uzbek language siteenglish language site

Nima endi biz yana xo'sh

173. Mening o’zimning na bir ohim va na boshqa bir vohim o’zimniki! Shu og’zaki gaplarimga e’tibor qaratsamki, o’ylovli tanlovim asosida tanlab yuborilishi o’laroq boshqa jihatlama barcha hayotiy intilishlariga, ijobatlariga va o’rnashilishlariga xos o’zi turib bermoqdaligiga shohid va komil hamki bo’pti men shuman hozircha. O’zim o’ylov qilib Gotimdan, parallel kod bilan zapisda yaratilgan umr yo’limdan og’zaki gaplarimni tanlab yashamoqdaligimda o’ylovim yoki tuyg’ularim kesimining bir tomonidagi og’zaki nutqli gaplarim, so’zlarim o’zining go’yoki boshlanishlaridayoq, to yangi o’ylovim chiqqunicha oldingi o’ylovimga bog’langan og’zaki so’z yoki gap bo’lib qolavermoqdaki asti qo’yaqolingki, qolgan ravishdagi gaplarning o’zlarining tushunchalariga xos ravishdagi berilishi chiqayotgan Gotli hayotimning mazmuniga bag’shida etilishi bilan narsalari, ishimdagi esimning boshqacha qilib qo’yib prokrutkamning ya’ni o’qishimning betlariyu satrlari bo’ylab joy almashtirishlari yo’qdan hoziru-nozir, paydo qilinib qo’yilaverayaptimi, demak, bu shular hamki bo’pti xo’sh. Demak, o’ylovim Got bo’yicha tanlovga bag’shida etilguvchi hamki hamda oz muncha mazmun yuzasidan MirzoUlug’ tomonidan bag’ishlangan chog’iyoq tanlovni yaxshilaguvchi hamki, qolgan barcha hollarda va jarayonlarda gaplarim Got bilan hamohanglikda bo’lmoqdaligi ayonligini bilsangiz bas endi. Agar Got mobodo gapimga loyiq sanalmaydigan bo’lsa hamki, shu og’zaki gapim ya’ni so’zim hamki, yo’qotilib boshqasiga almashtirilsin yoki Gotdagi holat yuzasidan saboq hamki, birinchi gapimga loyiq qaytadan hoziroqimga kiritilaveraolayaptimikin, ha shunday. Aks holda og’zaki nutqli so’zlashuvimga xos gaplashlarim bema’ni ko’rinishda og’zimdan yutib yuborishga sazovor etilganchalik chiqishi mumkin. Lekin hali-beri o’zimni shunaqangi deb hisoblab bilmaganman hech hamki bo’pti shular hozircha hamki xo’sh. Endi, o’zimning ikkinchi vakilim MirzoUlug’ deb nomlab kelgan insonli kishimning mazmun-mohiyatiga qarasak, ichimda “meni Zohid (aks sadoda aytildi shu so’z), aniqrog’i Shohid deb nomlashganlar” deya qo’ymoqdaligini bilsangiz agar, o’zimning asl ismim Shohidligini, balkim Zohid deya qo’shimcha qilib yuborishlarga sazovor qilinishimni eslatib qo’yayin hamki bu shu. Demak, o’zimning asl ismim Shohid sanalur hamki, bu – birinchi navbatda insonning ismlari teskari kishisining asl nomi sifatidagi jonining belgilovchi birinchi shakli sifatida va aksinchasiga kishidan insonining tanasining asl qiymati yoki sifati ko’rinishida belgilanganligini aytib o’tish joiz sanalganligi boisidan aytmoqdaligim hamki bu bo’lar. Aslida ha, yarim umrdan so’ng nomim haqiqatan ham Shohid bo’lishi to’g’ri bo’lardiyu, ammo tanimni belgilovchi deya qo’yaverayapman hozirdanoq. Endi o’zim yozuvchiligimga bag’shida ravishda ko’p holatni qamrab olishga sazovor etilajaklgimga ko’ra bilimimni egasiligi sababli hamki Shohid nomiga mos tutilajakligim ma’lum endi mashhur hamki bo’pti. Endi, parallel ikkinchi tomonlama oiladagi o’g’lim Ibrohimning obrazli shakliga kiraoladigan sarobi ya’ni nusxasi – bu o’zim bilan yashaydigan Ibrohim so’zidan yasalgan Shobi nomli o’g’limning asl ismi Sohib sanalurligini bilsangiz bas endi. Zero Shohid so’zi otamning Zokir ismlaridan Z harfidan 1 ta keyin keluvchi Sh harfi hamda h dan 3 ta keyingi k bo’yicha o’zaro almashinishlar olib borilishi natijasida hosil etiladi. Sakartilganim sababli oldingi hisoblarim o’xshamaganligi bo’lgan bo’lsa ham kerakki, aytaylikki endi oddiygina ravishda Shobi so’zidan h harfini