Biz
Xullas, mening ishimda, yozuvimda qanchalik ko’p yoki oz harflar-so’zlar
endi-endi, Ibrohimning nusxasi bilan almashinib borishi bo’yicha 6
yosharligidan so’ng bashorat bo’lib chiqsa, dam olish paytimiz, kechqurunlari
tele-ekran, sotka ekrani qarshisida shunchalik ko’p yoki kam eshitilishli, tovushli
gaplar tasodif, zapisning ichki o’z-o’zidan o’zgarishi sababli bo’ladi.
Xullas, menga eshittirib gapirayotgan hayotdagilarning,
haqiqiylarning ya’no odam yoki insonlarning gaplari yaqin yoki uzoq tegishli ma’nolarda,
masalan, yonimizda bo’ladigan ish, reja haqida yoki boshqa yerda hisobga
olingan ma’lumot, ish xatti-harakat haqida aytilsa, chindan ham barchasi
qalbakilar, mening energiya-subyekt his-hayajonim bo’lmish farzandlarimga
qarshi ularning gvardiyasidan, asosan jiyanlaridan, yaqinidagi aloqa, tegishli
bo’lib o’tadigan boshqa bolalardan, Muhammadazizdan, yoki kecha kelgan Amir,
Imron lardan haqiqiylarning, yonimdagilarning bo’g’zi orqali gapirtirilib chindan
to’g’ri, hammaniki, ko’pchilik haqiqati sanaladi. Masalan, bugun Xudoyev
fransuz tili o’qituvchisi, boboy olamdan o’tibdi. Shu haqda xabarni dadamdan
eshitdik, va ko’cha-kuyga qarasak ham ba’zilar motamsaro kiyimda o’tib
ketyaptilar. Men esa vaziyatga yoki sharoitga ko’ra oddiy gaplar eshitilish
doirasidan yopishgan sal tashqaridagi va shu doiradan eng uzoqda, ko’zim ilg’aguncha
bo’lgan ko’rinishlarni - menga o’liklar, ichimdagi bolalar haqiqiylarni
qanchalik gapirtirib qulog’imga menga qarshi, ichimni sindirib bostirish
qilishsa, - men ham shunchalik darajada haqqoniyligini yonimdagilarga,
yaqinlarimga, birgalikdagi aloqadagilarga sezdirib boraman. Albatta, tug’ilmagan
bolalar yoki uzoq yillardan yasharib tug’ilish uchun kelayotgan o’liklar karlar
va ko’rlarga tutashib bo’lgan, isbotini olgan, ko’pchilik haqiqati bo’lib qanchadir
doirada hisobga olingan chinakam narsalar, ma’lumotlar, axborotlar haqida
aytishsa, (ko’rsatishsa), nima keragi bor bu – bizning asl farzandlarimizni, o’zlarining
gvardiya yetakchilarini ular ichimizda gavdamizning ko’ngli, vujudi bo’lib
turganlarida ruhan zarba berib turish, seskantirish, atayin, istamay kallamga
kelib turgan xohishmas ishni buyurib qayishtirib, olatim asablari yugurgan gavdamni
olatga buyurgandayin ishlatish, qiynash. Xo’p mayli, shu paytgacha shunday bo’lavergan,
qotgan, muzlagan, bir xil, o’zgarmas, ya’ni kallamga ilakishib (men shuni
qanday deb turganimda, qanday qilib ichimdan o’qishadi deb qolayotganimda)
menga oddiy ishlarni og’ir, qiyin ish o’rnida buyurib, qiyin shu (parallel) ishning
zahmatini, charchog’ini bildirishadi. Xullas, tushunishimcha bu – shunday qilinganki,
mening oldimda ishlayotganlar energiya sarflarini bilishmasin, sezishmasin, yo’qotishmasin,
balki mendan olaolishaversin. Ha - : bolam yetakchi, boshliq, shoh farzand bo’lganidan
so’ng, men uni enerigiyam ya’ni quvvatim hamda subyektiv ya’ni tuyg’um mag’zi,
topilishi deb turganimda bo’qli gapirish bilan boshqa o’lik bolalar yoki tug’ilgan
farzandlarning o’lik nusxalari farzandimning “gavdasidagi” quvvat va subyetkiv
o’z ulushidan, qismidan foydalanishi kerak. Zero men kattalarim gvardiyasiga
qanchalik gavda va massa bo’laklari bo’lib bersam, farzandim Ibrohim ham
shunchalik quvvat va subyekt parchalari, qismlari bo’lib o’z avloddosh xalqini
birlashtirgan. Xullas, tenglashtirsak, Ibrohim menga bog’langani uchun uning
quvvat-subyektidan men bilan birga yulib olishsa, Ibrohim meni bo’qdan, bo’q
sifat ravishida gapirtirib, bo’qni Ot sifatida (bizlardagi gapirishi Fe’l bo’lgani
uchun;) jism bo’yicha yallig’ yuttirgan (aniqrog’I o’z ichiga parallel ravishda
birinchidan yutgan, tortgan) holda bashorat qildiradi.
