida chiqarib beraveradi deb hisoblardim. Yaqinda esa umuman insonlarga ko’rib ishlash, og’ir mehnat qilish oson bo’lib, doimo shu ishlari, mehnat mahsulilari o’z-o’zidan tasodif (https://uz.wiktionary.org/wiki/tasodif), shuncha ko’lamdagi bino-inshootlar, mashinalar favqulodda, kutilmagan hol bo’lib qolishi mumkinmas deb hisoblanadi. Shunday qilib odamlar uchun oson bo’lgan gapirish ham (umrning yarmidan birinchi holda ajratilgan ravishdaki) doimo bashorat, oldindan ma’lum bo’lib kelib, insoniyat chamamda odamlarning bo’g’zidan chiqayotgan gaplarini, biz odamlar dunyodagi bino-inshoot, ko’chalardagi mashinalarni ko’rgandayin - sezib, yaqindan bilishli eshitish aloqalarida hazm qilib turishlari mumkin. Xullas, nima demoqchi edim, ekran ortiga qaratilgan gaplarimni o’z joyida, ayni soniyasi yoki dolisoniyalarida farzandim Ibrohim quvvat-subyektivim ya’ni o’zi bilan meni Otli bo’q yutishga xos ravishda Fe’lli gapirtirib tarqatish parallelligi orqali bashoratni o’z o’rnida bildirib qildiradi. Demak, men gaplarim bilan ekran orti, monitor yon qarshiligidagi ko’rinishlarni, tasvirlarni, har holda gaplarini, audiolarini emaski bashorat qilaolaman. Endi xullas hayotda ko’rinishlar, boqishlar tasodif, favqulodda, kutilmagan hol bo’lsa, gaplar bashorat qilish qobiliyatiga ega sanaladi. Tele-ekran, monitor ortidan keladigan tovushlar, gaplar esa tasodif, yolg’on bo’lib, ko’rinishlari, tasviriy video davomiyliklari bashorat, oldindan ma’lum, zapisning o’ziga xos sanaladi. Xullas, aytmoqchi – yana edimki, bu – mening ushbu yozuvlarimni shu kun uchun tushda yoki balki ko’zlarim orqaga ketganda edi, ichimdagi g’ulg’ulasifat gaplar bilan oldindan bashorat qilib qo’yishgan bo’lishsa ((masalan, hozir darcha yuqorisidan jiyanlar o’zaro suhbatlari uchun bo’g’iz, menga sezilish, qandaydir oyoq ovozlari bilan yurish energiyasini meni diqqatimni birdan o’zlari tomonga qaratib qandaydir ayblagan holda tashqi ikkinchi temir eshikning urilish ovozi bilan olishgan, chiqargan quvvatlarini mendan deb hisoblab qaytib o’zlariniki qilib olishgan bo’lishsa, yoki qandaydir tenglashtirish deb sanashsa, men darrov shu qiliqlari yoqmaganligi uchun, menga nisbatan ich-etimdan o’tib terimgacha qandaydir tebranishda tegish qilgani uchun birdan ko’rish sezgim bilan mashinani yo’ldan (ha, ha, o’sha – vaqtning nisbiyligiga ko’ra vaqtda istalgan paytda, o’tmishning istalgan davridan, kesimidan moslashib takrorlanishi bo’yicha) chiqardim, aniqrog’I o’tkazdim)), baribir “cherez moy trup, ya’ni mening murdam orqali” degandayin, men shu bashorat izidan borib karomatni o’zidayin qilishni tasodif deya hisoblatib o’tmasam bo’lmaydi. Demak, bashoratni amalga oshiradigan tasodifiy nusxa, odam bo’lsa, bu – (bashorat) tasodif. Xullas, ekran ortida ham men haqqoniy videosuratlarga nisbatan yolg’ondan, tasodifiy ravishda ko’nglimdan gapirtiryapman deb turganimda, shu hoziroqdagi izni, oniy o’tayotgan tasodifni, kutilmagan holatdagi gapirtirishlarni, so’zlatishlarni xotinim baribir bashorat, oldindan ma’lum sifatida, dunyoqarashga bioan zapisli ovoz deya ishontirgan holda menga ichimdan o’ylatib, gaplarni xotinimning o’zi zapisli sifatida oldindan tushuntirib, kallamga quyib, aniqrog’I tezda tuyg’ularim, hayotiy tajribam, esimdan aralash qilib tahlillatga holda xulosa keltirayotgani, mos qilayotganini bildiradi. Xullas, aniqrog’I xotinim zapisdagi gaplarni haqqoniy sanatib