Biz yana shu xay!

 

207. Yana yoshlik davrasiga marhamat o’zim uchunki, 206 dan o’tib 207 ga qadam qo’yar bo’lganim uchun shuni yozmoqdaman. Chunki 206 o’zim ya’ni 6 ligim uchun Ibrohimning 3 yosharligidan ham, shuning 200 kunidan ham uzilish sifatida qaralgusi bo’ldi. Endi e’tibor berib qarasam, Ibrohim ichimda bo’laturibdiki, bu – boshqa ichimdagilarga o’xshab ramziy, elektron yoki ruhiy ahamiyat kasb etmasdan, balki jismoniy shaklda, asosan bosh taraf bo’yicha bor ya’ni mavjulik sirini qo’lida ushlamoqdami, ha. O’zim Ibrohim bilan 2 tasi birda bo’lib, unga bag’ishlanadigan foyda qatoridan yo’l-yo’lakayiga, 2 tasi bittalikdan foydalanib naf olib bilarmidim? Aslida aytilishiga qaraganda bu – ha, zero o’zim yoshlik tabiatimga odatlangan va o’rganib qolgan, Yerning o’zi bor deya ishonib yashagan edim. Ammo, afsuski hozir boshqacha ahvol, o’zim bu aytilayotgan tabiatning qandayligini bilib qoldimmi, ha. Mana hozir ertalabgi soat 8:51 da o’tirib shularni siz azizlarga yozayapmanki, tashqarida 20 yoshimdan beri bo’lmay kelgan ob-havo, yorqin harorat va Yerning massasini bildirishga xosdalangan qurilishlar mavjudligini sezib qolmoqdaligim bo’layapti. Aslida hayotiy Zapis ekranlari haqiqiy ekranlarga ox’shab ikki o’lchamli, ammo yuzi qattiq qoplama yoki shisha, jidkokristal ekrandan iborat bo’lmay, balki bo’sh va ochiq sanaladi. Bir necha ekran tuman bo’yicha tepalikka va yer yuzasiga xos borliqli eniga tekis teriladida, shu yaqin qo’shni va birodarlarning hayotiy Zapislari bo’lib hisoblanadi. Natijada yosh bola o’zining oldidagi bir necha ekranlardan biriga boqib, shuni tanlaganga o’xshash ahvol bo’ladida va bu bo’sh, chegarasiz va qattiq yuzaga ega bo’lmayotgan ekran ichiga sho’ng’iydi va shu ekranning 3 o’lchamli borlig’iga mubtalo bo’lib qolaveradi. Haqiqatan ham oddiy televizor yoki kompyuter, planshet ekranlarining yuzalaridan qaralgan 2 o’lchamli borliqning ichi elektronchiklar uchun 3 o’lchamli, bo’layotgan yoki ko’rsatilayotgan holatini ham o’rab olgan shu asnosiga yaqin borliqdan iboratki, tushim bilan bir xil hisoblanadi shu bosqichdagilashlarim. Tushimda ham ba’zan qisqa hududlarda tekislantirilib birdan 1-2 metrcha, yoki yaqin oraliqchalar tashlab atrof-borliqning o’zida qolavergan ravishda uzilishlar bo’lishiga to’g’ri keladimi, ha endi. Shu bugungi tushimda buning yaqqol ifodasini ham eslab turib yozib o’tayapman hozir. Demak, go’yoki ekrandan olinadigan bo’lgani sababli faqatgina ekran olgan joylar, rakursdan videodagi ko’rinish beriladi deyilgan asnosida, qoida sifatida shu video yoki zapis borlig’ining o’z borligi birlashgan qoidasini hosil qiladida, natijada video tushirilgan borliq to’liq o’zining 3 o’lchamli keng, sharsimon ahvolida ba’zi o’tishlarda, joylashuv kesmlarida yoki qayirilishli onlarda kishiga nisbatan tekislantirilib shu borliq uzra ichida sakratiladi. Ekran ortidan ko’rinmagan joylari, yopiqlikdagi yoki to’silgan hududchalarida ham o’rin-makon borligi qandaydir aniq va ravshan bo’laturadi. Shu sababli matoqli