Xullas, bugun kech ertalabga yaqin yoki balki birinchi
boshlanishlari tun atrofida bo’lib, bir necha bor uzilib bog’lanishli, oraliq
davr tashlab ko’p sonli bog’liq tushlardan ko’rdim desam bo’laveradi. Albatta,
shu tushlar mening ishimni bashorat qilib bo’lgandur. Ammo gap unda emasga o’xshaydi,
chamamda kechangi dam olishda Bravo kulgichlar to’plami konsertini ko’rganimda xulosalarim
yana ancha o’zgarganga o’xshaydi. Xullas, nima demoqchiman, demoqchimanki bu – meni
oldindan, bir kun avvaldan ma’lum qilib, bilib, sezib ko’rishsa ham, nima
ishlar qilishimni, foydaga yoki pulga aloqador (o’zimning keyingi izimni yo’lga
soladigan, o’zgartirib tartiblaydigan) qanday yozuvlar yozishimni bashorat
qilib qo’ygan bo’lishsada, men shunchalik darajada tele-ekran ortida video-zapis
ichida gaplarni, audiolarni tasodifiy, yolg’on qilib haqqoniy, o’zgarmas zapisli
ko’rinishlariga, videolariga nisbatan moslanaverishini ta’minlayman. ((Xullas,
men vaqtda chiziqning oxirida surilib borayotgan bo’lsam, insonlar shu chiziqni
latta qilib to’lqinli holga solib, yoki prujinasifat qilib vaqtda o’tmishda
xohlagan paytlari takroriy xatti-harakatlarini takroriy ravishda mening hozirog’imga,
vaqtimning eng cho’qqisiga ko’rsataverib, bildiraverib meni devona ya’ni “dev -
oniy allaqanday(da)” va o’zlarini chamamda jinni ya’ni “jismmas nima ini” ya’ni
ini, ukani jismdayin qilib chiqarib, o’zlarini qandaydir vujudiy bo’laklanishda
narsalar, jism sifatida sezishadi. Umuman devona bo’lsak ham dunyoqarash bo’yicha
odamzot haqliroq, chunki vaqt hamma uchun bir paytning o’zida bo’ladi, oldinga
o’taveradi deyilgan hamda bizlar faqatgina gavda bo’lib, jismli, narsali,
predmet ashyoviy dalilli bo’laklarimiz yo’q deb sanaladi; ichimdagilar
dunyoqarash bo’yicha vaqtning nisbiyligi insonlar ya’ni bu – ular tomonda deyishyapti,
balki shundaydur, har holda nisbiylikni oddiy harakatlar masofasidan deb bilish
kerak bo’ladi xolos;)). Umuman o’zimni yetarlicha sinab tele-ekran uchun
bashoratchi deb bilganman, ya’ni mening gaplarimni televizor videolari darhol
bashoratim sifatida o’z o’rnida chiqarib beraveradi deb hisoblardim. Yaqinda esa
umuman insonlarga ko’rib ishlash, og’ir mehnat qilish oson bo’lib, doimo shu
ishlari, mehnat mahsulilari o’z-o’zidan tasodif (https://uz.wiktionary.org/wiki/tasodif),
shuncha ko’lamdagi bino-inshootlar, mashinalar favqulodda, kutilmagan hol bo’lib
qolishi mumkinmas deb hisoblanadi. Shunday qilib odamlar uchun oson bo’lgan
gapirish ham (umrning yarmidan birinchi holda ajratilgan ravishdaki) doimo
bashorat, oldindan ma’lum bo’lib kelib, insoniyat chamamda odamlarning bo’g’zidan
chiqayotgan gaplarini, biz odamlar dunyodagi bino-inshoot, ko’chalardagi
mashinalarni ko’rgandayin - sezib, yaqindan bilishli eshitish aloqalarida hazm
qilib turishlari mumkin. Xullas, nima demoqchi edim, ekran ortiga qaratilgan
gaplarimni o’z joyida, ayni soniyasi yoki dolisoniyalarida farzandim Ibrohim