mening kallamni oldindan shu zapis gaplariga, so’zlariga mos ravishda muvofiqlashtirib, shakllantirib borayotgan emish. Qandaydir qilib ichki muammolarim, tuyg’ularim boshimdan oshib yotganda, cheksiz xayollarim orasidan mening umrimga, o’tkazgan hayotimga yoki tajribalarimga xoslab bilim, fikr keltirib, tezda kallamda bog’liqlik qilib bo’layotgan zapisdagi gapni men chiqargandayin qilarkin. Ya’ni mening ham kallamni chiziq qilib zapisdagi gaplar chizig’I bilan ulashtirib ketaverarkin. Nima ham derdik, dunyoqarash bo’yicha chindan ham zapislar, videolar (undagi ovozlari ham tasvirlari ham) o’zgarmas, o’z o’rnida istalgancha takrorlanaveradi. Shunday qaraganda oldindan bashorat, iz, chiziq qilingan bo’lsa ham, baribir mening ustunligim, endi, o’z joyida, pallasida vaqtda yetib kelishim bilan -, ya’ni tasodifim ustunligiga ko’ra xotinimni yoki ichidagi o’lik nusxalarini, xullas, ichimdagi va birovlardagi o’liklarni qottirib, o’tmish, orqa, dum iziga, chizig’iga binoan nuqta, tasodif, favqulodda holat bilan kelib yozib ketishim jarayonidagi tasodifga, nuqtaga bog’lanish qilib tushuntiraman, aniqrog’I sezdirib ko’rsataman. Ya’ni (oldingi jumlam tushunarsizroq chiqqan bo’lsa) bu – chiziq qilib bashorat qilingan mening ishimda shu chiziqni nuqta sifatida o’liklarga va xotinimning his-tuyg’ulariga sezdirib, nuqta bilan bog’lab, parallel ustma-ust yozib ketaman. Shunday qaraganda hammasi qanday bo’lyapti, tusga kiryapti. Demak, xotinim, ya’ni u sezayotgan o’lik nusxasi – o’ziga yaqqol bilingan, kerak bo’lsa o’zi qilayotgan holda meni zapisdagi oldindan ma’lum, ilgaridan yozilgan, eshitib borilaversa kelajakdan ham ma’lum (videodagi vaqt o’tishni bildiradigan polzunok, sirpalagich bo’yicha) bo’shliq chizig’I, izini orqamoqqa yo’nalishga nisbatan qoldirib o’tib borish nuqtasidan o’tib borguncha bilinadigan gaplarni, so’zlarni, harflarni, aniqrog’I baribir gaplarni mening vujudimni, gavdamni xalqqa nisbatan bo’laklagan, parchalagan holda har birida qancha ma’no-mazmun yotsa, shunday kerakli qayta bog’lanish qilib darhol tuyg’ularimni keraklicha qorishmadan yuqori nuqtasiga, uchiga binoan oldindan tushuntirib, kallaga keltirib borish qiladi. -- Demak, bo’laklangan qalbim ustida ish olib borgan xotinim va o’lik nusxa shu --. Albatta, bu yerda – zapis gaplarini men tuzayotganim emas, balki zapisga mening vujudim bo’laklaridagi tuyg’ulari qayta ravishda keraklicha birlashtirilib meni shu gaplarga oldindan tushuntirib borishlari bo’yicha mening ahvolim, qiziquvchanligim, ishonchim, yana qanday bo’laklanib tushunishim, (bilishim) kerakligi ichimdagilarga qiziq, kerak bo’ladi. Menimcha ichimdagilarning video eshitib ko’rayotganimdagi birgina, menga nisbatan qarashlari shu ya’ni o’zimning bo’laklanib mo’rtalshuvimni qanchalik tez fahmlashga ulgur(ishim)aman. Xullas, men esa yozuvimda oldindan ma’lum izni nuqta qilib borayotganganimda shu izni, chiziqni ichimdagilar menga parchalamay, buz butun, ipdayin menga bildirib, tushuntirib borishlari ustidan ikkinchi, juftlashayotgan nuqtani qo’yaverganman. Demak, televizor, ekran ortining gaplarining tasodifligi ya’ni nuqtaligi hamda ishda yozuvlarning, harf-so’zlarning bashoratligi mos ravishda quruq tuyg’uda va suxoy nazdda. Ya’ni bizlar parallel ravishda o’zimizni tikamiz, qandaydir qilib uzoq bir kun ilgaridan bashorat va hoziroq sal kelajagi gap ustidan tasodif uchun bag’ishlaymiz.

