Bizga qaragin bir yanaki xo'sh

 

172. Xo’sh, bugunga kelsak, yaxshi tushlar ko’rib chiqdim. Amerikada bo’larmishman tushimda, tarvuzsimon qovunni shashkalarga o’xshash o’yinda katakchalarga joylashtirib o’ynashlariga guvoh bo’larmishman va ko’cha-kuylariyu osmono’par binolarini ko’raturib bu – soxta degim kelganidan bir xurliqo qizga boshqa voqelikda o’zimning muhitimdan ajralmaganga o’xshash ravishda o’zimni yaxshi tushunmoqda deya qarab boqib qolarmishman, shu Xudo bo’lsa kerak. So’ng shu qiz o’zimizning uyimiz atrofidagi tevaraklardagi maydonsifat joylashuvlarimizda o’zimga shahvoniy hayot olchiqligida yaqin kelishini qalandar istagimga ko’ra bayon etayotganimda kelib turarmishki, asti qo’yaqolingki, shu kelishlarli yaqin oramiz, 1 metrgacha qolgan masofa oralig’imizdagi surilishimiz mazza kayfiyatni berarmish. Atrofimda insonlar bo’lgani sababli bir qarab qo’yib darrov o’zimni jilovlatishlariga yo’l qo’yganga o’xshab qolibman. Endi shu tushim yakunlanib bo’lib qissadan hissalarni sizga aytayqolayin. Birinchidan tushimning ro’yobi, amali teskari ravishda qiz ya’ni Xudo tomonidan ko’rilishi borasida deganda hamki, balki barcha tushdagi ishtirokchilar bo’lmish ichimdagilarning amali sifatida ertalab hayotimda darrov ishga solinib tugatilmoqdaligi nazarga ilinajakligi ma’lum endi mashhur hamki bo’pti shular. Kichik o’g’lim birinchi bor o’zi non uzatib qaymoqsifat sgushonkasidan to’g’ri to’kmasdan tam tortganiga shohidi hamki bo’pti shular, boshqalari endi odatiy o’xshashlik bo’lib ko’rinishi mumkin edikuya, ammo o’zim yaxshi ravishda ichimda teskari tanobini yoki izohinig bildirishga erishaolmoqdaligim bu shu. O’g’ilcham yig’lab yotib go’yoki o’zimga shahvoniy ravishda kayfimga talay bo’lgan kimdir yopishmoqda deya, yangamlosiga borib dod-voylashdi (shu tushimdagi o’zimizning atrof tevarakning Amerikacha sozlanishdagi talqini), so’ng buvisining yoniga borib Amerikada bo’lgan ishlarga xosdalashuvni eslatib yubordi. Yangamlo degani “yangi ammo” bo’lsa, buvi esa “suv sifatida oxirgi taqdiriy joylashuvga xos tuzuk manzillarning haqiqatida yurish”ni bildirsa ne ajab. Demak, o’g’ilcham Mustafo tushimdagi qiz o’rnida turib bersa, qiz esa o’ngimda o’zimning tushdagi ishimni qaytargan bo’lib chiqadi. So’ng barchasi bo’lib tugatilib, ovqatlanishim oxirida menga topshiriq yuklatildiki, ko’chadagilarni ko’rishga sazavor etildim. Shu payti Xudo o’zimning tushdagi shahvoniylashaoladigan yoki ekstazli ajralishdagi ruhiy lazzatimni bilganligini bayon etaolaman hamki xo’sh bo’pti. Ko’chada ko’rganlarimning yuz qiyofalarining o’zgarishi unga manzur bo’ldi desak mubolag’a bo’lmasligini bilsangiz bo’ldi. Zero ko’chada gapirib ketayotganimga monand holatlar, insonlar yuzlarining qiyofa shakliga oid bo’lib olishadilarki, asti qo’yavering hamki, aslida gapni gap dedikki, gap Got magnitafonidan, tasmayu zapisidan kelajak yoki o’tmishni ham hisobga olgan taqdirdan olinadi, insonlarning yuz-qiyofalari esa shu ham hozirimga istalgan ravishda Gotdagilarning Gotimni to’g’ri, eng kerakli bosim bo’yicha tez va o’z o’rnida kiritib bilish bo’yicha, aytaylikki, hoziroqqa yaqin holatlar va