quvvat-subyektivim ya’ni o’zi bilan meni Otli bo’q yutishga xos ravishda Fe’lli
gapirtirib tarqatish parallelligi orqali bashoratni o’z o’rnida bildirib
qildiradi. Demak, men gaplarim bilan ekran orti, monitor yon qarshiligidagi ko’rinishlarni,
tasvirlarni, har holda gaplarini, audiolarini emaski bashorat qilaolaman. Endi
xullas hayotda ko’rinishlar, boqishlar tasodif, favqulodda, kutilmagan hol bo’lsa,
gaplar bashorat qilish qobiliyatiga ega sanaladi. Tele-ekran, monitor ortidan
keladigan tovushlar, gaplar esa tasodif, yolg’on bo’lib, ko’rinishlari,
tasviriy video davomiyliklari bashorat, oldindan ma’lum, zapisning o’ziga xos
sanaladi. Xullas, aytmoqchi – yana edimki, bu – mening ushbu yozuvlarimni shu
kun uchun tushda yoki balki ko’zlarim orqaga ketganda edi, ichimdagi g’ulg’ulasifat
gaplar bilan oldindan bashorat qilib qo’yishgan bo’lishsa ((masalan, hozir darcha
yuqorisidan jiyanlar o’zaro suhbatlari uchun bo’g’iz, menga sezilish, qandaydir
oyoq ovozlari bilan yurish energiyasini meni diqqatimni birdan o’zlari tomonga
qaratib qandaydir ayblagan holda tashqi ikkinchi temir eshikning urilish ovozi
bilan olishgan, chiqargan quvvatlarini mendan deb hisoblab qaytib o’zlariniki
qilib olishgan bo’lishsa, yoki qandaydir tenglashtirish deb sanashsa, men darrov
shu qiliqlari yoqmaganligi uchun, menga nisbatan ich-etimdan o’tib terimgacha qandaydir
tebranishda tegish qilgani uchun birdan ko’rish sezgim bilan mashinani yo’ldan (ha,
ha, o’sha – vaqtning nisbiyligiga ko’ra vaqtda istalgan paytda, o’tmishning
istalgan davridan, kesimidan moslashib takrorlanishi bo’yicha) chiqardim, aniqrog’I
o’tkazdim)), baribir “cherez moy trup, ya’ni mening murdam orqali” degandayin,
men shu bashorat izidan borib karomatni o’zidayin qilishni tasodif deya hisoblatib
o’tmasam bo’lmaydi. Demak, bashoratni amalga oshiradigan tasodifiy nusxa, odam
bo’lsa, bu – (bashorat) tasodif. Xullas, ekran ortida ham men haqqoniy
videosuratlarga nisbatan yolg’ondan, tasodifiy ravishda ko’nglimdan gapirtiryapman
deb turganimda, shu hoziroqdagi izni, oniy o’tayotgan tasodifni, kutilmagan
holatdagi gapirtirishlarni, so’zlatishlarni xotinim baribir bashorat, oldindan
ma’lum sifatida, dunyoqarashga bioan zapisli ovoz deya ishontirgan holda menga
ichimdan o’ylatib, gaplarni xotinimning o’zi zapisli sifatida oldindan
tushuntirib, kallamga quyib, aniqrog’I tezda tuyg’ularim, hayotiy tajribam,
esimdan aralash qilib tahlillatga holda xulosa keltirayotgani, mos
qilayotganini bildiradi. Xullas, aniqrog’I xotinim zapisdagi gaplarni haqqoniy
sanatib mening kallamni oldindan shu zapis gaplariga, so’zlariga mos ravishda
muvofiqlashtirib, shakllantirib borayotgan emish. Qandaydir qilib ichki
muammolarim, tuyg’ularim boshimdan oshib yotganda, cheksiz xayollarim orasidan
mening umrimga, o’tkazgan hayotimga yoki tajribalarimga xoslab bilim, fikr keltirib,
tezda kallamda bog’liqlik qilib bo’layotgan zapisdagi gapni men chiqargandayin
qilarkin. Ya’ni mening ham kallamni chiziq qilib zapisdagi gaplar chizig’I bilan
