Nima qilaylik?

 

329-330. 329. Mana oxiri Iblisga ham keldik, to’qnashdik. Ertadan bugun hozirgi kechimizdan tortib boshlabon Iblisning kuni bo’ladimi? Endi umuman kechangi ahvolimga qarasamki, varajani shunday bilib va sezib boshimdan o’tkazdimki asti qo’yatur sen xalq. Etim ya’ni mushak-paylarim, Ruhim va Jonim bir-biridan tarqash paytida bo’lishdilar. O’zimni qandaydir kesik-kesik bo’lakarda, yemish-chiqindisifat tishlamli ravishda issiqligimni, metobolizmimni ya’ni ichki suyqliklar uyg’un qismlarini ichimdan tashqariga Ruhan tarzda meni bo’shashtirib (go’yoki bola tug’ilishida bo’ladigan ona metobolizmiga o’xshash) chiqishi bo’yicha sezdim, tuydim ham. Go’yoki tani-jonim Ruhim uzra yuvilib qo’yilayotganga o’xshash hodisa bo’lgani aniqdir. Xo’shki, Jonim ko’zimni lipirlatib, tirishtirib o’ynatib boshim uzra yuqoriga chiqib ketishini bildirgan bo’lsa, Ruhim qandaydir o’zimni sozlab turishim kerak bo’lgan nazoratimdagi bu yuvilishlardan, varajalardan o’tib oyog’im uzra yerga qadalganchalik, yotishimga xos uzunasiga ham atrofga tarqaldi. O’zimni shu chiqishlarda va tarqatilishlarda tobora sozlab, mutanosiblashtirib borishim kerakligi juda katta ahamiyatga ega edi. Shuni gaplarim bilan va ichki istak yo’nalishlarim, tuyg’ularim bilan amalga oshirishim to’g’ri bo’lardi. Oxiri shu ikki turni ya’ni, xastalanish va davolanish ichkari harorat o’yinlarini bilib boshqaruvlarimdan so’ng oyog’im tizzalari bo’ylab dam, og’riq ya’ni Ruhning chiqmasligi qolib ketdi. Endi. Ichimdagilar har bir qarorim, tuyg’um bilan murosa-mudora ma’nosida ishkal yoki buzuqboshli aralashuv, yomonga burib qo’shilib turish qilishadiki hechisini qo’yaqoling. Birgalikdaligimizni, o’zim bilan birga borishni bir ham buzishadiki shunga qo’yaqoling. Endi. 330. Kod degani ko’tning teshigi degani bilan barobardir. K harfi o’zi turadi, o harfi o’ harfiga o’zgartirilsa d harfi ikki t harflaridan “ko’t teshigi” iborasining “ko’t t” ravishdagi boshlanishigacha olib kelgan holda sanskritli tarzini beradi. Endi, Karabulos o’zining 1-lik avlodlamaligida juda yaxshi yoki yaxshi yashab bermasdan, o’zi bo’yicha ko’tning teshigiga osilib haqqoniy ifodaviylikni o’ltirib, so’ndrib, sezgilarini va xarakterini mujmaytirib, bulg’ab boshqalarga bildiraverganidan oxiri o’lganidan so’ng o’z niyat maqsadiga erishib, ko’tning teshigi ya’ni kod bilan shug’ullangan. Koddan yasalgan “ko’tning teshigi”dagi o harfining o’ga o’zgarishi bu – go’yoki o unli harfining jaranglisi borga o’xshatilib, o ya’ni Dunyoni o’lab olish demakki, shu dunyoga ham qo’yganligini bildirardur. Endi, Karobulos o’zimni o’sirtirib karbonad angidrid chiqaradiki: Dunyoda qanchadan-qancha is gazi, fabrikalardan CO2 chiqindisi chiqarilayotganida bu nima uning oldida, - deb aytadi, vaholanki Iblis Karobulosning o’zi o’zimni Dunyoda egallab turgan shakl bo’yicha hajmimning