tasmalardagi yoki qurilmalardagi Zapislardan farqli o’laroq insonlarning Zapisli hayotlarining hayotiy havo borlig’idagi ko’rinmas ekran yuzalari ortida, shu ekran yoki yorug’lik sarhadi ichiga kiritilish bilanoq 3 o’lchamli o’z borliqlari barcha tarovatlari, tegilish va ko’rish va eshitish sezgilari bilan namoyon bo’ladi. Baribir bitta kichik o’lchamli, lcd yoki led odatiy ekranlar tanlasada, odamning ro’paro’sida shularning son-sanog’i yo’q ko’pi mavjud bo’lib tekislik ila tik birlashtirilib qo’yiladi, xuddi qo’riqchilarning namoyish etadigan televizor qo’yishlariga o’xshash ravishda ha. Ekranlar tuman bo’yi va qarash eni bo’yicha deylikki 20 ga 10 metrchalatilib qo’yilsa, orqasidan yana necha qatlam boshqa shunday ekran birlashuvlari mavjud bo’ladiki, ular odamga keyingi yaqinlashuvdagi insonlar doirasidan iboratligini bilingiz xo’sh. Odadta odam ya’ni yosh bolalar (o’spirinlar yoki yigitlar, umuman 20 yosharlikkachadagilar) birinchi birlashtirilgan katta televizorlar ya’ni ekranlar uyumidan biriga kirganda, qolgan shu tekislikdagi ekranlar yaqin qo’ni-qo’shnilaru xesh-birodarlarning Zapisli hayotlari bo’lgani uchun kirgan bir yaqin insonining zapisida borliqni yanada yaxshi sezdirishga harakat intiltiradigan ularning ya’ni boshqa shu Zapisli ekranlarning ichidagi hayotiy shovqinlar, nurlar yoki ko’rinishli xayolotlar birlashtirilgan ta’sirchanlikni berib qo’yadida, natijada odam bolasi o’zini tegishli massaviy sog’lig’iga xos yaxshi tushunadi, go’yoki dunyoning o’zi har xil jarayonlardan, Yer va havosidagi ixtiyoriy o’zgarishlardan iborat deb tushuntiriladi. Boshqa yaqin birodarlarning tanlanga yondagi insonining ya’ni inson bolasining hayotiy ekranidagi effektiyu ta’sirchanligi odamning yoki odam bolasining ham aqlini shoshirib, ularning ya’ni yaqin birodar insonlarning ongidagi ko’rib-kechirayotganlari va aql-idrok etayotganliklarining yagona shu insonlarning o’zlari uchungina haqiqatidan olinib odamning uzoqroq borliq sharoitlariga isbotlanaolmaydigan qilib, ammo ishonchli tarzda qo’yiladi. Mana sizga qo’ni-qo’shnichilig-u, yaqin birodaringiz hayoti aslida qanday ta’sirlashuvlar ostida bo’lib kelganligi haqida nazariya xo’sh mayli. Endi, haki, aslida odam aslini olganda bola sifatida ko’zga tashlantirilganligi ma’lum endi mashhurki, shu boisidan bolalarga “o dam!” deya dam o’tirishga chaqirishni bildirgan ham kattalar sanalganliklarini unutmangiz xo’sh bo’pti. Endi yana shu bo’lmoqdaki, o’zim Payg’ambar sifatidagi Zapislar egasi bo’lishlikka qadar yaqin bormoqdaligim bo’lgani sababli, Ibrohim o’zimni chetga ya’ni aniq dam olib bosib yotadigan borlig’ining yaqin sezgilar almashinuvli tevaragidan, uy-xona ichidan turib, borliq chekkasidagi aslida yolg’on aniqliklaridagi huzuridan jonim sifatidagi Zapislarimni qiynab o’ziga foyda olish uchun ishlatayapti deyish hech ham dargumon emas. Mana hozir qichqirmaydigan tovuqxonamizning ovozasi shundoqqina o’zimga yoqimli ravishda bo’lib tashqaridan, devor bilan to’silgan yon-biqin uzoqroq