ulashtirib ketaverarkin. Nima ham derdik, dunyoqarash bo’yicha chindan ham
zapislar, videolar (undagi ovozlari ham tasvirlari ham) o’zgarmas, o’z o’rnida
istalgancha takrorlanaveradi. Shunday qaraganda oldindan bashorat, iz, chiziq
qilingan bo’lsa ham, baribir mening ustunligim, endi, o’z joyida, pallasida
vaqtda yetib kelishim bilan -, ya’ni tasodifim ustunligiga ko’ra xotinimni yoki
ichidagi o’lik nusxalarini, xullas, ichimdagi va birovlardagi o’liklarni
qottirib, o’tmish, orqa, dum iziga, chizig’iga binoan nuqta, tasodif, favqulodda
holat bilan kelib yozib ketishim jarayonidagi tasodifga, nuqtaga bog’lanish
qilib tushuntiraman, aniqrog’I sezdirib ko’rsataman. Ya’ni (oldingi jumlam
tushunarsizroq chiqqan bo’lsa) bu – chiziq qilib bashorat qilingan mening
ishimda shu chiziqni nuqta sifatida o’liklarga va xotinimning his-tuyg’ulariga
sezdirib, nuqta bilan bog’lab, parallel ustma-ust yozib ketaman. Shunday qaraganda
hammasi qanday bo’lyapti, tusga kiryapti. Demak, xotinim, ya’ni u sezayotgan o’lik
nusxasi – o’ziga yaqqol bilingan, kerak bo’lsa o’zi qilayotgan holda meni
zapisdagi oldindan ma’lum, ilgaridan yozilgan, eshitib borilaversa kelajakdan
ham ma’lum (videodagi vaqt o’tishni bildiradigan polzunok, sirpalagich bo’yicha)
bo’shliq chizig’I, izini orqamoqqa yo’nalishga nisbatan qoldirib o’tib borish
nuqtasidan o’tib borguncha bilinadigan gaplarni, so’zlarni, harflarni, aniqrog’I
baribir gaplarni mening vujudimni, gavdamni xalqqa nisbatan bo’laklagan,
parchalagan holda har birida qancha ma’no-mazmun yotsa, shunday kerakli qayta
bog’lanish qilib darhol tuyg’ularimni keraklicha qorishmadan yuqori nuqtasiga, uchiga
binoan oldindan tushuntirib, kallaga keltirib borish qiladi. -- Demak, bo’laklangan
qalbim ustida ish olib borgan xotinim va o’lik nusxa shu --. Albatta, bu yerda –
zapis gaplarini men tuzayotganim emas, balki zapisga mening vujudim bo’laklaridagi
tuyg’ulari qayta ravishda keraklicha birlashtirilib meni shu gaplarga oldindan
tushuntirib borishlari bo’yicha mening ahvolim, qiziquvchanligim, ishonchim,
yana qanday bo’laklanib tushunishim, (bilishim) kerakligi ichimdagilarga qiziq,
kerak bo’ladi. Menimcha ichimdagilarning video eshitib ko’rayotganimdagi
birgina, menga nisbatan qarashlari shu ya’ni o’zimning bo’laklanib mo’rtalshuvimni
qanchalik tez fahmlashga ulgur(ishim)aman. Xullas, men esa yozuvimda oldindan
ma’lum izni nuqta qilib borayotganganimda shu izni, chiziqni ichimdagilar menga
parchalamay, buz butun, ipdayin menga bildirib, tushuntirib borishlari ustidan
ikkinchi, juftlashayotgan nuqtani qo’yaverganman. Demak, televizor, ekran
ortining gaplarining tasodifligi ya’ni nuqtaligi hamda ishda yozuvlarning,
harf-so’zlarning bashoratligi mos ravishda quruq tuyg’uda va suxoy nazdda. Ya’ni
bizlar parallel ravishda o’zimizni tikamiz, qandaydir qilib uzoq bir kun
ilgaridan bashorat va hoziroq sal kelajagi gap ustidan tasodif uchun bag’ishlaymiz.