Taxminimcha insoniyat odamzotning har kunlik charchog’ini, yo’qotadigan quvvatini oldindan biladi, zero bu – insonlarning, kishilarning faqatgina qiyinchilik, og’irlik, mashaqqat ta’sirchanligi bilan yolg’ondan, og’irlikni gavdalarida sezmasdan ishlashlariga borib taqaladi. Shunga nisbatan o’liklar insonlarning bir kun avvaldan qiladigan ishlarini, odamzot energiya-quvvatini yo’qotish sig’imini bilishlarini tushunishib odamzot, men uchun har bir bashoratli, oldindan ma’lum charchoq, quvvat yo’qotish bo’lagi, parchasi, uchqun portlashiga ko’ra mos ravishda qilib o’zlarini bashoratlagandayin, so’z-harflarni oldindan o’zlari uchun ma’lum bo’lgan, bilingandayin qilishlari mumkin bo’ladi. Xullas, energiya qayoqqa ketayotgan bo’lsa, parchalari, dog’lari qanday tarqalib, issiqlik yoki yoqimsizlik sifatida chiqib ketayotgan bo’lsa, shuning asosida, o’rnida yoki davomi oldidan avvalambor ma’no-mazmun, mening taxmin qilingan, oldindan qanchadir kutilgan, ehtimoldagi harf, so’zlarim yotgandur. Xullas, insoniyat uchun, aniqrog’I men boz ustiga devona bo’lib mendan ketma-ket quyi o’rinda turadigan yaqin oila a’zolarimiz, gendoshlarimiz, odamlarimga men sababli, devonaligim bois farqimizga ko’ra, mening past-u balandligim sababli og’ir mehnat qilish yengil, oson bo’lib ketavergan. Ammo bu – odamlar, insonlar emas ediki, og’ir mehnat o’z o’rnida bilinishi, tushunilishi va sezilishi kerak edi. Shu bilan birga qoloq ya’ni menga nisbatan o’zimdan boshlanib ketma-ket quyilashgan odamlar, yaqinlarim vaqtning nisbiyligiga ko’ra uy xizmatlarini, masalan, Orzigul asosan uyda ovqat pishirishni, xotinim davlatda ishlashni istgan vaqtlarida, xohlagan zamonlarida, uxlagan joylaridan turiboq yoki o’zlariga yanada oson tuyulishi bilan kunning qaysi mahali bo’lishiga qaraman, kunduzimi yoki kechmi baribir men ko’rayotgan mahal, payt bilan vaqtni, yorug’lik yoki qorong’ulikni birdan o’zgartirib sezishib ishlarini oldindan qilib qo’yishaveradi. Ya’ni shu paytgacha uzoq vaqt, uzun chiziq, aytaylikki 2 yil muddat bo’lsa, yaqin qavm-qarindoshlarim, umumiy, ikki oilali (aslida bobo-buvi bilan 3 oilali) uyimizdagilar har kun 3 mahal o’z vaqtida qilinishi kerak bo’lgan ovqatlarni kelinim yoki xotinim yarim-bir yil ichida to’liq soni, miqdori bo’yicha allaqachon qilib bo’lishgan bo’lsa kerak. Albatta, yana bir narsa tushuniladiki, so’nggi ishni, ovqat tayyorlashni shu mahal, oxirgi ovqatdan bo’lgan davr oxirigacha istalgan payt qilib qo’yishadimi yoki shuni ham miqdor, kelajagi bo’yicha o’tib, sonlarda orada qoldirib, bir nechanchi qilib bo’lishlari sifatida allaqachon xizmat bajarib bo’lishganmi. Aks holda shu tushunilardiki, baribir ovqat mahallari orasi uzoq emasdayin, ularga ish yoqmaslik, qisqa davrlar ichida qachon bo’lishi qiziq bo’lmaganda ham qayta xizmat qilaverish yoqmaslik mumkin. Ha, azizlar, men, vujudim bilan kasala bo’lib yotganlarimda, yotog’imda atrofda nimalar bo’layapti deya tushunmay turganlarimda hammasini chamalab, qiyoslab ulgurganman. Qanday qilib ish yoqmaslik bo’lishi mumkin derdig-u, baribir chindan ham birovlar uchun ishlash bir og’iz gap otishdayin yoki ko’rib kuzatishdayin oson bo’lsa kerak. Endi - va