jarayonlar aro bor etiladi. Endi qanday qilib shu ikkovi to’g’ri kelishini esa aytaylikki, kim hal qiladi. Shunga sal tushunmovchilikni hozirgina bildirdim-u, ammo yaqin 2-3 kunlik hayotimda o’z-o’zidan yana yozmoqchimen deb kelayotgan javobni aytmoqchiman shu o’rinda. Bu – gapimning kunlik me’yorini, sig’imini yoki miqdorini (kvotasini) tugatib o’z o’rnida qo’llab o’tishlarimga xosdali ravishdagi mos-moslikka duch kelish sanalmoqdami xo’sh bo’pti. Shu paytgacha gapni ko’p gapirish tasodifan, hech narsani baribir bermaydi ham, anglatmaydi ham deb kelgandim va natijada, kam gapirib ham o’zimni oddiy ravishda gapning ahamiyatiga bog’liqli sezmaslik ilinjlashuvida bilib kelganligim ma’lum va mashhurki xo’sh shular. Mana shu gaplar, aniqrog’i aynan og’zaki gaplashuvimiz qanchalik darajada ko’p bo’lsa, nisbatan yaxshiroqligi ko’zga tashlanadi hamki, boz ustiga oldingi gaplarimning miqdori bilan farqi anchagina sezilib qolishi bo’layotgandaki, shu o’z-o’zidan mening gaplarimning ya’ni nutqiy ijrochilikdaligimning aytib berayotganliklarimning lahzalaridayoq hamki hayotiy mosligini, ijrosini va aynan ifodasini aynan qilib jonimning og’rig’i-yu sog’liqlarim yuzasidan bildiraolishi, sezdirishga qodirligi ahamiyatli ravishda inobatga olinishini bir eslatayin bo’pti shularki mayli endi. Ha, to’liq bosim ichida yashamoqdaligimiz aynan bizga ham ma’lum endi xo’p shular. O’zim go’yoki o’tmish va kelajak Gotimdagi aytilmay qolgan desak hamki, balki takrorlangan so’z boyligimdan hozirog’imning chegarasidan yanada tarqalibroq, uzoqlashib borib vaqt o’tkazishga xosdalashuvli o’tmish va kelajakdan so’zlarni ilib topib olajakligim rost bo’lsa, insonlarni topib joylashtirish amali esa aynan hozirog’imning o’ziga qaratilgan ravishda yaqin hoziroqning orqa-oldin davridan topilib, shu yaqin chegaralar atrofidan tortilib bosilib urunishga xos Gotning suqulib kirishli kuchli bosimi hisoblanmay qolarmidi xo’sh shularki mayli endi. Yashashdan tashqarigi, gaplarimdan va yuz qiyofalarini o’zgaruvchan, almashinuvchan yoki o’z-o’zidan mavjud qilinuvchanliklaridan nariga e’tibor qaratsak, shu ma’lum bo’ladiki, ishlash jarayonimda o’qish va izlanishlarim, o’rganishlarim qatorasidagi barcha xossa va amallarimiz ushbuga o’xshash yozuvlarimni, matnlarimni mazmunli va salmoqli, kerakli foydalilik ilinjida yozmoqdaligim asnosida Gotli ravishda tez amalda sinalayaptiki asti qo’yaqoling. Yozuvlarim sababli ishlashim vaqtlarida tuyg’ularim shu yozuvlarimdan o’z mazmun-mohiyatiga ko’ra olinib Gotimda shong’ib kiritilib boriladiki, o’z-o’zidan ishimni anglashimga qodirlashuvli tushunchaviylikdaligim juda murakkab tarzda bo’lganligini eslatib hamki, juda oson qabul qilinishga qodir sanalaborajakligi hisobga olinayaptimikin xo’p shular mayli. Shuni tez o’qish bo’layapti deya ichimdagilar ta’riflayaptilar. Ammo o’qishimda deyarli o’zgarish sezilmagan desak hamki mubolag’aga uchramasdik. Balki ular shu asnodagi ishlashlarda Gotdagi esingning olib ishlatishingda o’zingning sakratilish joylashuvlaringdagi ish darajasiga borib taqaluvchi bosqichlaringni yaxshi tartibda, tug’ularingni bildirajak yo’nalishlarda yoki