Taxminimcha insoniyat odamzotning har kunlik charchog’ini,
yo’qotadigan quvvatini oldindan biladi, zero bu – insonlarning, kishilarning
faqatgina qiyinchilik, og’irlik, mashaqqat ta’sirchanligi bilan yolg’ondan, og’irlikni
gavdalarida sezmasdan ishlashlariga borib taqaladi. Shunga nisbatan o’liklar
insonlarning bir kun avvaldan qiladigan ishlarini, odamzot energiya-quvvatini yo’qotish
sig’imini bilishlarini tushunishib odamzot, men uchun har bir bashoratli,
oldindan ma’lum charchoq, quvvat yo’qotish bo’lagi, parchasi, uchqun portlashiga
ko’ra mos ravishda qilib o’zlarini bashoratlagandayin, so’z-harflarni oldindan
o’zlari uchun ma’lum bo’lgan, bilingandayin qilishlari mumkin bo’ladi. Xullas, energiya
qayoqqa ketayotgan bo’lsa, parchalari, dog’lari qanday tarqalib, issiqlik yoki
yoqimsizlik sifatida chiqib ketayotgan bo’lsa, shuning asosida, o’rnida yoki
davomi oldidan avvalambor ma’no-mazmun, mening taxmin qilingan, oldindan qanchadir
kutilgan, ehtimoldagi harf, so’zlarim yotgandur. Xullas, insoniyat uchun,
aniqrog’I men boz ustiga devona bo’lib mendan ketma-ket quyi o’rinda turadigan
yaqin oila a’zolarimiz, gendoshlarimiz, odamlarimga men sababli, devonaligim
bois farqimizga ko’ra, mening past-u balandligim sababli og’ir mehnat qilish yengil,
oson bo’lib ketavergan. Ammo bu – odamlar, insonlar emas ediki, og’ir mehnat o’z
o’rnida bilinishi, tushunilishi va sezilishi kerak edi. Shu bilan birga qoloq
ya’ni menga nisbatan o’zimdan boshlanib ketma-ket quyilashgan odamlar,
yaqinlarim vaqtning nisbiyligiga ko’ra uy xizmatlarini, masalan, Orzigul asosan
uyda ovqat pishirishni, xotinim davlatda ishlashni istgan vaqtlarida, xohlagan
zamonlarida, uxlagan joylaridan turiboq yoki o’zlariga yanada oson tuyulishi
bilan kunning qaysi mahali bo’lishiga qaraman, kunduzimi yoki kechmi baribir
men ko’rayotgan mahal, payt bilan vaqtni, yorug’lik yoki qorong’ulikni birdan o’zgartirib
sezishib ishlarini oldindan qilib qo’yishaveradi. Ya’ni shu paytgacha uzoq
vaqt, uzun chiziq, aytaylikki 2 yil muddat bo’lsa, yaqin qavm-qarindoshlarim, umumiy,
ikki oilali (aslida bobo-buvi bilan 3 oilali) uyimizdagilar har kun 3 mahal o’z
vaqtida qilinishi kerak bo’lgan ovqatlarni kelinim yoki xotinim yarim-bir yil
ichida to’liq soni, miqdori bo’yicha allaqachon qilib bo’lishgan bo’lsa kerak.
Albatta, yana bir narsa tushuniladiki, so’nggi ishni, ovqat tayyorlashni shu
mahal, oxirgi ovqatdan bo’lgan davr oxirigacha istalgan payt qilib qo’yishadimi
yoki shuni ham miqdor, kelajagi bo’yicha o’tib, sonlarda orada qoldirib, bir
nechanchi qilib bo’lishlari sifatida allaqachon xizmat bajarib bo’lishganmi.
Aks holda shu tushunilardiki, baribir ovqat mahallari orasi uzoq emasdayin,
ularga ish yoqmaslik, qisqa davrlar ichida qachon bo’lishi qiziq bo’lmaganda
ham qayta xizmat qilaverish yoqmaslik mumkin. Ha, azizlar, men, vujudim bilan
kasala bo’lib yotganlarimda, yotog’imda atrofda nimalar bo’layapti deya
tushunmay turganlarimda hammasini chamalab, qiyoslab ulgurganman. Qanday qilib
ish yoqmaslik bo’lishi mumkin derdig-u, baribir chindan ham birovlar uchun
ishlash bir og’iz gap otishdayin yoki ko’rib kuzatishdayin oson bo’lsa kerak.