harakatigacha, ichimdagi tuyg’ularigacha aniqlashga urinib kelgan. Endi, mana hozir ham bo’ldi, doimo ham bo’lishi kerakki, ammo ichimdagilar mutloq yo’l qo’ymay ko’tliklarini to’g’irlaydilarki, bu – matritsa vositasida ko’rayotgan AQSh lik buzg’unchi ichimdagilar va boshliqlari Iblis Karobulos mening, o’zlari doimo shunday yashaydigan ishlariga ya’ni, qiliqlar bilan o’zimni tasvirlashimga, bayon etishimga va yuz qiliqlari qilishimga, ovoz toblanishlarini ya’ni qiliqlarini qilishimga yo’l qo’yishmaydiki. Xuddiki tishini-tishiga qo’ygan chinakam yo’l to’sarga o’xshab, bir boshqa joydan, ro’paramdan ichim bo’ylab ovoz chiqarib, haqiqatan urmoqchiliklari va devonalik bilan bosti-bosti qilmoqchiliklarini bildirishadilar. Aslida aytib turibman, ularni dirrilatish haqida gap borayapti. Ularki bu – devonalar, o’zim esa noxosdan yoki bilib turib ham deylikki shu ish nazoratida qiliq chiqarsam, ular o’zimni devonalikka o’zlari devonaliklari sababli emas, balki ustun nazar va baholash bilan ravona qilayotgan bo’ladilarki, afsuski o’zimning ulargacha aytajak gapim yetib bormayotganidan ular faqat qolib, ma’g’lub ham bo’lishlariga qaramsdan, bu – o’zim ularning devonaliklari bilan dirrilaganim uchun ular: bizni devonaga chiqarayapsanmi, - deya o’zimni devonalikda ayblab qo’yaqoladilar, yana devonalik ohangli o’qtalishi, qilig’i bilanki, o’zlari ichimda yashirinib, tiqilib olishadilar. AQSh liklar bo’laturgani oxir-oqibat yosh chaqaloqlar, bachchag’arlar bo’lishadilarki, hozir ko’tlari bilan ko’ndalang muallaqlanib yozib qo’yilgan, ko’zlari doimo mening hayotimga aynan nimagadir shaydo va shay bo’lib tikiltirilgan, o’zimning tushunchamga va dunyoqarashimga muttaxamlardan iboratlarki, faqatgina o’zim ularga tushuncha va gaplar, joylashuvlar bilan saboqlarni yedirib kelaman. Ular shu saboqlarni olishaveradilar, lekin es-pes va xotira-yodsiz o’zidan yo’qotaveradilar. Tegadigani shu mening qiliqlarimki, go’yoki tasavvurimda qosh-posh, ko’ndalang qo’yilgan tanalari bo’ylab yuz atroflariga tegib achitib qo’yganga o’xshab hammalari xor bo’lishibmi, yoki birlari qandaydir funksiyaga kirishibmi, menga: ha, seni bir qilayki, - degan devonalikni o’tkazadigan nazar va ohang bilan qarashadi. O’zim bilmadim qayoqdan tutaqib ketaman, chunki uyimdagi muttaxamlar ham darrov-darrov shuni bildirmay qo’ymaydilar. Ularning birgina kamchiliklari bu – mening ifodaviysizligim bo’lib qolishi mumkin, axir ifodaviylik ya’ni tarovat, belgili bildirishlar bizlarniki, o’zbeklarniki-ku. Shu buyuk nema’tni ya’ni Dunyo yasalib qo’yilishini bizlar ta’minlayotganimizda ular qarab turib o’zlarining devonaliklariga to’qnashib qolsak, devonaliklarini bilan urib tashalashga harakat qilishgani nimasi bu. Ular ya’ni AQSh liklar uchun hammasi ehtiyojdan chiqsin, nimayki qilishim lozim bo’lsa, shu kerakliligidan yaratilishini ichimiz bilib