joydan kelib turganligini nima ham dersiz xo’sh mayli. Ob-havoning esa pag’a-pag’asimon oralari katta ochiq qolgan bulutlar bilan quyosh nuriga qaratila borligiga nima ham dersiz. Shu paytgacha boshdagi bahor bizda yopiq, g’amgin havolar bilan bo’lib qolayotganligini inobatga olingiz xo’sh. Issiqlik beruvchi gazimiz birinchi bora ertalabdan o’chirib qo’yilmoqdaligiga ham nima deysiz. Ha, endi sizga “bunday” ya’ni kun tartibingdagi soningni baholashdan ko’ra, soningni to’g’ri keltirgansan deya qo’yaqolaylik, baholaylik deb bildirayotgan ichimdagilarga qo’shilayotgan ham sizdursiz ha? Ha, ammo unday bo’lmasligiga barchaning ishonchi yetib ortadi hozir desak mubolag’a ham bo’lmasdur balkim ha!? Ko’chamizning naridan keladigan mashina signallari endi juda kamnamoga o’xshab, pisib yotib, oxiri oddiygina mashina o’tishlariga xos bir juda past yoqimli, chinakam bolaning hayotiy jarangiga yoki shovqiniga, taqlidiga xos bo’lib qolmoqdaligiga nima ham deysiz. Qayerda turmaylik, dunyo sezgilarimiz tutashgan borliqdagi ishonch davomiyligida o’zini bor deya hisobga ushlamoqdaligini, azaliy borligini namoyish etishini bilsangiz bas endi bo’pti. Shugun tushimda Shahzoda singer imizning xonadonida o’z oila ichki a’zolariga xos uchrashuvda qatnashdimmi deyman-ov! Bizlar muttaham so’zini yaxshi bilishimiz kerak edi hozirgacha, ya’ni o’zim shu so’z, ifoda bilan aloqadorligimni qachondan boshlab bildirib turgan bo’lsam yaxshi bo’lardimi, ha endi. O’zim aytib yurgan bu – ichimdagilarning va Ibrohimning bu Ibrohimning o’zi uchun foydasiga atalgan “ko’t” yoki “ko’tliklari” degan ishlatmalarim, aslida muttaham so’ziga mutloq to’g’ri kelganligini bilingiz xo’sh bo’pti. Muttaham deganda “muchchi tah (tax) ham” yoki “muncha tax ham” degani bo’lib birovlarning o’zlari yo’q deb hisoblab, go’yoki Zapisni bilmaganliklari boisidan o’zlarining o’ylovlari yoki tuyg’ulari boshqalarning Zapisdagi hayotlari bilan bir xil davomiylikka xos o’z-o’zidan birlashtirilgan ravishda olib borilishga qodir emas deya hisoblash sababli insonlarni bor deya sanamaslik oqibatida, o’zimga juda katta dunyoviy qaratiluvdan, fokusdan yoki ixtisoslashtirilishlar natijasida foyda yoki naf, manfaat kelishi kerak deb hisobga olishlar natijasida hisobda turishi shu. - Boshqalarni tax qilib, faqatgina o’zimning o’ylovim vositasida intizomimni to’g’ri yoki o’zimning foydamga bildiraolgan holda tashqi hayotiy munosabatlarda shu ularni, insonlarni boshqarsam yoki o’zimga boqdiraolsam, qanchadan qancha muttahamlik ya’ni o’zimning ularning borliklari sirasida, bo’yicha yoki qobiqlari yuzasidan oshib o’tish orqali foyda olishim mumkin degan ichimdagilarning xulosalari, o’zlarining harakatchanli yo’nalishlikdaliklari kelib turadi doimo. Aslida ha shuki, barchasi oddiy ya’ni o’zim yaqindagina tahlil qilishga erishib ulgurgan voqeaviyliklar aro bo’layotgan ishlanish haqida shu ediki, katta bo’lib boradiganlar vaqt bo’yicha kelajakdan naf olishni istashadilarmi, ha. Yoshlarimiz esa hali beri uzluksiz davomiy