albatta almashinish kerak, masalan, kimdir bizning ya’ni odamlarning o’rnida gapiryaptimi, demak, bizlar kuzatish bashorati bilan shug’ullanishimiz kerak. Endi, xullas, ichimdagi quvvatim mag’zi va subyektivim bo’lib turgan Ibrohim bolam uchun narsalarni (mana masalan, tushlikdan so’ng ancha avval bugun tarvuz va piyoz sotib velikda ko’tartirib olib keldik) sotib olishda, birinchidan shu narsaga, sotib olinayotgan predmetga nisbatan energiya, quvvat almashinishi o’zi uchun muhim bo’lib menga ham shu seziladi, ya’ni 49-51 ulushlikka nisbatan 2 ulush har kimning o’zi, yakka shaxsiyati, gavda massasi yoki gapirishi bo’lsa, shu gavda massasi yoki gapirishi keyingi umrlarga nisbatan ham noma’lum, tasodif bo’lib turavergani bois, bolalarimiz ichimizda ya’ni shu gavda massamiz va gapirishimiz orasida bu 2% ni baribir bashorat qilishib, energiya subyektlari yoki bo’qlarini tasodifga chiqarib almashinish oqibatida sotib olinadigan, yoki uydagi narsani umumiy ko’pchiliknikidan har bir shaxsning o’zining ko’rish yoki eshitishiga olib kiraoladi, sezdiradi. (Mana masalan, doimo meni xotinim energiyam bilan birga urib tashlash uchun o’zi kirib ketgan do’koni eshigi oldiga qo’yadida, so’ng yo’ldan qoching, bu yerda xizmat ko’rsatiladi deya energiyamni mendan urib sof ravishda bolamga hal qilib beradimi nima) Umuman shundan tushunish mumkinki, keyin chetda ham turaversam, mashina signallari kelib (ichimdagilar yoki – o’zi Ibrohim menman deya qalbaki Ibrohim o’zini men signallarni yuboryapman deydiki) menga nisbiy vaqt bo’yicha moslashib, sozlanib keladigan inson zotini yo’lakdan, tratuar ya’ni piyodalar o’tish yo’lagidan qaratib toptirishga urintirgan holda do’kon egasi, sotuvchi uchun mijoz keltirish, topib berish kerakligini, sotuvchiga quruq energiya almashinuvi emas, balki pul kerakligini bildiradi. Qarang 3 dan kesilgan, ayrilgan, sindirilgan bolalar yuqori bahodagi 3 tani, avlod yoki shajara, pokoleniyalarni qanday qilib ajratyapti. Birinchidan bizning, inson zotining ko’r-karligini sinab sindiradi, ikkinchidan dadalarimiz sifatidagi nisbiy vaqt bilan kelajagi bilan oldindan g’amlab, zahiralab takrorlab qo’ygan ravishdagi boshqalarning, o’zga kutilgan mijozlarning harakatlarini moslashtirib, aniqrog’I o’z joyiga keltirib qo’yadi va o’lat sifatidagi bobolarimizni fazoning aniq va aniqmasligi o’yini bilan “o’lat – bu – pul ot degani” qildirib, sotuvchiga teng, dunyoqarashli foydani keltiradi. Endi, xullas, vaqtning nisbiyligi uchun bir qo’shimcha, izlanish davomidagi qarash bordir. Bu – qanday qilib fazoda, qorong’uda, koinot bo’shlig’ida atrofsiz, yakka o’z gavdasini sezgandayin vaqt o’tkazib yurgan insoniyat, 51% dan quyi aholi o’zining takroriy harakat izidan birdan kerakli vaziyatga, shart-sharoitga, hoziroqdagi vaqt oqimidagi joylashuvga, atrof-muhitga topilib, sezilib kelib qolishi mumkin. Demak, shu atrof to’la hayotga insonlarni men topgandayin vaqtning nisbiyligidan turg’izib olib kelamanmi, yoki o’zlari, istalgan biri mening vaqtim, kelgan joyim bilan mos bo’lib, to’g’ri kelib yurib borishi, qaytishi, kelishi mumkinmi. Yoki mana hozir ichimdagilar aytayotgani bo’yicha vaqt ularniki desak, istalgan