o harfidan so’ng, i ni esa b dan oldinga orqaga qo’ying baholab Sohib so’zini bema’lol keltirish mumkinligini bilsangiz baski xo’sh shular hamki bo’pti bu shu. Shu degani Shobi yoki Sohib o’zim uchun tavba-tazarrukimga xos keluvchi ob-havomga borib taqaluvchi havoning o’z shartlashuvlariga xos elektronli belgilanishga qodir eng avvalo ko’rinishlariga qoyil qolinishi bilan sazavor etajakligimizni bilsangiz bas xo’sh mayli. Sohib elektronshili bolam havoning elektroni, o’zi ya’ni atmosferaga o’xshash ba’zi qatlamlar aro havo qobig’ining salmoqlashuviga xos Yer yuzasiga atalguvchiligi bilan baholanishini bilsangiz bo’ldi, ha. Sanskritchi ya’ni Gotidan zapisiga xos og’zaki so’zamolchillikka bag’shidalangan va barcha umumiy gapiruvchilarning hammasi, ayollar ichra kelin va qaynonalar hamki, avval misol uchun ayollar bilan shu qaynonalari oldindan bittagina tanlovlariga xos ravishda kelishuv qilishib bilishadiyu, so’ng shu shartnomalariga asosan nima qilsang qilaver degan naqlda qolishib, bir-birovlarining gaplashuvlari o’tmasligini, joizmasligini yoki zapisligini bilishib o’zlarining yumushlarini davom ettiraverishganlari aniq va ma’lum endi mashhur hamki bo’pti xo’p. Agar ayollar bizlar gaplashaolmaymiz deya yozib bildirmoqchi bo’lsalar, darrovginasiga boshqalarning nusxalari chiqib shu yozuvlarini o’qishi joizligini bilishganlaridachi, endi xo’sh. Biz bilsak hamki, inson zoti orasida ayollar emas, nafaqat yoki ayollar hamki, balki erkak zoti hamki, gapiraolish u yog’ida bir parcha bo’lib yotsa hamki, yozaolishni tanlovcha yoki holat yuzasidan boshqariladigan tasodifcha bajaraolishlari amri mahol bo’lsa ne ajabki xo’sh bo’pti. Shu degani o’zim yozdim deganlari birinchi boshlanishida qaynotalari bilan birgina tasodifiy tanlov asosida bo’lib qolib, so’ng biror narsaga tanlov asosidagi yozuvlari orqali ham erishishlari amri maholligini bilingiz bo’pti xo’sh. Demak, inson toifasidagi ayollar vadarlashib hech bir so’zni o’zlarining tanlovlari, istak-ixtiyorlari yordamida hoziroqqa xos ishlatib bilishmasalar, erkaklari bo’lsaki yozuvlarini hech bir to’g’ri tanlovini berganlikda ayblanaolmay hamki, bildirmoqchiliklari yoki matnlari to’g’risida hoziroqda to’g’ri, o’zlaridan yoki ichlaridan baho chiqarib berib yozishmaganliklarida ayblansalar qandoq bo’lurki bo’pti shular. Endi, agar Ibrohimning otasining ismi Shohid sifatida o’zimning dadamning ismlariga xos ravishda adashib taxlanmay, bir-uchta harflardan iborat joy o’zgartirishlarga xosdalanib belgilangan bo’lib, shu hozircha o’zimning nusxamning ismi bo’lsaki mayli shu bular. Sh(27)-z(26)=1, h(8)-k(11)=-3, (d)4-(r)18=-14 bo’lsa, Shobi uchun h harfi 1 ta suriladi, i harfi esa -3 ni bildirish uchun 1 ta orqaga suriladi, -14 esa 5 ni bildirib ota va otalar uchun bezaklash vositasida ishlatiladi. Ikkinchi o’g’lim asl nusxa variantiga xosdalikda adashmasdan yurishga qodirligimizga xosdalanib Mustafo deya ikkisi bitta nomda turishadilarki xo’p shunday. Shuning uchun o’zimning yonimdagi o’g’limizni Mustafo so’zidan Musta qisqartmasi yoki shirinchasi, abreviaturasi bilan qisqartma qilib aytib qo’yaman hamki, yozishim ham shuning o’zining kifoya sanalur degani shu bu. Bu degani Rustam so’zini yoki nomini 2 tasi 1 tada nomlangan Mustafo o’g’limizning o’zimiz tomonimizdagi oila farzandi sifatidagi haqiqiy nomiga aylantirib qo’yayin hozir hamki bo’pti shular xo’sh. Endi shu Musta so’zidagi m harfi xuddi oldinigi qiyoslarimizga o’xshab 3 ta harf tashlanib oxiriga boradi, 1 raqami uchun R harfi paydo qilinib hozirlanib 1-o’rinda ishlatilishi kifoya sanalur hamki, shu r harfi 14 talik