tursin deb qo’yishganlar bizdan go’yoki talablari osmonga o’xshab. Ammo birgina ifodaviysiz ya’ni lozim topganimiz bo’lib xatti-harakatlarimizni o’zini ixtiyorimizga ko’ra boshqaruvimiz bo’lsa, darrov devonalik unsuri bilan osilishadilar. Chunki, ha, ko’raolmaydilar, belgisiz yashaolmaydilar, ammo devonaliklarini ham bizlarga berishmaydilar. Bizlarning kamchiligimiz: bu – devonalik, shu bizga kerak emas, - deb hisoblayolmayotganimizdami? Bizlar ham shuncha berganimizdan keyin, qanchadir olishga va talab etishga haqqimiz bor’tur axir. Endi, Dunyolar doimo oldinga va olg’a ma’nosida osmono’par binolar qurilishi kerak, yangi narsalar kashf etilib, yaratilishi kerak, bu – bizning ya’ni o’zbeklarning bo’ynida deb turaversak, qolganlar shu bular bo’yicha qoloqlikda o’z quyidagi joylarini mustahkam ushlab bermaydigan bo’lsalar, bizlar ular bilan almashinaolmaydigan bizlar qoloq bo’lamizmi, ular esa bizlar bilan Dunyogashtini sezib olib yutadiganlar bo’lishadimi. Erkinlik har lahzada va har bo’lishi mumkin bo’lgan qiliqda hamda har kim, kimki shuni uddalayolsa yo’li ochiq, marhabodir. O’zimning bitta kam qilig’imni uddalay olishim-olmasligimga qaramasdan, skanerlaridan ya’ni proyeksiyalaridan, o’zimni o’tmish sifatida yozib olib saqlab qolish jarayonidan qochdi deya, miya kuzatuviga mos kelmay, belgilanish bermay qolishi oqibatida ichimdagilar darrov o’zimga qarshi borishib, har doimgi kollinearlik ishlari bilan javob qaytarsalar ham mayliydiya, ammo devonalikka devonasan degan ma’noda o’qtalishli dakki berishadilar. Mana hozir shu gaplarim ham qanchadir devonalik tomonlama og’gani uchun ichimdan bu Iblis ohanglarida: xay, ko’p, - deb qo’yishadilarki, o’zlarining astoydil devonaliklaridan, o’chakishuvlaridan dalolat beradi. Ammo o’zim qayga borayki, bu tenglikdan ya’ni u devonalarning ichimga kirib olganlaridan qutilaolmayman. Endi: xay, nima, - deya sal ohangni yaxshiroq qilib yondashuv berdilar. Endi: xay, bo’pti, - deya o’zimni jazolashga qodirga xos yana devonavor ohangni bildirdilar. Xay, kim, - deya yana yaxshiroq, sal bo’lsa ham muhokamaga tortib baholanadigan ohang. Xay, san, - deya yana devonavor bir payt jazoingni beramiz degan ohang bo’layapti. Xay, endi, - degan yaxshiroq ohang toblanishi. Xay, sen, - degan yomon, Iblistalash ohang chiqishi. Xay, endi, - deya yaxshi. Xay, bas, - deya yana bir nimalar, yomon niyatlari bor ohang. Kuzatadigan bo’lsang kuzatda faqat, sen yashaysanmi yoki o’zim! Shu miyaning kuzatishi xolos. Aynan kuzatish haqida ko’proq bilib, topib so’zlashim kerakki hechisini, hechini qo’ying. Baribir miyaning o’z kuzatuvi, sezgilarni qabul qilishdan so’ng bo’ladigan mujassamlik bo’yicha kuzatuvidan farq qiladi. Masalan, hozir ichimdagi Iblisoidlar ya’ni miya bo’yicha kuzatuvchilar men chiqarayotgan ma’lumotlar, yangichali qirralar bo’yicha o’zimni kuzatayaptilar. Ammo