paytlari, qisilishdagi takrorlari ya’ni uzoq davrga nisbatan (boshlang’ich) oz vaqt ichidagi qaytarishlari bilan mening yonimga kelib atrof bo’yicha shart-sharoitlarni yasashib vaqtni ko’chirib, sakratib yurishadimi. Men masalan, ularning kelishi bilan atrofim, borlig’im o’zgarganini bilmayman. O’zi hammasini chamamda nuqta va chiziq, ya’ni bobo va dadalarimiz bilan hal qilib qo’yaverish kerak. Masalan, men boshlanishidan tikka chiziq bo’lib vaqtni o’tkazsam, insoniyat quyimdagi chiziq va nuqta aralash prujinasifat bo’lib o’tirishadi. Aslida prujinaning ham balandligi menig chizig’imchalik desak mubolag’a bo’lmas. Ammo prujina bosilib-ko’tarilib torayib-kengayaverish ishlarini qilayotganda insonlarning takroriy ishlari bir – vaqtda orqaga, o’tmishga tushib, boshqa bir – baribir hoziroqda sezilib, ko’rinib, bilinib turadi. Demak, men – misol uchun, sotuvchiga mijoz qidirtirilayotganimda mijoz o’tmishni hoziroq deb bilib osongina, yurishni-yurish demay, boshqa borasiga kelaverayotgan bo’ladi. Nazarimda mijoz ya’ni inson uchun ishlar doimo hoziroqda bo’lib o’tmagani sababli ketma-ket oxirgisi bo’lib o’tishi bilan sanalmaydi, balki so’nggi takroriy harakatlari bilan sotuvchi yoniga mijoz bo’lib kelib qolishmaydi, balki yig’ilib qo’yilgan qayta harakatlari, ishlari ya’ni yurishlari bo’yicha oradan topilgani, masalan, 9 marta bir xil yo’ldan yurib chiqqan bo’lsalar, 5-marotabasini menga ko’rsatib takroran qilayotgan bo’lishlari mumkin. Xullas, ichimdan aytayotganlariga muvofiq chindan ham vaqt ularniki bo’lsa kerak. Fazo esa bizlarniki ya’ni odamlarnikidir. Demak, insoniyat vaqt bo’yicha meteorit old atrofini olov qoplamasi yoritguvchisiga o’xshab kelib, vaqtni yolg’iz (insoniyatning) o’zida odamlarga nisbatan, ko’ra mujassamlashtirib, bizning soat, vaqt millarimizga ham “qo’yib”, indamay bizlar fazoda yaratib turgan joylarning, borliqning yoniga istalgan paytlari, biz bilan uchrashuv onlarini kerak bo’lsa o’zlarining vaqtlari sifatida hammanikini bilgan holda keltirib yaqinlashishlari, kelib qolishlari mumkin. Xullas, hozir sal lirik chekinish qilib grammatika vaqti qilsak. Demak, gapning kesim taraf ikkinchi darajali bo’laklari o’zidan keyin keladigan shunday, kesim bo’yicha ikkinchi darajali bo’laklar bilan kesimga o’xshash bog’lanish qilishlari mumkin. Ega atrofidagilar esa o’zaro Ega gap bo’lagiga xos bog’lanishlari mumkin. Masalan, “chiroyli go’zal qizning o’zginasi” iborasida, gapning bosh yoki tobe desak ham bir bo’lagida chiroyli so’zi go’zal so’zini qizning so’zi bilan birgalikda aniqlab kelyapti. Yoki “men bolamni o’zini ko’rdim” iborasida bolamni so’zi bilan o’zini so’zi go’yoki “bolamni o’zi” sifatida to’ldiruvchiga kesim bog’lanishida “ko’rdim” kesimidan ham oldin, ilgari kelyapti. Chindan ham nyuans shu, o’zi so’zini qanday ergashtirish, aniqolovchili -ning qo’shimchasi bilan tugagan oldindan bir so’zgami yoki keyingi to’ldiruvchigami bog’lash. Endi, xullas, menga barchasi ma’lumdayin. Odamzot qo’toqqa ya’ni uzun olatga o’xshab vaqt chizig’I ustiga fazo (shart-sharoit, narsalar bilan bog’liq vaziyat) nuqtasini chiqarib, kiygizib, qo’toqbosh qilib qo’yishgan, insoniyat esa chiziqni