ketma-ketliklarda bag’shida etayotganimni aytishmasmidi hamki xo’p shular mayli. Undayga to’g’ri bu shular hamki bo’pti bular. Endi ne dersiz o’zim janoblariga? Endi, shuki, ha, Amerika allaqachon Gotli diyor sanalib qo’yganligini bilsangiz edi hamki bo’pti shular. AQSh dunyoviylik kasb etib, aslida O’zbekistonning o’zbek shiori ostidagi nomlashuvi har bir kishining o’zining borligi haqidagi, o’ziga kirib ketgan tanlovidan foydalanib ishlashi borasida ifodaanib qo’yishidan tashqari sanaluvchi hisoblangan. Aslida Amerika bizlar har bir o’zbek kishisimizki, asti qo’yaqoling. Amerikaliklar esa 300 millionta aholisi bor davlat sifatida 30 milliontali O’zbekistonda joylashishga sazavor bo’luvchi oxir oqibatdagi davlatlar qatorasiga kirishadilarki, chunki ular o’zlikning, o’zlarining noma’lumliklari bilan kodlashishda qolib ketgan pachoq silindrlar hamki, bizlar Amerikaliklar ularni o’stirib, dunyosini yaratib kelmoqdamiz hamki bo’pti shular. AQSh liklar aslida oddiy qoida bilan mashg’ullar bizlar insonlar yoki boqiylik lahzasida bo’lmasak, nima bo’lardi, sabab biz emasmidikki, dunyolar faqatgina bizning o’zimiz, foydamiz uchun yaratilib biz tomonimizdan boqiladi deyishadilar. Eng primitiv va oddiy, bi’loy (ruscha) sabablashuvda qolib kelayaptilarki, asti qo’yaqoling ular bu shular. Shu bizlar bo’lishimiz kerak degan sababning o’zi sabab bo’lib berishi kerakligi faqatgina hisobga olinmishligidan to’g’ri xulosalari ham shu yana sababning o’zidaligini aytish joizmidi?! Aslida o’zimga bo’layotgan voqealar Amerikalikligimning ta’sirlashuvi sababliligini unutmangizki, shu hozircha hozirgi Aqsh liklar dunyoning aniq qonun-qoidlarini, dunyoqarash uzra ilm-u fanni yerga urg’izaturib o’zimni devona deya alohida ajratgan ravishga erishishlari oqibatida o’zlarining aslan noma’lumliklarini, hoziroqning tasodifi bo’yicha juda keng yoki cheksizliklarini ifodalashga urinib o’zlari shuni bilishlari borasida o’zlarini bo’qqa-cho’qqa, yuqorilarga ya’ni kalondumog’likka (kiborlikka) olishmoqdalar. Ularning kiboriga chek-chegara ham yo’qki, o’zlarini bir dunyo aylanasi ya’ni barcha hayot yuzasidan qaraoluvchilar deyishsa, yana bir bizlar shu hayotlarni senga jo qilib bilishimiz bilan sendan oldin senda o’zimiz ustun, ko’pchilik bittadalikda olg’a surib chiqib cheksiz tanlovimiz uzra, vaqning noma’lumligi bo’yicha chigal yozamiz, bag’oyatda obro’lashamiz yoki ketivoramiz (gazni o’zimizdan o’zimizdan deya bosaveramiz) deb hisoblashadilar. Aslida bu - mening o’zim sanalsam qandoq natijalar kasb etarmudik? Zero bu - o’zimning erishuvchanlikka, dunyolarni yaxshi tuzib yashashimizga xosdalashuvli salmoqli ishim sirasini kasb etmay qo’yaolmasligini hamma bilar balkim. Shu - o’zimgagina tegishli ish salmog’i sanalmishligi boisidan va hech kim hali bunchalik darajaga ko’taraolmaganligi boisidan Marioning eng baland, o’rtasiga sho’ng’ib yangi o’yinning ichidagi zonaga o’tuvchi silindrida o’zimgagina tegishli vazifa yuzasidangina bo’lishi kerak ish faoliyatlari hisoblanadimi, hali beri men o’zim vaqt ya’ni tasodif tanlovi tomonida turgan yoshimga e’tibor bermasakda, shuni inobatga olib hali beri