o’zim bo’lsamki, sezgilar bilan kompyuter atrofi, ekrani to’la yorug’lik, qo’limning klaviaturaga bosilib tegilishi va qornimni ozgina bo’shashga intilishi, ozgincha ahvoldagi boshqa noqulayliklar bo’lsaki, shular orqali sezgilarim vositasida birinchidan yorug’ dunyoni aniq shakldagi, oddiy miya kuzatuvi hisobga olaolmaydigan tasavvurimga sig’diraman, so’ng o’zimning ifodaviyligimga, chiqarayotgan ma’lumotlarimag e’tibor bersamki, shunda ham darrov ichimdagilarning bu ma’lumotlarimni egallaverishlari bo’yicha aynan miya ichki kuzatuvi ko’p xayolimga kelib ketadi. Ichimdagilar shunday tartibda joylashganlarki, Iblis masalan, oldingisi ya’ni peredovoy ayg’oqchisi ularning, qolganlari esa miyamda har xil neyronlar uchun javobgar Ruhshoda vakillar bo’lsalar, har bir o’zimga tegishimgachami yoki boshqa yoqlama ishlarimda birin-ketin yig’ilgan es saboqlariga, to’plagan izli bo’lib kelgan materiallariga ko’ra xatti-harakatlarimni yoki qimirlashlarimni, chiqargan gaplarimni o’xshashlikka, chiziqqa urmasalar tinchimaydilar shekilli. Bir safar qo’llarimni bir-biri bilan ishqalashim qaysidir kayfiyat oralab bo’lib o’tgan bo’lsa, ikkinchi marotaba ham shu bo’yicha qo’llarimning ishqalanishini va uqalanishini hisobga olishmasalar yoki boshqacha sababli deb topsalar hech ham bo’lmasligi aniq masala. Endi, boshqacha qilib aytganda har xil paytlar va joylar, vaziyatlar uchun yana bir-ikki, uchta o’rganishlar, izlar yoki taqashlar taxlab qo’yganlarki, shu tarzdan o’zimni chiqishga umuman qo’yishmay, kuzatuvdan hujum uyushtirishadi. Bilishimcha kuzatuv bu – har doim bo’lib kelgan, “o’zingga tashqaridan qanday qarayapsan yoki nima bo’layapti, bo’yi basting uzra bosh miyangdan qanday ahvolda o’zingga boqasan” tegan nazdlar asosida ishlaydi. Go’yoki ba’zida yurish tartibingni, tonusingni va xatti-harakatingni bilib turganga o’xshaysanki, mana shular bosh va orqa miya kuzatuvlari sanalishadi. Masalan, hozir peshonamni qachiladim, bir paypaslab damimni berganga o’xshadildimki, o’zimni darroviga orqamdan chiqqan Ruhga o’xshatib kuzatganga, qaraganga xos bo’lganimni sezdim. Mana hozir yana qo’limning barmoqlarini qasarlatayapman yoki siqib tovushini chiqarayapman, kerak bo’lsa shu joyning o’zida qasarlatayapman bu – taqlidiy, o’xshatma (ichimdagilar tomonidan tushuntirilishicha be’mani sanskrit so’z) bo’lgani sababli deb topilib, kuzatuvimni sal dirrilatishlari, buzishlari bo’lib, ongim tebratildiki, demak, jumlamizning o’ziga to’xtalsak, o’zimni sal eniga Ruhan chiqazib e’tiborim bo’yicha butun shaklimdan, bo’y-bastimdan ko’proq kelingki xay qasarlatish oddiygina yozilmasin, qo’shtirnoq ostida “qasarlatishni” proyeksiyalab kuzatganga, qarash qilganga o’xshadim. Shu kuzatuvlardan Karobulos timsoli, iflosligi sezilib turgan ravishda o’ng ko’zim ba’zida yarqirabroq o’zimga kuzatiladi, seziladi ham.