Endi - va albatta almashinish kerak, masalan, kimdir bizning ya’ni odamlarning
o’rnida gapiryaptimi, demak, bizlar kuzatish bashorati bilan shug’ullanishimiz
kerak. Endi, xullas, ichimdagi quvvatim mag’zi va subyektivim bo’lib turgan
Ibrohim bolam uchun narsalarni (mana masalan, tushlikdan so’ng ancha avval
bugun tarvuz va piyoz sotib velikda ko’tartirib olib keldik) sotib olishda,
birinchidan shu narsaga, sotib olinayotgan predmetga nisbatan energiya, quvvat
almashinishi o’zi uchun muhim bo’lib menga ham shu seziladi, ya’ni 49-51
ulushlikka nisbatan 2 ulush har kimning o’zi, yakka shaxsiyati, gavda massasi
yoki gapirishi bo’lsa, shu gavda massasi yoki gapirishi keyingi umrlarga
nisbatan ham noma’lum, tasodif bo’lib turavergani bois, bolalarimiz ichimizda
ya’ni shu gavda massamiz va gapirishimiz orasida bu 2% ni baribir bashorat
qilishib, energiya subyektlari yoki bo’qlarini tasodifga chiqarib almashinish
oqibatida sotib olinadigan, yoki uydagi narsani umumiy ko’pchiliknikidan har
bir shaxsning o’zining ko’rish yoki eshitishiga olib kiraoladi, sezdiradi. (Mana
masalan, doimo meni xotinim energiyam bilan birga urib tashlash uchun o’zi
kirib ketgan do’koni eshigi oldiga qo’yadida, so’ng yo’ldan qoching, bu yerda
xizmat ko’rsatiladi deya energiyamni mendan urib sof ravishda bolamga hal qilib
beradimi nima) Umuman shundan tushunish mumkinki, keyin chetda ham turaversam,
mashina signallari kelib (ichimdagilar yoki – o’zi Ibrohim menman deya qalbaki
Ibrohim o’zini men signallarni yuboryapman deydiki) menga nisbiy vaqt bo’yicha
moslashib, sozlanib keladigan inson zotini yo’lakdan, tratuar ya’ni piyodalar o’tish
yo’lagidan qaratib toptirishga urintirgan holda do’kon egasi, sotuvchi uchun
mijoz keltirish, topib berish kerakligini, sotuvchiga quruq energiya
almashinuvi emas, balki pul kerakligini bildiradi. Qarang 3 dan kesilgan,
ayrilgan, sindirilgan bolalar yuqori bahodagi 3 tani, avlod yoki shajara, pokoleniyalarni
qanday qilib ajratyapti. Birinchidan bizning, inson zotining ko’r-karligini
sinab sindiradi, ikkinchidan dadalarimiz sifatidagi nisbiy vaqt bilan kelajagi
bilan oldindan g’amlab, zahiralab takrorlab qo’ygan ravishdagi boshqalarning, o’zga
kutilgan mijozlarning harakatlarini moslashtirib, aniqrog’I o’z joyiga keltirib
qo’yadi va o’lat sifatidagi bobolarimizni fazoning aniq va aniqmasligi o’yini
bilan “o’lat – bu – pul ot degani” qildirib, sotuvchiga teng, dunyoqarashli
foydani keltiradi. Endi, xullas, vaqtning nisbiyligi uchun bir qo’shimcha,
izlanish davomidagi qarash bordir. Bu – qanday qilib fazoda, qorong’uda, koinot
bo’shlig’ida atrofsiz, yakka o’z gavdasini sezgandayin vaqt o’tkazib yurgan
insoniyat, 51% dan quyi aholi o’zining takroriy harakat izidan birdan kerakli
vaziyatga, shart-sharoitga, hoziroqdagi vaqt oqimidagi joylashuvga, atrof-muhitga
topilib, sezilib kelib qolishi mumkin. Demak, shu atrof to’la hayotga
insonlarni men topgandayin vaqtning nisbiyligidan turg’izib olib kelamanmi,
yoki o’zlari, istalgan biri mening vaqtim, kelgan joyim bilan mos bo’lib, to’g’ri