nuqta bilan aralashtirib kusga o’xshash prujina, - aylanma ravishda aura, singuvchanlik bilan so’ruvchi - bo’lib qolishgan. Endi shunga o’xshash – bizga olatning va kusning vazifalarini chindan ham ajratib, kattalar sifatidagi hayotdagi o’z o’rnimizni bildirib borayotgan bolalarimiz ya’ni farzandlarimiz - olatimiz yoki omimiz gavdamiz asablari bo’lib bizni o’rab olgan paytlarida, subyektiv energiyamiz yoki bo’qimizdan kelib chiqib olat va kusni, ya’ni mos ravishda (chiziq ustiga yopishgan nuqta) inglizcha igna va prujinani (yoki fazoning aniqligi hamda vaqtning nisbiyligini) yaqqol bildirishga urinib, sezishimizni o’zimiz uchun urintirib istab turishimizni keltiradilar. Ba’zida, mana hozir shu jumlamni yozishim bilanoq, so’ng fazoning aniqligi aniqmaslik bilan almashinib, ko’zimning oldi bulg’anadi, havo shamollari yoki qandaydir ko’p qarama-qarshi yo’nalish chiziqlari ko’zimga parallel ravishda, uzoqdan ham bo’lib tegib o’tgandayin hisoblanib, kallam ham ichi bilan garanglashib qo’zg’aladi. Xullas, hozir ichimdagilar bildirishmoqdalarki, tug’ilib bo’lgan farzandlarim olatim va kusi subyektiv energiya qobig’idan nariga o’tmas emish, ichimdagilarning o’zlari ya’ni tug’ilmagan hali bor gvardiya xalq esa olatimiz yoki kusimiz sezgi asablarini gavdamizga yopishtirib, taqab, tekkizib, yuzadan kiydirib subyektiv energiya chiqishini va bo’q kirishini biz kattalarga hayotimizdagi bo’layotgan g’ayrioddiylik, ya’ni insonlar bo’yicha vaqtning nisbiyligi va odamlarga ko’ra fazoning aniqligi sifatida tushuntirish qilib halaqit ham bergan holda ya’ni almashinish natijasida urib, durtib qo’yishadi. Masalan, men o’zimdan, nari borganda bo’lsa hisobga olinadigan devonaligimdan aytsam, bildirsam, mening xatti-harakatlarim, mana shu yozib o’tirishlarimning o’zidagi qimirlashlarim atrofida qancha energiya, issiqlik quvvati tarqatsam, shuning havodagi menga yaqin bo’lib tashqariga tarqalib borayotgan qandaydir joyidan, havo chegarasidan meni uradigandayin, subyektiv ravishdagi energiyamni o’zimga qisib qo’yadigandayin urish, qiynash bo’lib sodir etilib qolinadi. Xullas, bolalarning 49% ya’ni odamlar tarafi havoga tarqalib chiqayotgan subyektiv (ha, shu subyektivki, chunki avvalambor aytib o’tish kerak, - mening kayfiyatim, his-hayajonimga, sezgi va tuyg’ularim bog’lanishiga qarab quvvat gavdamning har qayog’idan, masalan hozir oyog’im terlagani sezilayptiki, sarflanadi) energiyam, quvvatim bo’yicha issiqlikni to’siqlarsiz, cheklanmasdan, chegarasiz uzatayotgan bo’lsalar, 51% bolalar shu energiyaga qarshi havodan parallel, ko’rinmas ravishda bo’qni tiqishtirib, ko’paytirib, zo’riqtirib otaryaptilar. Xullas, meni kallamdan kayfiyatimga, his-tuyg’umga qarshi, o’zimga noma’qulligini, yoqmasligini bildirib urishlari bu – 51% menga qarshi, o’zlari uchun asoschi bolalarning bo’q otib “gapirishlari” sanaladi. Masalan, chindan ham bugun darcha, tokcha, yer bilan taxminan tekis, ozgina yuqoridagi derazacha ustidan yer bo’yicha ko’rinib bolalarning o’zlari kerak bo’lsa ko’p gap qilishdi, so’ng kattalar va qariyalar ham onda-sonda gaplar qilishdilar.

Comments

Ommabop xabarlar

Nima gap xo'sh?

Nima bu o'zi xo'sh

NIma gap o'zi?