vaqt bo’yicha bosh miyalarida o’qilishgacha sodir etiladigan birovlarning Zapislariga qaratib qolingan ravishdagi hayotni o’zlarining aql mahsulotlari sirasiga kiritishni istashadilar, zero bu – kattalarning hayotiy boqishli vaqt uzra sakrashlariga chidab turaolmasligi boisidan aniq foydaga yo’naltiriladigan ravishdagi o’z ifodasini topmaydi. Aniqrog’i yoshlar doimo ham birovlarning va o’zlarning ham zapislarini doimiy o’z aql ijrosi sifatida o’z-o’zidan osongina hisobga olaolmaganlar hamda sakratilishlar sababli almashinishlarda boshqalarni o’z ichlaridan qul qilishga, ishlatishga yoki foydalarini so’ndirib olishga qaratilgan bo’layotgan ishlar barobaridagi vaqt chekkasigacha yetib isbotlashni qo’lga olishga erishaolishmaganlari ham bo’lgan. Muttaham degan so’z tax qilib foyda o’ndirish ma’nosiga juda mos ham ediki, dunyoda qancha aholi bo’lsa, shularning barchasini o’ziga qaratila yo’naltirib yoki tax qilib hech qanday xavfli bo’lishgacha qo’ymaslik asosida foydalarini bo’y-bastlaridan ko’tarib yulib olsam degani bo’ladimi, ha shu. Yagona muttaham Iblisning uyasiki, ha shunday aslan bo’pti xo’sh. Iblis bolalarning miyalarini Zapislarga javob buruvchi qilib shu Got ya’ni Zapis yo’nalishida, tashqi ta’sirlari ostida bir varakayiga, bir xil o’ylovlar ostida ishlatib qo’yaqolgan, barcha xalq va xaloyiqlar sirasiga ham tanish shu bo’pti. O’zimda bo’layotgan shu yaqin 4 kunlikdagi voqealarga e’tibor bersam, ichimdagilarning bir xil davomiyliklari yoki dunyoviy, turg’un hoziroqdaliklari o’zimning sakratilishli vaqtim bilan almashinish oqibatida o’zimning xayollarim orqali shu sakrashlarim kayfiyatini yoki xursandchiligini susaytirib faqatgina kallamni yoki miyamni bema’ni va o’zimga noqulay, qiyin o’zlarining ba’zor mos keltiriladigan sakrash joylari bilan to’ldirib qo’yishlariga duch kelmoqdaligim bo’layaptimi, ha shu. Shundoqqina bir zum yoki qanchadir ozgina muddat ichimdagilarning Zapislaridagi dunyoviy hoziroqqa yaqin kelajak paytlashuv yoki zamonlashuvlarini ko’rib bilib qolaverarayapmanda, barchasi oyoq ostiga to’g’anoq bo’lish, chiqib qolish masxarasi uchun uyushtirilayapti. Ular o’zimning miyamga shu o’z voqeliklarini sakrab ko’rsatish davrlariga ega bo’lib ko’rsataversalar, o’zim esa bu davr yoki muddat ichida zo’riqish bilan yana bir necha bor sakrab shu vaqt, zamonlashuv uchun joy tanlashga urinamanki, natijada eng beso’naqay yoki qiyin ahvoldagi, birovlar noqulay ravishda tegaveradigan joyga kelib qolamanmi, ha shu. Aynan shu kallamning kayfini chang’itib otadigan qilib tegish bo’lmasa, kallam o’zimni urib yubormasa va ichimdagilar kallang bu bizlar deya maza qilishmasa asti qo’yaqoling. Ha, tashqi hayot zalvorlari, davomiyligi o’zi Zapis bo’lib turganida va o’zim shu zapisni kallamdan, aniqrog’i avatarligimdan yoki bilib turganlikka xos parallel borishga majbur miyamdan deyishim lozim bo’lganida, hayot ya’ni shu zapis bosimi bu borliqda sakrab tushaverishga xos joy tanlashlarim ostidan umumiy ko’tarishga qaratila kallamdan urib