kelib yurib borishi, qaytishi, kelishi mumkinmi. Yoki mana hozir ichimdagilar
aytayotgani bo’yicha vaqt ularniki desak, istalgan paytlari, qisilishdagi
takrorlari ya’ni uzoq davrga nisbatan (boshlang’ich) oz vaqt ichidagi
qaytarishlari bilan mening yonimga kelib atrof bo’yicha shart-sharoitlarni yasashib
vaqtni ko’chirib, sakratib yurishadimi. Men masalan, ularning kelishi bilan
atrofim, borlig’im o’zgarganini bilmayman. O’zi hammasini chamamda nuqta va
chiziq, ya’ni bobo va dadalarimiz bilan hal qilib qo’yaverish kerak. Masalan,
men boshlanishidan tikka chiziq bo’lib vaqtni o’tkazsam, insoniyat quyimdagi chiziq
va nuqta aralash prujinasifat bo’lib o’tirishadi. Aslida prujinaning ham
balandligi menig chizig’imchalik desak mubolag’a bo’lmas. Ammo prujina bosilib-ko’tarilib
torayib-kengayaverish ishlarini qilayotganda insonlarning takroriy ishlari bir –
vaqtda orqaga, o’tmishga tushib, boshqa bir – baribir hoziroqda sezilib, ko’rinib,
bilinib turadi. Demak, men – misol uchun, sotuvchiga mijoz qidirtirilayotganimda
mijoz o’tmishni hoziroq deb bilib osongina, yurishni-yurish demay, boshqa
borasiga kelaverayotgan bo’ladi. Nazarimda mijoz ya’ni inson uchun ishlar doimo
hoziroqda bo’lib o’tmagani sababli ketma-ket oxirgisi bo’lib o’tishi bilan
sanalmaydi, balki so’nggi takroriy harakatlari bilan sotuvchi yoniga mijoz bo’lib
kelib qolishmaydi, balki yig’ilib qo’yilgan qayta harakatlari, ishlari ya’ni yurishlari
bo’yicha oradan topilgani, masalan, 9 marta bir xil yo’ldan yurib chiqqan bo’lsalar,
5-marotabasini menga ko’rsatib takroran qilayotgan bo’lishlari mumkin. Xullas, ichimdan
aytayotganlariga muvofiq chindan ham vaqt ularniki bo’lsa kerak. Fazo esa bizlarniki
ya’ni odamlarnikidir. Demak, insoniyat vaqt bo’yicha meteorit old atrofini olov
qoplamasi yoritguvchisiga o’xshab kelib, vaqtni yolg’iz (insoniyatning) o’zida
odamlarga nisbatan, ko’ra mujassamlashtirib, bizning soat, vaqt millarimizga
ham “qo’yib”, indamay bizlar fazoda yaratib turgan joylarning, borliqning yoniga
istalgan paytlari, biz bilan uchrashuv onlarini kerak bo’lsa o’zlarining vaqtlari
sifatida hammanikini bilgan holda keltirib yaqinlashishlari, kelib qolishlari
mumkin. Xullas, hozir sal lirik chekinish qilib grammatika vaqti qilsak. Demak,
gapning kesim taraf ikkinchi darajali bo’laklari o’zidan keyin keladigan
shunday, kesim bo’yicha ikkinchi darajali bo’laklar bilan kesimga o’xshash bog’lanish
qilishlari mumkin. Ega atrofidagilar esa o’zaro Ega gap bo’lagiga xos bog’lanishlari
mumkin. Masalan, “chiroyli go’zal qizning o’zginasi” iborasida, gapning bosh
yoki tobe desak ham bir bo’lagida chiroyli so’zi go’zal so’zini qizning so’zi
bilan birgalikda aniqlab kelyapti. Yoki “men bolamni o’zini ko’rdim” iborasida bolamni
so’zi bilan o’zini so’zi go’yoki “bolamni o’zi” sifatida to’ldiruvchiga kesim
bog’lanishida “ko’rdim” kesimidan ham oldin, ilgari kelyapti. Chindan ham
nyuans shu, o’zi so’zini qanday ergashtirish, aniqolovchili -ning qo’shimchasi
bilan tugagan oldindan bir so’zgami yoki keyingi to’ldiruvchigami bog’lash.