farqni ham keraksizga chiqarib sof ravishda Zokirdagi r bilan qiyoslangan holda turatursinki xo’sh shular bo’pti, zero bizlar birinchi qiyosdan kamayishga qaratila yoshlarning nomlariga baho bermoqdaligimiz shu bu. Chunki Zokir tomonida degan sababni hamki beraoladimi, xo’sh ha. Agar Shobi nomiga e’tibor qaratsak hamki bo’ladi shuki, shundan Sohib nomini yaratish uchun Sh ning yakkaxon harfchilligidan ham “h” uzib ya’ni yulib olinib o’rtaning o’rtasiga kiritildi va qolgan harfi ham o’rtaga tashlandiki bu shunisi bilan Mustafoning Rustam nomidaligidan keskin teskari ravishdagi farqni bildirayaptiki xo’p shular endi bo’pti. Rustam nomiga ‘r’ harfi sifatida Xudoning nomlanish usullaridan olinib shu harf yoki “r” paydo etildi va eng bosh bir chekkaga kiritildi, “m” harfi bo’lsaki, eng o’ng oxirgi chetga qo’yildi. Sohib so’zi agar dunyoning atmosferaga o’xshash barcha 5 ta qatlamlarning yoki atmosferaning mutloq o’zi sifatidagi shularning sohibiligini yoki egasiligini anglatsa, Rustam nomi ila ikkinchi bolajonimiz barchani ezuvchi Rossiyaning qurol kuchi bo’lmishligidan fahrlanaturib katta geografik yer uzra katta atmosferasini ham inobatga olib qo’yuvchi muvozanatlashuvlardan birini bermasligi ham mumkinmidi xo’sh? Mana menga ikki o’g’limizning haqiqiy ismlari qanchalik yengillik ustiga faxr-iftixor va g’urur tuyg’ularini berib qolganligini bilsangiz baski, shularni amallab shubugunoqning o’zida topaolganimning qudratiga ne yana yetarki, hali ham kech bo’lmaganidan g’ururlanaman. Hattoki ikki o’g’lim hamki o’zimga haqiqiy bor bo’lib turadigan insonlarni, mensiz o’z joylashuvlarida qayerda bo’lmasin mavjud bo’laoladigan kishilar bo’lmasalarda, o’zimga kuchli an’anaviylikka xos yemish va oziqa sifatida tabiatimni kiritib qo’yganliklari juda ma’qul va qulay hamki bo’pti shu darajada ushlaylik hammani hamki bo’pti xo’sh. Shu yangi topilajak nomlarni doimo aytib yursam, o’zlariga ishlatsam nur ustiga a’lo nur bo’lmog’ini kasb etishini bilsangiz qaniydi balli deyishadi hamki bo’pti xo’p. Endi, hozircha o’zim gaplarimning asosini darrov-darrov o’ylovlarimni topib, shular bilan boshlab bermasligim sababli nusxam Shohidning mazmunan gaplari o’zimning og’zimdan to’lib chiqishi amrimahollikka yuz tuttirshimga bog’liq bo’lib, ichimda yuz va bet burishlar, tovlashlar yoki qayishishlar bilan asablarimning terim bo’ylab ichroqdan yoki asosan yuzimning o’zidan bo’sh taranglikka xos xastalanuvini bilib qolib baribir qiynalayotganga o’xshaturlar meni hozir hamki bo’pti shular. Zero bilsangiz agar Shohidning asosiy so’zlari ila topilajak fikrlaridan olingan jumlalarning boshlanishlarini maqsadli va murodli ravishda yakuniga yetkazib yozayotganimni hamma bilsa ajab ham emaski xo’p shular bo’pti. Agar jumlalarning yozilishida asos sifatida boshlovchilik Shohid tomonidan 90% bo’lsa, o’zimniki 10% li yakunlash deyishmoqdalarki bo’pti shular. Og’zaki gaplarimda esa o’zim, Shohidning teskarisiman Boburmirzo 90% bilan gapirib, 10% ni Shohidga tugatishga qo’yib qo’ymoqdaman. Ikki bolam, ikki panohim hozircha xo’sh bo’pti. Yana kim biladi nechtalab farzandlarning guvohiga aylanurmiz biz ikkov, Shohid va o’zim Bobiringiz. Endi, matnimni publish qiliboq ko’z tashlasam, yozmoqchi bo’lib kelgan gapim yozilmasligidan birdan haybatga tushdimmi xo’sh haki shu, 22.02.2022 sanasi biz uchun 2 bilan joylashuvchi sanalar orasida hali ko’p esimizda ham qoladi, balkim 0 li bilan aytganimizda qayta ravishda mutloq ko’raolmasligimizga shohid etilajak sana ham bo’lurmidi xo’sh ha.


Comments

Ommabop xabarlar

Nima gap xo'sh?

Nima bu o'zi xo'sh

NIma gap o'zi?