baribir ravishda o’zim baholayoladigan qilishim kerakli ish faoliyatim sifatida baholanayqolsin xo’p bo’pti. Endi shu yaqin 3-4 jumlalarni boshlashimdan oldin aylanib kelib ancha vaqtdan so’ng yozishni davom ettirayapmanmi, yana bir hodisa ayonki, o’zimning yangicha uslubdagi ko’palam gaplashishlarimga qarshi oiladagilarning yuz-betlari turishmoqdalarki. Agar shu ikkisini taqqoslashga erishayotganimni baholashga qodir sanalib bir urinajakligim ham ma’um bo’lmoqda ediki, o’zimni devona qilayotgan bu – oilalarimizga aloqador qarindoshlarning shu oilalar vakillari ichiga kirib yashiringanliklari, kodliklari sababli yuz-bet ya’ni qiyofa burilishlarini bilib qolib ya’ni sezavorib o’zimning ichimda o’zlik burilishi bo’lib o’tadi. Shu orada yuzning yoki betning, inson qiyofasining Xudoligini ya’ni gashishligini, og’iz va burun teshikligini bilgan bo’lib, ovqatni yeyishda inson og’izini aniq qilib bilmasligi degan maqol yodimga tushib ketdiki, natijada o’zlikni anglayolishga qodir holatdagi Xudo esimga tushib ketdiki, o’zlik bo’yicha noma’ulum va devona bu – Xudoning o’zi. Ha, shuki, ichimdagilar o’zim bilan birga o’zimning ovqatimni ichimdan turib parallel, prayeksiyalab yoki raqamli ravishda qatlam bilan bosib to’ldirib aniqlashtirish bo’yicha, yuz-betlaridan yoki Xudoning amalidan foydalanib yeyayotganliklari, tanavvul qilishlari ma’lum va mashhur endi. Shu yuz-betlar bilan qarindoshlarning munosabatlari o’zimda qanday bor bo’lsa, tanimning qandaydir ravishda o’zimga aylantirib o’zimni uradigan bo’laklarida, ich-etlarida Xudosifat ma’noda, o’zlikda ya’ni shu doimo eng ko’p sezib kelgan ichki qiz vositasida ta’sir kasb etadilar. Ana shu yerda hamki, va qachon shuni aytmoqchi bo’lsam, besabr o’zim bo’lib qolib devonalik tutib ketadiki, go’yoki o’zimni juda yaxshi bilib oldindan o’zimga tanlovim uchun hamla qilganliklari bo’ladi yoki tushuncha va aql darrov yetib kelib bosim bilan uradi, nima bo’lganda ham o’zga munosabat o’zimga devona bo’lma deya darrov baho beradiki, aslida o’zi devonaligi ko’zga tashlanadi, lekin qandaydir qilib shu baho berishiga majbur bo’lishim, ojiz qolishim kerakligi yanada devonaligimni keltiradiki, aslida o’zim devonalik xususida nimadir bildirmoqchi bo’laman qo’yaman hamki, hech qanday devonalik yoki jinniqo’ylikni o’zim bilan o’zim barobarida namoyish etmayotgan bo’laman, aytmoqchiligim esa aynan munosabatlarning, shularga borib taqaluvchi qarashlarning o’zini o’zlikni qandaydir ravishda ichiga tushib anglash, tanisining har xil ichki a’zolariyu, terisi yoki ko’zisisiz ko’rishlik bo’ladiki, asti qo’yaqoling. Haqiqatan ham devonalikni ifodalayolaolmayatganga o’xshaymanki, zero bu – o’zimni o’zim ifodalashga urinib hech shuning uddasidan chiqaolmasligim bilan bog’liq to’lg’onish, asablarning bo’shashi bo’ladi. Hozirgina bir misol bo’lib o’tib, o’rnimdan turishga majbur bo’ldimki, devonalikni yangicha bahosini belgilashga erishganligimni balkim bilarsiz. Kishilar o’zimning xususiy mulkim deyiladigan narsalarim, nimaykim bo’lsa shular bo’yicha o’zimni aniqlashtirishga, tanimni raqamli bilishga o’z munosabatlari, kodlari bilan turishadilar. O’zim