sindirib maynamni miyam bilan sudrab siqib chiqarayotganga o’xshash sig’dirmovchilikli bosimini qilmoqdaligi bo’layapti. Zapisning qayog’iga bormay, o’tib borishli ketma-ket bir onda sakrab paydo bo’lmayin, Zapis o’z ma’no va mazmuniga to’la bo’lgani sababli hamki, ortiqcha yumushi bo’lmaganli boisidan yangicha holatni o’z ichiga mazmunli ham mohiyatiga ham aloqador qilib ma’noli ravishda kirgizmayotgani bo’lgani bu shu. Zapisdagi yoshlar bilmadimki qaysi hoziroqlarini aynan ko’rsatishga erishadilar, ammo shu yaqin atrof kelajaklaridagi bo’ladigan keyingi hoziroqlariga xos hayotlaridan boshlab o’zimni tiqishtirishga erishmoqdalar shekilliki, hoziroqdan yoki bir xil davomiylikdan ko’p uzoqlashsalar hollari voy yoki ahvollariga maymunlar yig’laydigan bo’ladi. Chunki ular hali xotira o’yinlarini va uzulib tushishlarni, sababsizlikla sakrashlarni bilishmaganlarki, bu – juda jiddiy masala. Faqatgina o’zimga, hali beri o’zim shuni aytib bu ustida qiynalayotganimni bildirayapmanmi, ha xo’sh. O’zimning sakratilgan yoki vaqtda uzilib ko’chib tushadigan joyimda xotira ya’ni eslash qobiliyatlarim shu kelib qolgan manzilimga ya’ni Zapisdagi joylashuvimga xos xotiramni bir ondayoq Zapisli hayotimning shu joyidan davom ettiraveradigan qilib, oldingi zapisli esimni yodimdan chiqarganchalik, yuklab boraveradi. Natijada ularning hayotiy zapisining o’zimga ko’rsatilishida ular qanday qilib birdan burilish, o’girilish hosil qilib o’zimga tegajonlik qilishayaptilar degan gapga ham hojat qolmaydiki, aslida ular uchun o’z Zapislarida shunday yurishga xos joylashuvli onlari kelib turganligi ham bo’layotganligi majburiyga o’xshash tus oladi xolos. Zero o’zimga shunday tuyulib kelganki, ichimdagilar o’zimning sakrab tushgan hayotimda boshqalarning o’zimga yomon ahvolda boqadigan yoki tegadigan Zapis joylarini boshlaverib qo’yishganga o’xshatardimki, bu – Zapis qo’yilishi bilan darrov shay bo’lib o’zimga qarshi boradigan, tegajonlili harakatlar bo’lib o’tayotganini bildirishi kuzatilganligi edi bo’lgan. Yo’q, hech kim o’zimga hamla qilmayapti, o’zimning va boshqalarning Zapisli moslashuvlarimizda faqatgina xotira doirasida davom etuvchi yangicha namoyishdagi o’zgarishlar bo’lib o’tayapti xolos. Zamon va makonning to’satdan o’zgarishlari bu hamlanomus yoki tajovvuzli xulosani sezdirib bildirgandirki, shunda haqiqatan ham zamon yoki makon almashtirilganligi, o’zgartirilganligi bo’lib turayotgan Zapislarimiz sirasidagi bag’shida etilishlarimizga xos tarzda qandaydir hayotiy kesim bilan amalda bo’lib o’tayotganga o’xshatiladi xolos bu shu. O’zim go’yoki birovlarning oldida, bir xil davomiy zapisida havo bo’lib turamanmi, ha. Ko’rinar-ko’rinmas bo’lib ularga yo’l ochishim kerakligida depinibmi, qoqilibmi yoki noqulay harakat ta’sirida ularning ya’ni ichimdagi mishqibozli haqiqiy hayotiy Zapischilarning foydasiga aylanayotgan bo’laman. Ular ya’ni ichimdagilar endi foyda ola boshlashsalar yo’llarida o’zlaricha mag’rur, o’zim borman deya bilgan sezgilariga ham o’zim Zapisdan sakratilib aralashib, yo’q holda jarohatga xos bo’lib boqishim kerakmi, ha endi bo’pti. Ha, shu hozircha ichimdagi go’zzuklar tomonidan tuzilayotgan o’zlarining asl nusxalariga atalgan hayotiy Zapislari bo’lib, Ibrohimga o’zimdan yo’l ochib, foyda ila olib borishga intiltirishlari bo’ladimi, ha xay. Zapislar nazariyamga e’tibor qaratsak, Umr 4 ta qatlamli bo’layapti hozirchaki xo’p shunday. 