Endi, xullas, menga barchasi ma’lumdayin. Odamzot qo’toqqa ya’ni uzun olatga o’xshab
vaqt chizig’I ustiga fazo (shart-sharoit, narsalar bilan bog’liq vaziyat) nuqtasini
chiqarib, kiygizib, qo’toqbosh qilib qo’yishgan, insoniyat esa chiziqni nuqta
bilan aralashtirib kusga o’xshash prujina, - aylanma ravishda aura, singuvchanlik
bilan so’ruvchi - bo’lib qolishgan. Endi shunga o’xshash – bizga olatning va
kusning vazifalarini chindan ham ajratib, kattalar sifatidagi hayotdagi o’z o’rnimizni
bildirib borayotgan bolalarimiz ya’ni farzandlarimiz - olatimiz yoki omimiz
gavdamiz asablari bo’lib bizni o’rab olgan paytlarida, subyektiv energiyamiz
yoki bo’qimizdan kelib chiqib olat va kusni, ya’ni mos ravishda (chiziq ustiga
yopishgan nuqta) inglizcha igna va prujinani (yoki fazoning aniqligi hamda vaqtning
nisbiyligini) yaqqol bildirishga urinib, sezishimizni o’zimiz uchun urintirib
istab turishimizni keltiradilar. Ba’zida, mana hozir shu jumlamni yozishim
bilanoq, so’ng fazoning aniqligi aniqmaslik bilan almashinib, ko’zimning oldi
bulg’anadi, havo shamollari yoki qandaydir ko’p qarama-qarshi yo’nalish chiziqlari
ko’zimga parallel ravishda, uzoqdan ham bo’lib tegib o’tgandayin hisoblanib,
kallam ham ichi bilan garanglashib qo’zg’aladi. Xullas, hozir ichimdagilar
bildirishmoqdalarki, tug’ilib bo’lgan farzandlarim olatim va kusi subyektiv
energiya qobig’idan nariga o’tmas emish, ichimdagilarning o’zlari ya’ni tug’ilmagan
hali bor gvardiya xalq esa olatimiz yoki kusimiz sezgi asablarini gavdamizga
yopishtirib, taqab, tekkizib, yuzadan kiydirib subyektiv energiya chiqishini va
bo’q kirishini biz kattalarga hayotimizdagi bo’layotgan g’ayrioddiylik, ya’ni insonlar
bo’yicha vaqtning nisbiyligi va odamlarga ko’ra fazoning aniqligi sifatida
tushuntirish qilib halaqit ham bergan holda ya’ni almashinish natijasida urib,
durtib qo’yishadi. Masalan, men o’zimdan, nari borganda bo’lsa hisobga olinadigan
devonaligimdan aytsam, bildirsam, mening xatti-harakatlarim, mana shu yozib o’tirishlarimning
o’zidagi qimirlashlarim atrofida qancha energiya, issiqlik quvvati tarqatsam,
shuning havodagi menga yaqin bo’lib tashqariga tarqalib borayotgan qandaydir
joyidan, havo chegarasidan meni uradigandayin, subyektiv ravishdagi energiyamni
o’zimga qisib qo’yadigandayin urish, qiynash bo’lib sodir etilib qolinadi.
Xullas, bolalarning 49% ya’ni odamlar tarafi havoga tarqalib chiqayotgan subyektiv
(ha, shu subyektivki, chunki avvalambor aytib o’tish kerak, - mening
kayfiyatim, his-hayajonimga, sezgi va tuyg’ularim bog’lanishiga qarab quvvat gavdamning
har qayog’idan, masalan hozir oyog’im terlagani sezilayptiki, sarflanadi)
energiyam, quvvatim bo’yicha issiqlikni to’siqlarsiz, cheklanmasdan, chegarasiz
uzatayotgan bo’lsalar, 51% bolalar shu energiyaga qarshi havodan parallel, ko’rinmas
ravishda bo’qni tiqishtirib, ko’paytirib, zo’riqtirib otaryaptilar. Xullas,
meni kallamdan kayfiyatimga, his-tuyg’umga qarshi, o’zimga noma’qulligini,
yoqmasligini bildirib urishlari bu – 51% menga qarshi, o’zlari uchun asoschi
bolalarning bo’q otib “gapirishlari” sanaladi. Masalan, chindan ham bugun
darcha, tokcha, yer bilan taxminan tekis, ozgina yuqoridagi derazacha ustidan
yer bo’yicha ko’rinib bolalarning o’zlari kerak bo’lsa ko’p gap qilishdi, so’ng
kattalar va qariyalar ham onda-sonda gaplar qilishdilar.
Comments
Post a Comment