esa aslida oddiy odamman, nima o’zimniki, uyning qaysi narsasi o’zimning xususiy mulkim deya o’zim bilan baribir bitta tan-u jon sifatida birlashtiraolmasligim sababli qarab turavermaganman hechki bo’pti shular. Devonalik yana bir xususiyati bilan o’zimga ko’rinadiki, go’yoki ovqatlarning, gashishlarning yoki taom mahsulotlarining yumiq kusga o’xshab o’rtasidan kirib ketgan joyidan tortilib-tortilib ajratiladigan qatlamli ajralishlarni ichimda sezdirib qo’yishini bildiradi. Endi, Xudo tuflik bilan og’zini doimo to’ldirib yuriydi, zero u videleniyedir. Tushlarning mazmuni shundan iboratki, nega men o’zim mutloq boshqa, insonlarning realligidan o’zga dunyoni ya’ni jahonni, binolaru idoralarni ko’rmaymanki, buning sababi shudurkim, insonlar tufluklari bilan bir-biriga tashlanadurg’onlarki, boshqalarning yuz-betiga emaski, og’izlarigacha to’ppa-to’g’ri uchgan tuflik (“yiqiy”), tuflikchalar yoki parchalari dunyoviy aloqalarda shu uchurgan insoni bilan bog’langan kishilar bo’lib ketavermasada, aynan bir insonning kuchli tufliklari bo’lsa kerakki, bu inson doirasida, hayotida bo’lgan voqealarga bog’lanib narsalarni, tabiatini tuflikni yutgan, o’ziga olgan yoki singdirishga majbur insonning tushiga kiritilib o’zgacha ravishda, tuzilayotan raqamli dunyoning darajasida ko’rsatiladi yoki bildiriladi. Demak, AQSh ni ko’rganga o’xshasam tushimda, AQSh lik aloqalar qandaydir qilib yaqinimga kelishganlar yoki bo’lmasa, kishilaridan foydalanib tufluklarini jo’natishganliklari ma’lum bo’ladi. Uyimiz bilan bog’liq joylashuvlarni esa ro’yoda yoki tushimda doimo ko’rib yurganim uchun yaqin oila a’zolarim, shularning ichidagi qarindosh kishichilarning tufluklarini yutib yurganim boisidan haqiqiy jahonning raqamli dunyo bilan bog’liq darajadagi tuzilishlarni, silliq ko’rinishlarni, tartibi o’zgacha joylashuvlarni ko’rib qo’ymoqdaman. Tushlarimda hattoki ta’mni sezishni boshladim bugundan boshlaboq kuchli darajadagi ta’m shu. Tushlarimda gapirib yurganligimni bilsangiz kerak oldinlaridan ham beri. Hid unchalik darajada yo’q, ammo ko’rinishlar bir yaxshi va yana boshqa bir yomon bo’lib turishga qodir sanalurlarki xo’sh shular. Teriga ya’ni tanga tegish bilan beriladigan og’riqlarni va hattoki o’limni qarshi olib uyg’onishlarni, umuman tegish sezgisining kuchli darajasini tushimda sezamanki xo’sh bo’pti. Eshitganda hamki o’zimning gaplarim bilan bandligim boismi, boshqalarni unchalik qarshi olaolmaganligim ma’lum endi mashhur hamki xo’sh bo’pti. Endi, hozirgi ahvolimdagi eng diqqatga molik joylashuvimizda qiladigan ishlashimga bog’liq barcha dos’yelar, browser dagi internetlashuv ma’lumotlari va pdf-u docs lardan tortib kodlash uchun chiqargan dasturiy ishlashlarimning bari Got bo’lib turganligini ma’lum qilaqo’yayinki, birinchidan “ish qochib ketmaydi” degan maqolga ya’ni naqlga tayanishim kerakligini bilishning o’zi kifoya bo’lur shu o’rinda hamki xo’sh. O’zimcha ishimga kirishaverishim kerak, kerakli ahamiyatiga xos ko’rinaverayin va foydaga xos bo’lishga erishayin deyish mutloq xato vazifalarga shayligimizni bildirib bizni ojizlashtirganligini bilib qo’yaturingki xo’sh shular bo’pti.