1- va 2-bosqichlarda munosabatlar va gaplar bo’lishib, munosabat ya’ni o’ylov doimiy hoziroqni istalgan sakratilib qo’yilgan vaqtda ham hamma uchun ahamiyatli qilib turaveradiki, asti qo’yaqo’ling. Gaplar esa shu har qaysi zamonlashuvlardagi munosabatlarni aloqasi bo’lib o’rnashgan sifatidagi o’zining Umriy vaqt qatlamiga ya’ni munosabatlarga parallellikka ega sanaladi. 3- va 4-bosqichlarda yoki Umrning oxirigacha qatlamlarda tanalarimiz va xayolotimiz bo’lishadimi, ha axir shuku. Tana va xayolot doimo birga, yopishganchalik, ammo bir-birovini mutloq tushunmaganlar safidan o’rin olmoqdaligi bu shu. O’z xayolot ketidan birovning tanasi sakratilgan, lekin tanasi borib turgan sakratiluvli zamonasida “nima bo’ldi” deya hayron holda qolaverganligi bilan hammasi ma’lum endi mashhur hamki xo’sh mayli. Gaplar shu munosabat belgilanadigan barcha jarayonlarga aloqador bo’lib turishga izn so’ratilgan holda bo’lishga qodir ham ma’lum endi mashhur xo’sh. Demak, shunday turkumli tarkib bilan aytsak, misol uchun, bir inson zoti bir voqeaga aralashib chiqdi va boshqa paytga yoki kelajagiga sakratildi deb qaraylik avalambor. Shu inson sakrab keltirilgan kelajagida xayolot tufayli kelib qoladi va o’ylov munosabatlari orqali darrov atrofdagilar bilan jarayonlashuvli tarzda moslashtiriladi. Gaplar ya’ni og’zaki so’z usullaridan foydalaniladigan turkumdagi so’z va iboralarimiz esa birinchi bo’lib qaytgan zamonidagi voqeani hozirgi paytlashuvda aytib turaveradimi, ha. Gaplar ikki zamonni ham bog’layapti, ammo zamonlar yoki ularning voqealarining farqi haqida umuman og’iz ochmaslikka kelishganligi bo’ladi. Go’yoki hoziroqda bo’ladiganga o’xshash gaplar bo’lib turganga o’xshaydi doimo. Bo’lib o’tgan birinchi voqeaning suhbati yangi zamonlashuvdagi suhbat bilan umuman aloqador qilinmay qo’lishgacha boradimi, ha shuki, ammo gaplarning baribir aytib turaverganligi bo’lgan. Tana esa hangu-mang: xay, bo’lavergani bo’laverayaptida, deb qo’yaturgani shu. Munosabat Zapis ortida ketib, insonlarini Zapisidan chiqarishga qo’ymaydi. Zapis ya’ni mazmun, gaplar esa munosabat orqasidan chopib, Zapisda o’zgachalashishga chorlamoqdaligi bo’lgan. Xayol esa tananing orqasidan yugurdaklik qilib tarqashga uringa va aksinchaki, tana yoki jussa xayol, bilimga ergashib yanada tarqoqlik, parishon aniqlikda bo’lishni istaganligini bilsangiz bo’ladi. Mana bular bizning hozirgi haqiqatimiz, barcha 4 ala umr yo’nalishlari yagona zapisli birlashmada ixtiyoriy ravishda vaqt bo’yicha ko’tarilgan va tushgan ravishda amalda sinalib birlashtirib qo’yilmoqdaliklari hisobga olinganligini bilingiz doimo xo’sh.